Πως μαθαίνουμε να αποφεύγουμε επικίνδυνες τροφές

Νέα μελέτη ρίχνει φως στον μηχανισμό με τον οποίο ο εγκέφαλος συνδέει τις τροφές με την ασθένεια.

Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει εκπληκτικούς μηχανισμούς άμυνας, οι οποίοι ενεργοποιούνται ακόμη και χωρίς την άμεση επίγνωσή μας. Ένας από τους πιο αθόρυβους αλλά αποτελεσματικούς τρόπους με τους οποίους το σώμα μας προσπαθεί να μας προστατεύσει είναι η δυνατότητα του εγκεφάλου να συνδέει τις τροφές με πιθανές αρνητικές συνέπειες, ακόμη κι όταν αυτές εμφανίζονται αρκετές ώρες μετά την κατανάλωσή τους.

Στις αρχές Απριλίου, ερευνητές από το Ινστιτούτο Νευροεπιστημών του Princeton, με επικεφαλής τους Christopher Zimmerman και Ilana Witten, δημοσίευσαν στο περιοδικό Nature μια μελέτη που διερευνά πώς οι εγκέφαλοι των ποντικιών εντοπίζουν και αποφεύγουν γεύσεις που συνδέονται με την ασθένεια. Η έρευνά τους εστιάζει στον μηχανισμό που ονομάζεται «ανάθεση πίστωσης», μέσω του οποίου ο εγκέφαλος αποδίδει την ευθύνη για ένα σύμπτωμα (όπως η ναυτία) σε μια προηγούμενη εμπειρία, όπως η κατανάλωση ενός συγκεκριμένου φαγητού.

Στο πείραμα, τα ποντίκια κατανάλωσαν ένα γλυκό ποτό με γεύση σταφύλι και στη συνέχεια υποβλήθηκαν σε ένεση με χλωριούχο λίθιο, ουσία που προκαλεί γαστρεντερική δυσφορία. Μόλις με μία τέτοια εμπειρία, ανέπτυξαν έντονη αποστροφή στη συγκεκριμένη γεύση και την απέρριψαν όταν τους προσφέρθηκε ξανά. Πρόκειται για έναν εξελικτικό μηχανισμό επιβίωσης που ενισχύεται από την ικανότητα του εγκεφάλου να επανενεργοποιεί αναμνήσεις, ακόμα και ώρες μετά την κατανάλωση μιας επικίνδυνης ουσίας.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι τα ποντίκια δεν ανέπτυξαν αποστροφή όταν η δυσφορία ακολούθησε τη δοκιμή μιας ήδη γνώριμης γεύσης. Αυτό υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος εστιάζει περισσότερο σε νέες γευστικές εμπειρίες, τις οποίες αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη καχυποψία. Η σύνδεση αυτή αποτυπώνεται στην αμυγδαλή, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη συναισθηματική μνήμη, το φόβο και το άγχος.

Αν και η έρευνα βασίζεται σε ποντίκια, τα ευρήματα προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις και για τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Ο εγκέφαλός μας είναι ικανός να τις επανεξετάζει δυναμικά όταν προκύπτουν νέα δεδομένα, όπως ένα σήμα από το πεπτικό σύστημα.