Εργαστηριακές μελέτες αλλάζουν τα δεδομένα για την ασφαλή κατανάλωση των φύλλων από ραπανάκι.
Τα ραπανάκια ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών, μαζί με το μπρόκολο, το λάχανο και την ελαιοκράμβη, και αποτελούν μια πολύ διαδεδομένη καλλιέργεια λόγω της αντοχής και της ευκολίας τους. Υπάρχουν σε διάφορες ποικιλίες και χρώματα, όπως κόκκινα, λευκά, κίτρινα και μωβ, και μπορεί να είναι είτε στρογγυλά είτε επιμήκη.
Αυτά τα λαχανικά καλλιεργούνται κυρίως από την άνοιξη έως το φθινόπωρο και, ειδικά το καλοκαίρι, μπορούν να είναι έτοιμα για συγκομιδή σε μόλις τέσσερις εβδομάδες, κάτι που τα καθιστά εξαιρετικά δημοφιλή τόσο στους επαγγελματίες καλλιεργητές όσο και στους ερασιτέχνες που τα καλλιεργούν σε κήπους ή ακόμη και σε μπαλκόνια.
Τα ραπανάκια είναι γνωστά για την ευχάριστα πικάντικη γεύση τους, η οποία προέρχεται από τα μουσταρέλαια που περιέχουν. Τα μουσταρέλαια ή σιναπέλαια είναι ουσίες που σχηματίζονται όταν οι γλυκοζίτες του σιναπόλαδου, που βρίσκονται φυσικά στα ραπανάκια, έρχονται σε επαφή με το ένζυμο μυροσινάση, το οποίο ενεργοποιείται όταν το λαχανικό δαγκωθεί ή κοπεί. Αυτή η χημική αντίδραση παράγει τις χαρακτηριστικές πικάντικες ενώσεις που δίνουν στα ραπανάκια τη γεύση τους.
Η ένταση της πικάντικης γεύσης των ραπανιών μπορεί να επηρεαστεί από τις συνθήκες καλλιέργειας. Όταν μεγαλώνουν σε ζεστό και υγρό περιβάλλον, τείνουν να έχουν μεγαλύτερο μέγεθος και πιο ήπια γεύση, ενώ σε δροσερές και ξηρές συνθήκες, είναι μικρότερα και πιο πικάντικα. Παρά τις διακυμάνσεις αυτές, η περιεκτικότητα σε μουσταρέλαια παραμένει σταθερή, με την ποσότητα του νερού στα ραπανάκια να παίζει καθοριστικό ρόλο στη γεύση τους.
Εκτός από τις γευστικές τους ιδιότητες, τα μουσταρέλαια έχουν και θεραπευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται παραδοσιακά στη θεραπεία λοιμώξεων, ειδικά στην ουροδόχο κύστη, καθώς έχουν αντιβακτηριακή δράση.
Ωστόσο, η καλλιέργεια των ραπανιών δεν είναι χωρίς προβλήματα, καθώς αυτά τα λαχανικά είναι ευάλωτα σε διάφορα παράσιτα και ασθένειες που επηρεάζουν επίσης άλλα φυτά της ίδιας οικογένειας, όπως το λάχανο. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες ασθένειες περιλαμβάνουν την clubroot, που προκαλεί διόγκωση της ρίζας, και το μαύρο ραπανάκι, που μαυρίζει το εξωτερικό του λαχανικού. Παράσιτα όπως η μύγα του λάχανου, το σκαθάρι ψύλλων και η λευκή πεταλούδα του λάχανου είναι επίσης κοινές απειλές για τα ραπανάκια.
Όσον αφορά τη ρύθμιση της ασφάλειας των τροφίμων, ο κανονισμός της ΕΕ αριθ. 396/2005 καθορίζει τα μέγιστα επιτρεπόμενα όρια υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα. Τα ραπανάκια κατατάσσονται στην κατηγορία των λαχανικών με ρίζα, και τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων εφαρμόζονται στη ρίζα, μετά την αφαίρεση των φύλλων και του χώματος.
Ωστόσο, από την 1η Ιανουαρίου 2025, τα φύλλα των ραπανιών θα αξιολογούνται ξεχωριστά ως προς τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, όπως και τα φύλλα του λάχανου.
Την άνοιξη του 2024, το Γραφείο Χημικών και Κτηνιατρικών Ερευνών (CVUA) της Στουτγάρδης πραγματοποίησε έλεγχο σε 10 δείγματα ραπανιών από συμβατική καλλιέργεια, με ξεχωριστή ανάλυση για τις ρίζες και τα φύλλα τους, εξετάζοντας υπολείμματα από περισσότερα από 750 φυτοφάρμακα και μολυσματικές ουσίες. Τα 9 από τα 10 δείγματα προήλθαν από τη Γερμανία και την Ιταλία.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ρίζες των ραπανιών δεν υπερέβησαν τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων. Ωστόσο, τα φύλλα παρουσίασαν υψηλά επίπεδα υπολειμμάτων που θα υπερέβαιναν τα νέα όρια που θα τεθούν σε ισχύ το 2025. Συγκεκριμένα, 9 από τα 10 δείγματα φύλλων θα είχαν απορριφθεί εάν εφαρμόζονταν οι μελλοντικές ρυθμίσεις.
Οι αναλύσεις έδειξαν ότι τα φύλλα των ραπανιών περιέχουν σημαντικά περισσότερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων από τις ρίζες, με μέσο όρο 8,2 ουσίες ανά δείγμα, ενώ οι ρίζες περιείχαν μόνο 3,5 ουσίες ανά δείγμα. Οι κύριες δραστικές ουσίες που ανιχνεύθηκαν ήταν μυκητοκτόνα, όπως το azoxystrobin και το boscalid, αλλά και εντομοκτόνα, όπως το lambda-cyhalothrin.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι καταναλωτές θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση φύλλων ραπανιών από συμβατική καλλιέργεια, ειδικά εάν δεν έχουν αφαιρεθεί τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Προτιμώνται τα φύλλα από βιολογικές καλλιέργειες ή τα ραπανάκια που καλλιεργούνται σε προσωπικούς κήπους, όπου ο έλεγχος των φυτοφαρμάκων είναι πιο αυστηρός.
Η χρήση των φύλλων ραπανιών, τα οποία συχνά χρησιμοποιούνται σε smoothies, πέστο ή σαλάτες, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αν δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι νέες ρυθμίσεις. Οι επόμενες μελέτες για τα ραπανάκια και τα φύλλα τους αναμένονται την άνοιξη του 2025, όταν θα τεθούν σε εφαρμογή τα νέα ανώτατα όρια υπολειμμάτων.
Ακολουθήστε το Cibum 
