Επιστημονική ανασκόπηση ανοίγει το δρόμο για καλύτερες, πιο ολοκληρωμένες στρατηγικές θεραπείας για άτομα που αγωνίζονται με ΔΕΠΥ.
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια πολύ γνωστή νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει την προσοχή και να ελέγχει τις παρορμήσεις. Θέτει πολλές προκλήσεις σε όσους επηρεάζονται, καθιστώντας συνήθως δύσκολο για αυτούς να διατηρήσουν την εστίαση, να ακολουθήσουν οδηγίες και να διατηρήσουν μια ήρεμη και ξεκούραστη κατάσταση. Ως μία από τις πιο κοινές νευροαναπτυξιακές διαταραχές, η ΔΕΠΥ επηρεάζει τα άτομα σε όλη τους τη ζωή, δημιουργώντας ένα εύρος κοινωνικών, συναισθηματικών, ακαδημαϊκών και εργασιακών προκλήσεων.
Παρά τον υψηλό επιπολασμό και τις δεκαετίες έρευνας, τα διαθέσιμα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ δεν είναι σε θέση να επιλύσουν πλήρως τα βασικά συμπτώματα της διαταραχής στις περισσότερες περιπτώσεις. Σήμερα, ένας τύπος ψυχολογικής θεραπείας που ονομάζεται γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) συνιστάται ευρέως, είτε παράλληλα με τα φάρμακα είτε από μόνη της. Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει τη βοήθεια των ατόμων να αναπτύξουν πρακτικές στρατηγικές για τη διαχείριση των συμπτωμάτων τους, όπως η βελτίωση των οργανωτικών δεξιοτήτων, η ενίσχυση της συναισθηματικής ρύθμισης και η μείωση των παρορμητικών συμπεριφορών. Ενώ η CBT μπορεί να παρέχει μακροπρόθεσμα εργαλεία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ΔΕΠΥ, είναι μια πολύπλοκη παρέμβαση με πολλά διαφορετικά στοιχεία. Θα μπορούσαν ορισμένα στοιχεία της CBT να είναι σταθερά πιο αποτελεσματικά από άλλα;
Για να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, μια ερευνητική ομάδα από την Ιαπωνία διεξήγαγε μια εκτενή ανασκόπηση και μετα-ανάλυση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας για το θέμα. Τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό BMJ Mental Health.
Για να συζητήσουμε την αποτελεσματικότητα της CBT για τη ΔΕΠΥ, είναι σημαντικό να ενσωματωθούν στοιχεία σχετικά με τις ειδικές επιδράσεις των συστατικών της CBT στα βασικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ και να εξεταστεί, τόσο θεωρητικά όσο και κλινικά, εάν συγκεκριμένα συστατικά της CBT είναι ανώτερα από άλλα στη θεραπεία της ΔΕΠΥ », εξηγούν οι συγγραφείς.
Πρώτον, η ομάδα φιλτράρισε 18.658 μελέτες σχετικά με τη CBT, λαμβάνοντας υπόψη μόνο αυτές που πληρούσαν τα κριτήρια ένταξής τους. Ένα σημαντικό κριτήριο ήταν ότι όλες οι μελέτες έπρεπε να χρησιμοποιούν ένα τυχαιοποιημένο ελεγχόμενο σχέδιο, που σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες κατανεμήθηκαν τυχαία είτε σε μια ομάδα που λάμβανε CBT είτε σε μια ομάδα ελέγχου (αυτές που λάμβαναν τυπική φροντίδα, χωρίς θεραπεία ή εικονικό φάρμακο). Αυτός ο σχεδιασμός παρέχει ένα από τα ισχυρότερα επίπεδα στοιχείων στην κλινική έρευνα και είναι το χρυσό πρότυπο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια λεπτομερή στατιστική ανάλυση των δεδομένων από 43 δοκιμές που πληρούσαν τα κριτήρια συμπερίληψης. Υπολόγισαν τα συστατικά της CBT που συνδέονταν πιο έντονα με βελτιώσεις στα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και στα αποτελέσματα των ασθενών χρησιμοποιώντας μια μέθοδο μετα-ανάλυσης δικτύου. Από τις πολλές πιθανές τεχνικές που χρησιμοποιούνται ως μέρος της CBT, τρεις ξεχώρισαν ως οι πιο αποτελεσματικές: οργανωτικές στρατηγικές, τεχνικές τρίτου κύματος και τεχνικές επίλυσης προβλημάτων.
Οι οργανωτικές τεχνικές περιλαμβάνουν την εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς, τη λειτουργική ανάλυση, τον προγραμματισμό, την εκπαίδευση προτεραιότητας και τις περιβαλλοντικές προσαρμογές. Επιδιώκουν να βοηθήσουν τα άτομα με ΔΕΠ-Υ να διαχειριστούν εργασίες βελτιώνοντας τον προγραμματισμό, την ιεράρχηση προτεραιοτήτων και την οργάνωση για να μειώσουν τους περισπασμούς και να ενισχύσουν την εστίαση. Εναλλακτικά, οι τεχνικές τρίτου κύματος επικεντρώνονται σε πρακτικές όπως ο διαλογισμός επίγνωσης, η θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης και η θεραπεία διαλεκτικής συμπεριφοράς. Ο στόχος είναι να βελτιωθεί η συναισθηματική ρύθμιση και η διαχείριση του στρες ενισχύοντας την αυτογνωσία και την αποδοχή. Τέλος, οι τεχνικές επίλυσης προβλημάτων εφαρμόζουν εκπαίδευση σε πλαίσια και διαδικασίες για να βοηθήσουν τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν καλύτερα πρακτικά προβλήματα του πραγματικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένων διαπροσωπικών και οικονομικών θεμάτων.
Τα ευρήματα αυτής της πρωτοποριακής μελέτης θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καθοδήγηση της μελλοντικής έρευνας στη CBT για τη ΔΕΠΥ και να ωθήσουν τους ειδικούς να επανεκτιμήσουν τις τρέχουσες κλινικές πρακτικές. « Πιστεύω ότι αυτή η έρευνα θα συμβάλει στην ανάπτυξη αποτελεσματικών τεχνικών θεραπείας και στη δημιουργία μιας θεραπευτικής βάσης », εικάζει ο Δρ Ματσουμότο. Επιπλέον , εάν εγκριθεί η ασφαλιστική κάλυψη στην Ιαπωνία, θα βελτίωνε σημαντικά την πρόσβαση στη θεραπεία, επιτρέποντας την έγκαιρη παρέμβαση και ενδεχομένως την πρόληψη δευτερογενών αναπηριών και ενισχύοντας την παραγωγικότητα μεταξύ των ατόμων με ΔΕΠΥ. Ιδιαίτερα, ο Δρ. Χαματάνι τονίζει ότι η ανάπτυξη μιας διαδικτυακής θεραπευτικής πλατφόρμας που παρέχει αυτές τις προσδιορισμένες τεχνικές θα μπορούσε να είναι μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική για την παροχή ενός προγράμματος παρέμβασης βασισμένο στο Διαδίκτυο προσβάσιμο σε όλους.
Αναφορά
DOI: 10.1136/bmjment-2024-301303
Ακολουθήστε το Cibum 
