Για πρώτη φορά, ερευνητές μελέτησαν τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ανθρώπων που έχουν ημικρανίες όταν δεν έχουν κοιμηθεί αρκετά
Η ημικρανία χαρακτηρίζεται από παλλόμενους πονοκεφάλους, φωτοφοβία, έμετο, ναυτία και αυξημένη ευαισθησία στον ήχο. Η ασθένεια επηρεάζει περίπου το δεκαπέντε τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού και είναι η κύρια αιτία αναπηρίας σε άτομα ηλικίας μεταξύ 16 και 50 ετών.
«Αυτά είναι σημαντικά χρόνια στη ζωή κάποιου όσον αφορά το σχολείο, την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την καριέρα. Οι ημικρανίες αποτελούν μεγάλο βάρος τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία. Πολλοί άνθρωποι που παλεύουν με ημικρανίες λείπουν πολύ από την εργασία τους. Πρόκειται για μια πολύ συχνή διαταραχή που πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα, ώστε να παρέχεται καλύτερη θεραπεία», λέει ο Petter Moe Omland, γιατρός και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας (NTNU).
Η ημικρανία παραμένει μυστήριο
Τώρα, η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ένα νέο κομμάτι του παζλ σχετικά με τον εγκέφαλο που πάσχει από ημικρανία. «Είναι γνωστό ότι ο ύπνος μπορεί να ανακουφίσει τους πονοκεφάλους ημικρανίας, οι κρίσεις ημικρανίας μπορεί να ξεκινήσουν κατά τη διάρκεια ή μετά τον ύπνο και πολλά άτομα με ημικρανία λένε ότι η διαταραχή του ύπνου πυροδοτεί κρίσεις», λέει ο Omland. Οι ασθενείς με ημικρανία έχουν επίσης μειωμένη ποιότητα ύπνου, περισσότερη κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας και περισσότερες διαταραχές ύπνου σε σύγκριση με άτομα χωρίς πονοκεφάλους. Επιπλέον, η αϋπνία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ημικρανιών.
Πολλοί άνθρωποι που έχουν ημικρανίες αισθάνονται το άγγιγμα επώδυνο κατά τη διάρκεια των κρίσεων και έχουν αυξημένη ευαισθησία στο φως, την οσμή και την αφή μεταξύ των κρίσεων. «Τώρα γνωρίζουμε περισσότερα για τη σχέση μεταξύ πόνου και ύπνου», είπε ο Όμλαντ. Η μελέτη επισημάνθηκε στο ιατρικό περιοδικό Cephalagia για την πολύτιμη συμβολή της στην κατανόηση του πονοκεφάλου και της θεραπείας.
140 άνθρωποι θυσίασαν τον ύπνο τους για τις ανάγκες της μελέτης
Τα άτομα που συμμετείχαν στο πείραμα θυσίασαν πολλά για να βοηθήσουν τους ερευνητές να βρουν νέες απαντήσεις. Κατά τη διάρκεια δύο μελετών, 140 άτομα θυσίασαν τον ύπνο τους και μελετήθηκε και μετρήθηκε το νευρικό σύστημα του εγκεφάλου τους. Οι εξετάσεις αποτελούν γρήγορες και ασφαλείς μετρήσεις του τι συμβαίνει στον εγκέφαλο. Στην τελευταία δημοσίευση από αυτές τις μελέτες, τα άτομα υποβλήθηκαν σε πόνο, προκειμένου οι ερευνητές του NTNU να μάθουν περισσότερα για τη σχέση μεταξύ ύπνου και ημικρανίας.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, μία ομάδα που έπασχε από ημικρανία και μια δεύτερη ομάδα υγιών ατόμων ελέγχου. Η μελέτη ήταν τυφλή, πράγμα που σημαίνει ότι οι ερευνητές δεν γνώριζαν ποιος ανήκε σε ποιες ομάδες. Οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν δύο φορές σε διαφορετικές ημέρες. Όλοι εξετάστηκαν μετά από δύο νύχτες κανονικού ύπνου και μετά από δύο νύχτες μειωμένου ύπνου. Όλοι οι συμμετέχοντες έπρεπε επίσης να τηρούν ημερολόγιο ύπνου, καθώς και να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό μετρητή που κατέγραφε τον ύπνο τους.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, οι συμμετέχοντες φορούσαν σκουφάκι με ηλεκτρόδια ΗΕΓ. Τα ηλεκτρόδια ΗΕΓ χρησιμοποιήθηκαν για τη μέτρηση της δραστηριότητας στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια δύο τύπων διέγερσης πόνου, ενός με λέιζερ και ενός με ηλεκτρική διέγερση. Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές μπόρεσαν να μετρήσουν τη δραστηριότητα στον εγκέφαλο και να διερευνήσουν πώς ο εγκέφαλος χειρίστηκε τα σήματα πόνου μετά από λίγο ύπνο.
Έχει και ο ίδιος ημικρανίες
«Τίποτα από αυτά δεν ήταν επικίνδυνο, αλλά ήταν σαφώς άβολο. Τα άτομα με ημικρανία είναι απίστευτα καλά στο να προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους σε κλινικές δοκιμές, επειδή θέλουν να υπάρχει περισσότερη γνώση σχετικά με την ασθένεια», λέει ο Όμλαντ.
Η μελέτη δείχνει ότι ο εγκεφαλικός φλοιός σε άτομα με ημικρανία αντιδρά διαφορετικά στον πόνο από ό,τι σε άλλα άτομα, όταν οι πάσχοντες από ημικρανία δεν έχουν κοιμηθεί αρκετά. Σε μια άλλη πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές έδειξαν ότι η έλλειψη ύπνου επηρεάζει συστήματα στον εγκέφαλο που επιβραδύνουν την ενεργοποίηση των νευρικών κυττάρων σε άτομα που έχουν ημικρανίες.
Μπορεί αυτά τα συστήματα να είναι που κάνουν τον εγκέφαλο να επεξεργάζεται τον πόνο και άλλες αισθητηριακές εντυπώσεις διαφορετικά σε άτομα με ημικρανία από ό,τι σε άτομα που δεν υποφέρουν από αυτούς τους πονοκεφάλους. «Οι μηχανισμοί που υποτίθεται ότι μειώνουν τον πόνο δεν λειτουργούν ακριβώς όπως σε άτομα που δεν έχουν ημικρανίες. Ο πόνος δεν μετριάζεται τόσο πολύ όσο σε υγιείς ανθρώπους», λέει ο Όμλαντ.
Ο ίδιος ο Όμλαντ δεν είχε ημικρανίες όταν άρχισε να τις μελετά, αλλά τις ανέπτυξε για ένα διάστημα.
«Είχα μικρά παιδιά, εργαζόμουν ως γιατρός και ήμουν επίσης ερευνητής. Μετά από μια μακρά περίοδο που κοιμόμουν πολύ λίγο, άρχισα να ξυπνάω με έντονες κρίσεις ημικρανίας στη μέση της νύχτας. Ήταν πολύ ενοχλητικό. Ο εγκέφαλός μου προφανώς δεν άντεχε να κοιμάται τόσο λίγο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το γεγονός ότι είχα κι εγώ αυτούς τους πονοκεφάλους έγινε ένα επιπλέον κίνητρο για να καταλάβω περισσότερα», είπε ο Όμλαντ.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/03331024251329400
