Μύθοι και αλήθειες για την καλή φυσική κατάσταση

Οι ειδικοί καταρρίπτουν τους μύθους που όχι μόνο δεν βοηθούν αλλά μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο στο να αποκτήσουμε ένα υγιές και όμορφο σώμα.

Της Δέσποινας Χάρου

Σε ότι σχετίζεται με τον υγιή τρόπο ζωής, υπάρχουν κάποιοι μύθοι που διέπουν τις διατροφικές μας συνήθειες αλλά και ό,τι έχει να κάνει με την άσκηση και την ξεκούραση. Είναι οι προπονήσεις που θα βοηθήσουν την
βελτίωση την ποιότητας στο σώμα ή η σωστή διατροφή; Πως ο ύπνος είναι καθοριστικός για την υγεία;Τι ρόλο παίζει το νερό; Οι απόψεις διίστανται σε επί μέρους ζητήματα και υπάρχουν πολλές μελέτες όσον αφορά τα Do’s και τα Dont’s στον υγιή τρόπο ζωής που κατά καιρούς διαδέχεται η μία την άλλη. Ενώ πασχίζουμε να αδυνατίσουμε στα γυμναστήρια, οι ειδικοί φωνάζουν πως το μεγαλύτερο ποσοστό στην διατήρηση μιας καλής φυσικής κατάστασης βρίσκεται στο “ψυγείο”.

Ξεκινώντας από το πρωί, τι κάνει το συγκεκριμένο γεύμα το πιο σημαντικό ολόκληρης της μέρας, όπως συχνά ακούγεται; Οι ειδικοί επισημαίνουν πως δεν είναι το ίδιο το γεύμα (πρωινό) που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά το ότι μειώνει το χρόνο μεταξύ των γευμάτων (εφόσον γίνονται σωστά), καθώς και τα επίπεδα πείνας κατά τη διάρκεια της μέρας. Αρκετές μελέτες αναφέρονται στη σημαντικότητα του χρόνου μεταξύ των γευμάτων.

Σύμφωνα με το Guardian, μια μελέτη σε υπέρβαρες εθελόντριες διαπίστωσε ότι όσες έτρωγαν πλούσιο πρωινό είδαν μεγαλύτερη απώλεια βάρους και μείωση της περιφέρειας της μέσης από μια άλλη ομάδα που είχε πρωινό σε θερμιδικό έλλειμμα και μεγαλύτερο δείπνο, ακόμη και όταν οι συνολικές θερμίδες ελέγχονταν. Σε γενικές γραμμές επιβεβαιώνουν πως η λογική της “πυραμίδας”, δηλαδή πιο πλούσια γεύματα το πρωί τα οποία μειώνονται κατα τη διάρκεια της μέρας, θα μπορούσε να έχει ωφέλη για το μεταβολισμό και τη φυσική κατάσταση. Ωστόσο ο κάθε άνθρωπος θα πρέπει να βρει τι ταιριάζει στον δικό του οργανισμό.

Μια ακόμη πρόταση των ειδικών, στην κορυφή της λίστας τον προδιαγραφών για μια καλή φυσική κατάσταση είναι ο αριθμός των γευμάτων. Διατροφολόγοι ανά τον κόσμο προτείνουν πολλά και μικρά γεύματα κάθε μέρα κυρίως πλούσια σε φρούτα και λαχανικά. Το λιγότερο πέντε γεύματα, συμπεριλαμβανομένων φρούτων και λαχανικών, είναι απαραίτητα για την φυσιολογική λειτουργία του μεταβολισμού και τη φυσική κατάσταση. Οι ειδικοί αναφέρουν πως υπάρχουν στοιχεία ότι έως και 10 μερίδες ημερησίως με ποικιλία αυτών των τροφίμων μπορεί να είναι ευεργετικά για την υγεία.

