Τέλος στους αυθαίρετους ισχυρισμούς «πολλαπλών χρήσεων» ή «επαναχρησιμοποιήσιμο» σε πλαστικά προϊόντα, όπως τα καλαμάκια.
Της Άννας Λεκατσά*
Μετά την τελευταία εγκύκλιο, υπ. αριθμόν ΥΠΕΝ/ΓρΓΓΦΠΥ/53567/1343 στις 20/5/2024 του ΥΠΕΝ που μάλλον δεν ήταν απόλυτα κατανοητή από αρκετούς και με αφορμή τη γενικότερη σύγχυση που υπάρχει στην αγορά για τον χαρακτηρισμό κάποιων πλαστικών προϊόντων ως «επαναχρησιμοποιήσιμα», όπως τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα, τα καλαμάκια και οι αναδευτήρες ποτών, έρχεται ξανά το ΥΠΕΝ στις 10/6/2024, με τη νέα του εγκύκλιο, υπ. αριθμόν ΥΠΕΝ/ΓρΓΓΦΠΥ/62904/1608, να αποσαφηνίσει και να διευκρινίσει το αυτονόητο.
Τι δηλαδή;
Ένα πλαστικό προϊόν, όπως το καλαμάκι, το οποίο περιλαμβάνεται στο Μέρος Β του Παραρτήματος της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 και για το οποίο ισχύει η απαγόρευση διάθεσής του στην αγορά ως πλαστικό μίας χρήσης από τον Ιούλιο του 2021, ακόμη κι αν είναι ασφαλές για την υγεία του καταναλωτή κατά τη χρήση του και αυτό επιβεβαιώνεται σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Καν. (ΕΕ) 10/2011, δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως επαναχρησιμοποιήσιμο, εφόσον αυτό δεν γίνεται αντιληπτό και δεν χρησιμοποιείται από τους καταναλωτές ως τέτοιο. Όπως έχουμε ήδη επισημάνει στο CIBUM, υπάρχουν στην αγορά πλαστικά καλαμάκια που εξετάστηκαν σε εργαστήρια και έγιναν οι απαραίτητοι έλεγχοι και δοκιμές μετανάστευσης υπό τις κατάλληλες συνθήκες προσομοίωσης, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι είναι κατάλληλα και ασφαλή για τη συγκεκριμένη χρήση, αλλά δεν αρκεί μόνον αυτό…
Η ασφάλεια για την υγεία των καταναλωτών είναι πρωταρχικής σημασίας κατά τη χρήση τέτοιων υλικών και φυσικά πρέπει να είναι αυτονόητο και προαπαιτούμενο για κάθε υλικό που έρχεται σε επαφή με τρόφιμο. Εδώ όμως, έχουμε το νομοσχέδιο 4736/2020 για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904, σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον. Άρα όχι μόνο δεν μειώνουμε τις αρνητικές επιπτώσεις, αλλά επιβαρύνουμε το περιβάλλον με περισσότερο πλαστικό, δεδομένου ότι τα υλικά που χαρακτηρίζονται ως «επαναχρησιμοποιήσιμα» είναι άλλης αντοχής με περισσότερη μάζα πλαστικού.
Σύμφωνα με την επεξηγηματική εφαρμογή των κριτηρίων για την ερμηνεία του ορισμού «επαναχρησιμοποιήσιμο» από τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχουμε ήδη κοινοποιήσει στους αναγνώστες μας, είναι ξεκάθαρο το περιεχόμενο της νέας εγκυκλίου του ΥΠΕΝ, όπου επαληθεύει τη δική μας ερμηνεία, ότι δηλαδή βάσει της πραγματικής τους χρήσης, τα πλαστικά καλαμάκια γίνονται αμέσως απόβλητα και δεν υπόκεινται σε επαναχρησιμοποίηση, άρα δεν θα έπρεπε να χαρακτηρίζονται ως τέτοια. Το ίδιο ισχύει για όλα τα πλαστικά είδη που έχουν απαγορευτεί από το 2021, πιρουνάκια, κουταλάκια, αναδευτήρες κλπ, άρα πρέπει να δώσουμε ένα οριστικό τέλος στη χρήση τους και να περιορίσουμε (πραγματικά) τη διάθεσή τους στην ελληνική αγορά, όπως προβλέπεται από το άρθρο 5 του Ν. 4736/2020, ενώ στην παρ. 3 του άρθρου 18 του ίδιου νόμου, προβλέπονται σχετικές κυρώσεις στους παραβάτες.
Οποιοσδήποτε ισχυρισμός, όπως «πολλαπλών χρήσεων» ή «επαναχρησιμοποιήσιμο» για τα συγκεκριμένα είδη, συνιστά παραπλανητικό περιβαλλοντικό ισχυρισμό και θα επιφέρει τις ανάλογες κυρώσεις στις επιχειρήσεις που τον χρησιμοποιούν για την επικοινωνία και την επισήμανση των προϊόντων αυτών.
Τυπικά παραδείγματα τέτοιων προϊόντων είναι:
– τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα που διατίθενται στον καταναλωτή μαζί με το τρόφιμο ή έτοιμο γεύμα, συχνά συσκευασμένα σε ατομική συσκευασία.
– τα πλαστικά καλαμάκια που διατίθενται στον καταναλωτή μαζί με καφέ ή άλλο ποτό, συχνά συσκευασμένα σε ατομική συσκευασία.
– οι πλαστικοί αναδευτήρες που διατίθενται στον καταναλωτή για απευθείας χρήση σε καφέ ή άλλο ποτό.
*Άννα Λεκατσά Γεωπόνος-Επιστήμονας Τροφίμων, Senior Consultant AG ADVENT AE
Ακολουθήστε το Cibum 
