«Η σκιά της μύγας», η παράσταση που μετατρέπει τα καφενεία σε ζωντανά πολιτιστικά σημεία – Αφετηρία της, οι γειτονιές του Πειραιά.
Από το κέντρο του Πειραιά μέχρι τον Κορυδαλλό και τη Δραπετσώνα, η ξεχωριστή παράσταση «Η σκιά της μύγας», ταξιδεύει για να συναντήσει τους κατοίκους της πόλης και να αφηγηθεί την ιστορία της με έναν τρόπο άμεσο, ανθρώπινο και ειλικρινή. Τους κατοίκους, που συναντά σε ιστορικά καφενεία του Πειραιά και της ευρύτερης περιοχής του, μετατρέποντάς τα, σε ζωντανά πολιτιστικά σημεία, καθώς πρόκειται για μια παράσταση που γράφτηκε για να παιχτεί στις γειτονιές της πόλης.
Με την «σκιά της μύγας», άλλωστε, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά εγκαινίασε τις φετινές του δράσεις εκτός θεάτρου, ενώ όπως επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ- ΜΠΕ, ο σκηνοθέτης και ηθοποιός της παράστασης, Τάσος Καρακύκλας, «Βλέπουμε μια συγκινητική ανταπόκριση από το κοινό, οι οποίοι ενώ για κάποιες παραστάσεις γνωρίζουν ότι τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί, έρχονται στο καφενείο, με το ενδεχόμενο κάποιας ακύρωσης ώστε να παρακολουθήσουν την παράσταση.»
Το έργο της Βαλεντίνας Παπαδημητράκη «Η σκιά της μύγας», είναι ένα μονόπρακτο για δύο ηθοποιούς σ’ ένα καφενείο, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σκηνοθέτης Τάσος Καρακύκλας: «Το έργο γράφτηκε για να παιχτεί σε καφενεία, δηλαδή ο δραματικός χώρος του κειμένου, ταυτίζεται απόλυτα και με τον σκηνικό χώρο. Για εμάς τους συντελεστές, ήταν πολύ σημαντική η επιλογή ενός φυσικού χώρου και όχι ενός θεατρικού χώρου. Ήταν από τις πρώτες επιλογές και της δραματουργίας και της σκηνοθεσίας.»
Μιλώντας για την πλοκή του έργου, εξηγεί πώς προέκυψε η ιδέα για τα καφενεία σε γειτονιές: «Η βασική πλοκή του έργου αφορά στον μονόλογο μιας γυναίκας, η οποία επισκέπτεται το καφενείο και η οποία έχει το σπίτι της ακριβώς πάνω από το καφενείο, σε μια στιγμή που ετοιμάζεται να φύγει για ένα ταξίδι και περιμένει δύο επισκέπτες που μένουν στο σπίτι της, που είναι Airbnb. Οι θεατές συμμετέχουν και εκείνοι με τον ρόλο των τουριστών, οι οποίοι έρχονται από το μαγαζί λίγο προτού φύγουν, για να πάνε μια εκδρομή, για να δουν τα αξιοθέατα της Αθήνας. Όλα δηλαδή διαδραματίζονται σε έναν φυσικό χρόνο. Τα καφενεία τα επιλέξαμε γιατί θέλαμε να παίξουμε το έργο σε γειτονιές και μάλιστα σε γειτονιές, οι οποίες λόγω της επέκτασης του Μετρό, έχουν μεταμορφωθεί. Επίσης, το καφενείο είναι ένας χώρος κοινωνικοποίησης, ανταλλαγής ιδεών. Θέλαμε την εγγύτητα, την ανταλλαγή , την επικοινωνία , θέλαμε να δούμε πώς λειτουργεί όλο αυτό σε έναν χώρο που επιτρέπει και στην ηθοποιό να παίξει χαμηλότονα, με ημιτόνια, να λειτουργήσει τελείως διαφορετικά, να μείνουν οι άνθρωποι μετά το τέλος της παράστασης και να συζητήσουμε.»
Πόσο όμως μπορεί να δυσκολέψει έναν ηθοποιό η αμεσότητα της επαφής με το κοινό, σε έναν χώρο, όπως είναι τα καφενεία; Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης της παράστασης απαντά: «Σίγουρα είναι δύσκολη αυτή η άμεση επαφή με το κοινό. Το γεγονός ότι δεν έχουμε τη θεατρική ψευδαίσθηση, την ασφάλεια, τον φωτισμό και όλα αυτά που δημιουργούν μια ατμόσφαιρα, δεν μας φόβισε, ίσα ίσα αυτό είναι που το έκανε για εμάς φοβερά προκλητικό και γοητευτικό. Θέλαμε να δημιουργήσουμε μια ατμόσφαιρα μόνο με τον λόγο, την ενέργεια, τον ρυθμό και τη σχέση. Ο θεατής άλλωστε είναι ο αποδέκτης της αφήγησης, η ειλικρινής επαφή που δημιουργείται εκείνη τη στιγμή και είναι ερέθισμα για τον ηθοποιό που του δίνει τη δυνατότητα να απευθύνει το λόγο.»