Ωστόσο δεν θα πρέπει να συγχέεται η σωστή διατροφή, με τη δίαιτα. Είναι πλέον γνωστό πως η κατανάλωση τροφών σε θερμιδικό έλλειμμα κατ’ εξακολούθηση ή ακόμα και η νηστεία, ενεργοποιεί περισσότερο την πείνα, έτσι το σώμα επιβραδύνει το μεταβολισμό και κατ’ επέκταση εμποδίζει την καύση λίπους. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να εξηγήσει γιατί μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να διατηρήσουν το βάρος τους και σε πολλές περιπτώσεις ξαναπαίρνουν αυτά που έχουν χάσει μετά από δίαιτα. Για να αποφευχθούν τέτοια ζητήματα η σύσταση των ειδικών είναι, η σταδιακή και ομαλή μείωση του βάρους.

Αναπόσπαστο κομμάτι μια καλής φυσικής κατάστασης είναι και το νερό, με πολλούς ειδικούς να προτείνουν τουλάχιστον δύο λίτρα την ημέρα. Δεν υπάρχει απόλυτη επιστημονική συσχέτιση με αυτό το νούμερο, ωστόσο η ενυδάτωση του οργανισμού είναι απαραίτητη και μπορεί να επιτευχθεί και μέσα από την τροφή και λοιπά ροφήματα. Σε έρευνα του Guardian αναφέρεται ότι το 1945, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας των ΗΠΑ έγραψε:
«Η κατάλληλη ποσότητα νερού για τους ενήλικες είναι 2,5 λίτρα ημερησίως στις περισσότερες περιπτώσεις… Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας βρίσκεται σε παρασκευασμένα τρόφιμα».

Μια καλή διατροφή περιλαμβάνει ποικιλία θρεπτικών στοιχείων κατανεμημένα μέσα στη μέρα και σωστή ενυδάτωση που χρειάζεται το σώμα. Η υπερκατανάλωση συγκεκριμένων τροφών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι περισσότερο ευεργετική για την υγεία. Στην πλειοψηφία των προπονούντων με βάρη για παράδειγμα, υπάρχει διάχυτη η πεποίθηση πως όσο περισσότερη είναι η κατανάλωση πρωτεΐνης μέσω κυρίως του κρέατος, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η μυική ενδυνάμωση.

Ωστόσο οι διατροφολόγοι τονίζουν πως θα πρέπει να υπάρχει μια συγκεκριμένη αναλογία μεταξύ της πρόσληψης πρωτεΐνης και υδατανθράκων για να υπάρξει αποτέλεσμα. Εκτός από αυτό, δεν προτείνεται η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος και λόγω των κορεσμένων λιπαρών που διαθέτει, που έχουν συσχετιστεί
μεταξύ άλλων και με καρδιακές παθήσεις. Ωστόσο υπάρχουν διαφορές μεταξύ επεξεργασμένου και μη επεξεργασμένου κρέατος και πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πως το τελευταίο δεν αποτελεί κίνδυνο για την
υγεία.

“Ένα ποτήρι κρασάκι την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα”, λέει ένας αστικός μύθος. Αυτό δεν φαίνεται να είναι και πολύ κοντά στην πραγματικότητα. Όπως αναφέρει το Guardian, τα άτομα που πίνουν περίπου 1 με 2 ποτήρια κρασί την ημέρα φαίνεται να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες. Από την άλλη, σε μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 36.000 ενήλικες, έδειξε πως ακόμα και μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την πιθανότητα υγιούς γήρανσης καθώς και το μέγεθος του εγκεφάλου. Η κατανάλωση αλκοόλ δεν συνίσταται ούτε από διατροφικής άποψης καθώς επιβραδύνει την καύση του λίπους και δεν βοηθάει στην εμφάνιση κοιλιακών, σημειώνουν οι ειδικοί.

