Έκκληση για κρατική στήριξη καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας έχει επηρεάσει ανεπανόρθωτα τη σοδειά.
Της Δέσποινας Χάρου
Το ελληνικό σαφράν ή αλλιώς ο κρόκος Κοζάνης είναι ένα από τα πολυτιμότερα προϊόντα της Ελληνικής γης και είναι το Νο1 σε ποιότητα στον κόσμο. Εξάγεται σε πάνω από πέντε χώρες διεθνώς και διαθέτει ποικίλες ιδιότητες και μοναδικά χαρακτηριστικά, γι’ αυτό και είναι το πιο ακριβό μπαχαρικό παγκοσμίως.
Ο κρόκος Κοζάνης έχει Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), που σημαίνει πως όλα τα στάδια παραγωγής και αποκομιδής γίνονται αποκλειστικά εκεί, με τον συνεταιρισμό κροκοπαραγωγών Κοζάνης να έχει το αποκλειστικό δικαίωμα συλλογής και διάθεσης του. Ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε 1966 ως ελεύθερος και το 1971 έγινε αναγκαστικός προκειμένου να εξασφαλίσει πως οι παραγωγοί διαθέτουν σε αυτούς το 100% της σοδειάς.
Αυτό που κάνει το ελληνικό σαφράν μοναδικό είναι η ποιότητα του εδάφους και το κλίμα που παρά το γεγονός πως αυτά διαταράσσονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, η ποιότητα του δεν φαίνεται να πέφτει σύμφωνα με τον Βασίλη Μητσόπουλο, Πρόεδρο του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης. Ωστόσο πέρσι φαίνεται να ήταν η χειρότερη χρονιά παραγωγικά, των τελευταίων σχεδόν 40 ετών, απόρροια της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με στοιχεία του συνεταιρισμού, τα δυο τελευταία χρόνια συνολικά, η παραγωγή έχει μειωθεί κατα 65%. Ενδεικτικά το 2020 παράχθηκαν 2.300 τόνοι κρόκου ενώ το 2022 η παραγωγή οριακά άγγιξε τους 1000. Δραματική είναι η μείωση παραγωγής και ανά στρέμμα καλλιέργειας, που το 2016 ανήλθε στα 800 γραμμάρια ενώ φέτος σε μόλις 200, μια μείωση δηλαδή της τάξεως του 75%.
Ο φόβος απομάκρυνσης των παραγωγών από την καλλιέργεια του κρόκου είναι προ των πυλών, καθώς το κόστος παραγωγής το καθιστά ασύμφορο. Το 2021 η ήδη αυξημένη κατά 10% τιμή χονδρικής του κρόκου το κιλό, ήταν 1500 ευρώ και το κόστος παραγωγής ήταν γύρω στα 600, ενώ πέρσι πραγματοποιήθηκε άλλη μια αύξηση στην τιμή χονδρικής κατά 10% ενώ το κόστος παραγωγής είχε εκτοξευθεί 30%. Ένα μεγάλο μέρος, δηλαδή, της αύξησης του κόστους παραγωγής είχε απορροφηθεί. “Η καλλιέργεια δεν αποδίδει αυτό που πρέπει, και γίνεται μη βιώσιμη, αυτό σημαίνει πως κάποιοι παραγωγοί θα εγκαταλείψουν την καλλιέργεια”, μας είπε, ο κύριος Μητσόπουλος.
Ο συνεταιρισμός κάνει έκκληση στις αρχές για οικονομική στήριξη προκειμένου να γίνει η καλλιέργεια κρόκου βιώσιμη για τους παραγωγούς. “Αν θέλουμε να προσελκύσουμε είτε νέους παραγωγούς είτε να αναζωπυρώσουμε το ενδιαφέρον στους υφιστάμενους παραγωγούς θα ήταν κάποιο κίνητρο οικονομικό”, συμπλήρωσε. Ακόμη, τονίζει πως επειδή οι παραγωγοί δεν είχαν επενδύσει ιδιαίτερα σε εξοπλισμό, κάτι που σε αντίθετη περίπτωση θα τους δέσμευε, και επειδή η καλλιέργεια αποτελεί κυρίως συμπληρωματικό εισόδημα, θα είναι πιο εύκολο να στρέψουν αλλού το ενδιαφέρον τους.
Ωστόσο δεν είναι μόνο η ελληνική καλλιέργεια κρόκου που απειλείται από την κλιματική αλλαγή, καθώς και οι Ισπανοί κροκοπαραγωγοί εκπέμπουν σήμα κινδύνου.
Πριν από έναν αιώνα περίπου η Ισπανία ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός σαφράν στον κόσμο με την ετήσια σοδειά να φτάνει τους 140 τόνους, σε μια έκταση τριάντα φορές μεγαλύτερη από τη δίκη μας (15.000 έναντι 500 εκτάρια). Ωστόσο την περασμένη χρόνια η συνολική παραγωγή ήταν περίπου 450 τόνους.
Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει το Guardian, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν επηρεάσει δραματικά τις Ισπανικές καλλιέργειες, ομοίως με τις ελληνικές, οδηγώντας τες σε σταδιακή μείωση. “Αν και είναι μια καλλιέργεια που είναι δύσκολο να προβλεφθεί καθώς έχετε διαφορετική ανθοφορία κάθε βράδυ, τα στοιχεία που έχουμε υποδηλώνουν ότι οι αποδόσεις μειώνονται”, λέει ο Carlos Fernández, Πρόεδρος του Ρυθμιστικού Συμβουλίου της Ετικέτας Σαφράν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης της La Mancha, στο Guardian. “Πέρυσι παίρναμε 3,5 κιλά ανά εκτάριο όταν η κανονική απόδοση είναι 7 έως 9 κιλά”.
Έτσι ο ίδιος και οι συνάδελφοι του καλλιεργητές κρόκου, ζητούν από την κυβέρνηση χρηματοδότηση ύψους 18,5 εκατομμυρίων ευρώ για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου τομέα. Ωστόσο η Ισπανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να βοηθήσει τους παραγωγούς να αντεπεξέλθουν των δυσκολιών. Κάτι που ίσως θα έπρεπε να έκανε και η δική μας!
Ακολουθήστε το Cibum 