Όπως αποκαλύπτει ο Τάσος Καρακύκλας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η παράσταση η οποία είχε αφετηρία του τον Πειραιά και την ευρύτερη περιοχή του, θα συνεχίσει το ταξίδι της, συμπεριλαμβάνοντας και άλλους σταθμούς/περιοχές και άλλες γειτονιές και άλλες πόλεις. «Ο κόσμος, μετά το τέλος της παράστασης, δεν φεύγει από το καφενείο. Αυτό μας δείχνει ότι έχει πολύ μεγάλη ανάγκη και την επαφή, λόγω του επικαιρικού θέματος , αλλά και λόγω της βαθιάς ιστορίας που αφηγείται η ηρωίδα, την οποία υποδύεται η ηθοποιός Σοφία Λιάκου . Η επιτυχία του κειμένου έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί μέσα από τα επίπεδα της ιστορίας ο καθένας να αντλήσει αυτό το οποίο τον αφορά εκείνη τη στιγμή. Και η σκηνοθεσία είναι στημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μην χειραγωγήσει τον θεατή, να του αναδείξει μια σειρά από θέματα, που το καθένα είναι διαφορετικά.»
Για τη συμβολή των καφενείων στην κοινωνικοποίηση των ανθρώπων ανά τις περιόδους, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διδάκτωρ Νεότερης Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ειδική σύμβουλος του Δήμου Νίκαιας -Αγ. Ι. Ρέντη, Κυριακή Παπαθανασοπούλου: «Ανέκαθεν τα καφενεία ήταν μέσα κοινωνικοποίησης και πόλος κοινωνικού ιστού, συνεύρεσης, ανάπτυξης σχέσεων αλληλεγγύης. Ανθρωπολογικά και μόνο να το δούμε, εκεί αναπτύσσονται οι διάφορες σχέσεις των ανθρώπων, οι κοινωνικές, οι πολιτικές, διακρίνονται επίσης οι ταξικές σχέσεις, αλλού δηλαδή πήγαιναν οι αστοί και αλλού τα πιο λαϊκά στρώματα. Πολιτικές ιδεολογίες περνάνε μέσα από τα καφενεία. Ακόμη θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν και έναν ψυχοθεραπευτικό ρόλο για τα καφενεία της εποχής. Στα καφενεία πήγαιναν άνθρωποι για να αναζητήσουν δουλειά, ή ακόμη σε συγκεκριμένα καφενεία σύχναζαν άνθρωποι που είχαν έρθει από συγκεκριμένες περιοχές της Μικράς Ασίας. Υπήρχαν αρκετά πολιτικοποιημένα καφενεία καθώς πολλές προεκλογικές συγκεντρώσεις ξεκινούσαν από εκεί. Ακόμη πολλά καφενεία την περίοδο της Κατοχής, αποτέλεσαν τα κρυφά στέκια της Αντίστασης.»
Συγκεκριμένα στα καφενεία της Νίκαιας, τα οποία ήταν πολλά, όπως σημειώνει η κα Παπαθανασοπούλου, ξεκινούσαν αυθόρμητα γλέντια, με το κέρασμα του κρασιού και του ούζου και έτσι στήνονταν γιορτές μέσα στα καφενεία, με τραγούδι και αυτοσχέδια πολλές φορές όργανα. Ωστόσο η ιστορικός, μιλώντας για την έμφυλη διάσταση του θέματος, εξηγεί: «Στα καφενεία δεν σύχναζαν γυναίκες ή αν σύχναζαν θα βρίσκονταν πίσω στο μαγειρείο , καθώς ήταν ένας χώρος ανδροκρατούμενος. Οι εξαιρέσεις αφορούσαν την επίσκεψη των γυναικών σε χοροεσπερίδες ή αν ήταν καλλιτέχνες της εποχής, όπως ρεμπέτισσες.»
Για τα καφενεία στη σύγχρονη εποχή αναφέρει: «Είναι αλήθεια ότι ο κοινωνικός ιστός έχει κάπως χαθεί, όμως πρέπει να τον ξαναβρούμε και με αφορμή την παράσταση και με κάθε τέτοιου είδους δράσεις, πρέπει να ξαναδούμε τους χώρους αυτούς που είναι ανοιχτοί χώροι, είναι κοινωνικοί χώροι και να ξαναποκτήσουν ζωή.» Και όπως τονίζει «και ακολούθως να δούμε και τις δικές μας τις κοινωνικές σχέσεις, οι οποίες πρέπει ν’ αρχίσουν να ξαναζεσταίνονται και να κοινωνικοποιούμαστε περισσότερο. Έχουμε ανάγκη αυτές τις δράσεις , έχουμε ανάγκη τα καφενεία της πόλης μας, να είναι ζωντανά, αφού αποτελούν χώρους που μπορούν να επισκεφθούν άνθρωποι όλων των ηλικιών και να γνωρίσουν οι νεότεροι και την ιστορία της περιοχής τους.»
Ακολουθούν οι προγραμματισμένες παραστάσεις και πληροφορίες για το κοινό:
Δευτέρα 18, 25 και Τετάρτη 20, 27 Νοεμβρίου στο καφενείο Παράταιρο, Αγ. Γεωργίου 30, Κορυδαλλός
Δευτέρα 2 και 9 Δεκεμβρίου στο καφενείο Μεθύστερο, Ερ Σταυρού 41-43, Δραπετσώνα
Γενική είσοδος: 15 ευρώ με κέρασμα (μπύρα ή κρασί)
Εισιτήρια: ηλεκτρονικά στη more.com και στα καφενεία πριν από την έναρξη της παράστασης. Πληροφορίες: 6973421650
Βίκυ Παπατζίκου ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολουθήστε το Cibum 