Το ότι οι ασκήσεις κοιλιακών ευθύνονται για την εμφάνιση τους, είναι ξεκάθαρα μύθος. Οι κοιλιακοί, εκτός από την ιδιοσυγκρασία του κάθε σώματος, έχουν άρρηκτη σχέση με τα επίπεδα λίπους στο σώμα, πράγμα που ρυθμίζεται μέσω της διατροφής. “Η αλήθεια είναι ότι το αν έχετε ορατούς κοιλιακούς ή όχι έχει πολύ μεγαλύτερη σχέση με τα επίπεδα λίπους στο σώμα σας και με το πού έχετε προδιάθεση να αποθηκεύσετε
λίπος από τον αριθμό των sit-ups που κάνετε. Πολλές γυναίκες πρέπει να πάνε κάτω από ένα εύρος υγιούς σωματικού λίπους για κοιλιακούς. Όσοι έχουν μακρύτερο κορμό, που δεν αποθηκεύουν λίπος γύρω από τη μέση
τους, μπορεί να μην το κάνουν”, λέει η στο Guardian η Emma StoreyGordon, προσωπική προπονήτρια και αθλητικός επιστήμονας.

Όσον αφορά τη μυικότητα στο σώμα σε γενικές γραμμές, η άρση βαρών μπορεί να βοηθήσει σε συνάρτηση βέβαια με αερόβια γυμναστική μέσα στη μέρα. Σίγουρα για κάθε άνθρωπο είναι διαφορετικό καθώς και για
κάθε φύλλο. Στο γυμναστήριο υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους επιτυγχάνεται η αύξηση του όγκου. Ο ένας τρόπος απαιτεί περισσότερες επαναλήψεις με μικρότερα βάρη μέχρι την εξάντληση του μυ και ο άλλος
λιγότερες επαναλήψεις με μεγαλύτερα βαρύ αποφεύγοντας την καταστροφή του μυ. Κατά βάση η αύξηση όγκου προκύπτει μετά από καταστροφή της μυϊκής ομάδας, πράγμα που επιτυγχάνεται διαφορετικά σε κάθε άνθρωπο.

Το ζητούμενο είναι εκτός από την αύξηση της μυικότητας, και η μείωση του λιπώδη ιστού, με άλλα λόγια η βελτίωση της ποιότητας στο σώμα. Αυτό απαιτεί καθημερινή αερόβια κινητοποίηση ή έστω περπάτημα. Μια μελέτη που κυκλοφόρησε το 2022 διαπίστωσε ότι το περπάτημα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο, με τις αποδόσεις να μειώνονται μετά το σημείο των 10.000
βημάτων. Ωστόσο το περπάτημα θα πρέπει να είναι σε γρήγορους ρυθμούς για να έχει αποτέλεσμα, καθώς η μελέτη για την άνοια έδειξε ότι ο ρυθμός ενός δυναμικού περπατητή έχει μεγαλύτερα οφέλη.

Τίποτα από τα παραπάνω δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά για το σώμα και την υγεία, αν δεν υπάρχει η απαιτούμενη ξεκούραση. Ο κάθε άνθρωπος χρειάζεται διαφορετικές ώρες ύπνου καθημερινά προκειμένου
να είναι αποδοτικός και λειτουργικός. Σε μία από τις μεγαλύτερες μελέτες ύπνου, όμως, που ξεκίνησε το 2017, οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι κοιμόντουσαν επτά έως οκτώ ώρες είχαν καλύτερες γνωστικές επιδόσεις από εκείνους που κοιμόντουσαν περισσότερο ή λιγότερο, ανεξαρτήτως ηλικίας. Άλλες μελέτες που δημοσιοποιήθηκαν το 2010 υποδηλώνουν ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θνησιμότητας από όλες τις αιτίες.

Σε κάθε περίπτωση ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές ανάγκες και απαιτείται εξατομικευμένη σύσταση για το τι θα λειτουργήσει καλύτερα στον δικό του οργανισμό.