Από μικροί ακούμε για τον κανόνα των πέντε δευτερολέπτων, όταν μας πέφτει κάτω το φαγητό. Αλλά όσο βολικός κι αν είναι, οι ερευνητές αποδεικνύουν ότι είναι ανυπόστατος και επικίνδυνος.
Εχετε ακουστά τον «κανόνα των πέντε δευτερολέπτων»; Αν ναι καλύτερα να τον ξεχάσετε γιατί απλούστατα δεν ισχύει. Σε τι συνίσταται αυτός ο «κανόνας»; Στην ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι… ταχύτερος από τα βακτήρια και, κατ’ επέκταση, ότι σε περίπτωση που το φαγητό πέσει στο πάτωμα πέντε δευτερόλεπτα είναι ένας ασφαλής χρόνος για να το μαζέψετε πριν προλάβουν να το «αποικίσουν» βακτήρια που βρίσκονται εκεί.
Όσο ιδανικό κι αν ακούγεται είναι…ψέμα! Ακόμη και ένα δευτερόλεπτο είναι αρκετό για τα παθογόνα βακτήρια για να μεταπηδήσουν στην τροφή κι επομένως στον οργανισμό όποιου «τολμηρού» επιχειρήσει να την καταναλώσει. Γνώση πολύ σημαντική ιδιαίτερα για την προστασία βρεφών και νηπίων που δεν έχουν καμιά αναστολή από το να ξαναβάλουν στο στόμα μια μπουκίτσα τροφής, μια καραμέλα, μια τσίχλα που τους έπεσε στο πάτωμα.
Ερευνητές του πανεπιστημίου Rutgers, στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ, κατέρριψαν για πολλοστή φορά τον επικίνδυνο για την υγεία «κανόνα», οκιμάζοντας διάφορα τρόφιμα σε διαφορετικές επιφάνειες για να δουν πόσο γρήγορα μεταφέρονται τα βακτήρια σε αυτά. Ανακάλυψαν λοιπόν ότι τα βακτήρια μπορούν να πηδήξουν στην τροφή σε λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο, Κάτι που φυσικά είναι κακά νέα για όσους τρώνε αδέξια ακουμπώντας το σάντουιτς, το κέικ ή το φρούτο τους απρόσεκτα οπουδήποτε.
Η ομάδα των ερευνητών επέλεξε τέσσερις διαφορετικούς τύπους επιφανειών: ανοξείδωτο ατσάλι, κεραμικό πλακίδιο, ξύλο και χαλί . Επέλεξε επίσης μια σειρά από διαφορετικά τρόφιμα για να αποθέσει στις επιφάνειες: καρπούζι, ξερό ψωμί, βουτυρωμένο ψωμί και καραμέλες. Στη συνέχεια οι ερευνητές ανέπτυξαν στο εργαστήριο ένα ασφαλές, μη παθογόνο βακτήριο, το enterobacter aerogenes , που είναι συγγενής της εξαιρετικά παθογόνας και επικίνδυνης Salmonella , και κάλυψαν τις επιφάνειες δοκιμής με αυτό.
Στη συνέχεια, κάθε είδος τροφής αφηνόταν σε κάθε επιφάνεια καλυμμένη με βακτήρια και για διάφορα χρονικά διαστήματα: 1 δευτερόλεπτο, 5 δευτερόλεπτα, 30 δευτερόλεπτα και 300 δευτερόλεπτα. Συνολικά έγιναν 128 εναλλακτικές δοκιμές, επαναλήφθηκαν 20 φορές, και έγιναν 2.560 μεμονωμένες μετρήσεις για την ανάλυση της ποσότητας μόλυνσης από τα βακτήρια σε κάθε τρόφιμο.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας που ευνοούσε τη μεταφορά βακτηρίων ήταν η ποσότητα υγρασίας που υπάρχει στα τρόφιμα, ακολουθούμενη από τον τύπο της επιφάνειας στην οποία πέφτουν. Φυσικά, όσο περισσότερο έμενε το φαγητό στην επιφάνεια, τόσο περισσότερα βακτήρια εγκαθίσταντο σ’ αυτό.
Η ομάδα των ερευνητών διαπίστωσε επίσης ειδικά όταν το φαγητό είναι υγρό ή κολλώδες όπως συμβαίνει με το καρπούζι ή την καραμέλα, τα επίπεδα μόλυνσης είναι ακόμη μεγαλύτερα. Επομένως, ο « κανόνας των 5 δευτερολέπτων» είναι μια επικίνδυνη εμπειρική υπεραπλούστευση σε σχέση με ό, τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Τα βακτήρια μπορούν να μολύνουν ακαριαία!
Οσον αφορά στο είδος των επιφανειών, το χαλί, που λερώνεται ευκολότερα, δεν είναι το πιο ευνοϊκό στις μολύνσεις, επειδή η δομή του ελαχιστοποιεί την επαφή που έχει με το φαγητό. Οι λείες επιφάνειες, αντίθετα, είναι πολύ πιο επιρρεπείς.
Οσον αφορά την πηγή του «κανόνα των 5 δευτερολέπτων» οι πειραματικοί ψυχολόγοι την εντοπίζουν αφενός στην ροπή των ανθρώπων σε αξιώματα που τους διευκολύνουν στην καθημερινότητα, αφετέρου στις ελαττωματικές υποθέσεις και πληροφορίες που βασίζονται τα αξιώματα αυτά, που στην προκειμένη περίπτωση προκύπτουν από το γεγονός ότι τα βακτήρια είναι αόρατα. Αόρατα, αλλά… ταχύτατα!
Ακολουθήστε το Cibum 
