Τα μεγαλώνουμε με τη συμβουλή να μην λένε ψέματα… Το ψέμα με τον Άη Βασίλη όμως; Επιτρέπεται;
Για πολλά παιδιά, οι γιορτές των Χριστουγέννων συνοδεύονται από ένα ψέμα. Την προσμονή ότι ένας χαρούμενος, ηλικιωμένος, τροφαντός άνδρας επισκέπτεται όλα τα παιδιά στον κόσμο. Κατεβαίνει από την καμινάδα, προσγειώνεται στο μπαλκόνι, τη βεράντα – τέλος πάντων τον βρίσκει τον τρόπο – κάνει ΧΟ, ΧΟ, ΧΟ και αφήνει δώρα (τουλάχιστον για παιδιά με καλή συμπεριφορά). Μετά εξαφανίζεται με το έλκηθρο του…
Για τους νέους γονείς, ο μύθος του Άγιου Βασίλη θέτει ένα δίλημμα. Πρέπει να κάνετε στα παιδιά σας αυτό που τους λέτε να μην κάνουν, δηλαδή να λένε ψέματα, ή αυτό το ψέμμα είναι γλυκό και αθώο και δίνει χαρά και επιτρέπεται;
Σε μια πρόσφατη έρευνα, εξέτασε τις απόψεις των ειδικών στην ηθική της εξαπάτησης και τις εφραμόζει στα ψέματα των γονέων. Τρία θέματα επαναλήφθηκαν.
Πρώτον, το ψέμα υπονομεύει την αυτονομία. Φυσικά, τα μικρά παιδιά δεν έχουν την ικανότητα να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις για τον εαυτό τους, αλλά παρόλα αυτά, το να λέμε ψέματα στα παιδιά για να τα κάνουμε να συμπεριφέρονται είναι χειριστικό. Τους εμποδίζει να αποφασίσουν να έχουν καλή συμπεριφορά για τους σωστούς λόγους.
Η Gail Heyman, καθηγήτρια ψυχολογίας στο UC San Diego, αποκαλύπτει σε μία από τις μελέτες της, ότι τέσσερις στους πέντε γονείς παραδέχονται ότι έχουν πει ψέματα για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά ή τα συναισθήματα των παιδιών τους.
Δεύτερον, πολλοί φιλόσοφοι πιστεύουν ότι η εξαπάτηση είναι λάθος επειδή παραβιάζει την εμπιστοσύνη. Όταν κάποιος πιστεύει τη μαρτυρία μας, μας εμπιστεύεται. Τιμούμε αυτή την εμπιστοσύνη με το να είμαστε ειλικρινείς και την παραβιάζουμε όταν εξαπατάμε.
Στις υγιείς σχέσεις γονέα-παιδιού, τα παιδιά εμπιστεύονται τους γονείς τους. Τα μικρά παιδιά μπορεί να έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη. Γι’ αυτό ένα ψέμα τόσο παράλογο όσο ο Άγιος Βασίλης μπορεί να αντέξει τόσο πολύ, ακόμη και σε κατά τα άλλα δύσπιστα παιδιά.
Τρίτον, οι συνέπειες του ψέματος έχουν σημασία. Ακόμα κι αν ένα ψέμα είναι χειραγωγικό και παραβιάζει την εμπιστοσύνη του παιδιού σας, μπορεί να δικαιολογηθεί εάν είναι ο μόνος τρόπος να προσφέρετε ένα σημαντικό όφελος ή να αποτρέψετε μια σοβαρή βλάβη.
Οι κοινωνικοί επιστήμονες που εξέτασαν τις επιπτώσεις του ψέματος στα παιδιά δίνουν μια ζοφερή εικόνα. «Η ανατροφή με γονείς που λένε ψέματα» σχετίζεται με χαμηλότερη ικανοποίηση από τη σχέση μεταξύ των ενήλικων παιδιών και των γονιών τους, καθώς και με άλλες αρνητικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις στα παιδιά όταν μεγαλώσουν.
Υπάρχει επίσης κάποια έρευνα για τις επιπτώσεις των σοβαρών ψεμάτων. Αυτά αφορούν θέματα όπως το αν ένα παιδί είναι υιοθετημένο ή για την ανίατη ασθένεια του παιδιού ή του γονέα . Τα δεδομένα δείχνουν σταθερά ότι τα παιδιά τα πηγαίνουν καλύτερα αν τους λένε οι άλλοι την αλήθεια (με έναν ευαίσθητο, κατάλληλο για την ηλικία τους τρόπο).
Ακολουθήστε το Cibum 
