Επιστημονική μελέτη για την αξιοπιστία των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες στο internet σχετικά με τα οφέλη των “υπερτροφών”.
Ο όρος «υπερτροφές», που χρησιμοποιείται συχνά για σκοπούς μάρκετινγκ, συνδέεται συνήθως με τρόφιμα που έχουν ευεργετικές ιδιότητες στην υγεία. Υπάρχουν πολλοί ορισμοί της «υπερτροφής», αλλά συνήθως πρόκειται για τρόφιμα που χαρακτηρίζονται από τον πλούτο τους σε μακρο- και μικροθρεπτικά συστατικά που έχουν θετικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και συμβάλουν στην πρόληψη ασθενειών.
Η λέξη «Superfoods» εμφανίζεται σε πολλές πηγές πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών μέσων. Οι πληροφορίες που παρέχουν αυτά τα μέσα είναι εύκολα προσβάσιμες στους καταναλωτές μέσω των μηχανών αναζήτησης στο Διαδίκτυο. Μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν μελέτες σχετικά με την ακρίβεια των πληροφοριών που μπορούν να βρουν οι καταναλωτές στο διαδίκτυο σχετικά με τη σύνθεση και τα οφέλη για την υγεία των «υπερτροφών».
Στόχος εργασίας του Universidade de Santiago de Compostela της Ισπανίας ήταν η διερεύνηση των δεδομένων που προσφέρουν οι ιστοσελίδες στους καταναλωτές και η ακρίβειά τους σύμφωνα με τις τρέχουσες επιστημονικές γνώσεις. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Foods του Mdpi στο ειδικό Τεύχος Γνωστικές ή Συναισθηματικές Επιρροές στη Διατροφική Συμπεριφορά και Συμπεριφορά Καταναλωτή προς τα Τρόφιμα.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης στο διαδίκτυο κυριαρχεί η “ατελής πληροφόρηση” σχετικά με τα suprefoods και την ευεργετική τους επίδραση στην υγεία, οι οποίες παρουσιάζονται με απλοϊκό τρόπο, δημιουργώντας “φρούδες ελπίδες” στους καταναλωτές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα “ατελούς πληροφόρησης” είναι το λάχανο το οποίο είναι το πιο δημοφιλές σε αναφορές ως υπερτροφή. Όμως δεν αναφέρονται οι «αντιθρεπτικοί» παράγοντές του, αν και αυτές οι ενώσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν οξαλικά, ταννίνες και φυτικά, μπορεί να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα θρεπτικά συστατικά και να εμποδίσουν την απορρόφησή τους. Επίσης η περιεκτικότητα τους σε βιοδραστικές ενώσεις αλλάζει λόγω του χειρισμού μετά τη συγκομιδή και τον τρόπο μαγειρέματος.
Το σπανάκι (Spinacia oleacia L.) είναι το δεύτερο πιο αναφερόμενο τρόφιμο, σε επιλεγμένους ιστότοπους. Και ενώ αναφέρονται οι ευεργετικές επιδράσεις του στην υγεία παραλείπεται πχ ότι η υψηλή ποσότητα νιτρικών αλάτων στο σπανάκι μπορεί να συνεπάγεται κάποιο κίνδυνο για την υγεία. Τα νιτρώδη μπορούν να μετασχηματιστούν, υπό ορισμένες συνθήκες, σε νιτροζαμίνες, οι οποίες φαίνεται να εμπλέκονται στην ανάπτυξη ορισμένων τύπων καρκίνου. Επιπλέον, ο σχηματισμός μεθαιμοσφαιρίνης μετά από αναγωγή των νιτρικών σε νιτρώδη μπορεί να προκαλέσει υποξαιμία στα βρέφη κατι που επίσης δεν αναφέρεται.
Ο σολομός (Salmo salar) ήταν το τρίτο πιο γνωστό φαγητό σε ιστότοπους ως «υπερτροφή». Και ενώ αναφέρονται εκτενώς τα οφέλη του (προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, βελτίωση μνήμης, παρουσία αντιφλεγμονωδών ενώσεων που σχετίζονται με τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα) δεν επισημαίνεται ότι η παρουσία πολυακόστεστων λιπαρών οξέων και άλλων βιοενεργών λιπιδίων ψαριών εξαρτώνται από την εποχή, τη στιγμή του κύκλου ανάπτυξης των ψαριών, το φύλο, τον τρόπο εκτροφής, τη θερμοκρασία και τις θερμικές επεξεργασίες που εφαρμόζονται στην επεξεργασία και το μαγείρεμα. Ούτε πώς η περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά του σολομού εκτροφής έχει μειωθεί λόγω της χαμηλής διαθεσιμότητας ιχθυάλευρων και ιχθυέλαιων που έχει αντικατασταθεί από φυτικά έλαια στις ζωοτροφές του εμπορίου.
‘Ενα άλλο παράδειγμα superfood που αναφέρεται συχνά στο διαδίκτυο είναι τα Blueberries για τα οποία οι ιστότοποι αναδεικνύουν την αντιοξειδωτική τους δράση και τον θετικό τους αντίκτυπο στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, στη μείωση του κινδύνου καρκίνου και στην απώλεια βάρους, ωστόσο, μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί μόνο με εκχυλίσματα σε πειραματόζωα και όχι in vivo σε ανθρώπους και με ολόκληρα φρούτα. Δεν αναφέρεται επίσης ότι για να φανούν τα ευεργετικά τους αποτελέσματα στην υγεία, χρειάζεται ο άνθρωπος να καταναλώσει μεγάλη ποσότητα.
Άλλα συμπεράσματα της μελέτης:
- Δύο κύριες μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιήθηκαν για την αναζήτηση ιστοσελίδων στα αγγλικά, εισάγοντας τον όρο «superfoods» και συνολικά, βρέθηκαν 124 αποτελέσματα αναζήτησης ενώ μετά την εφαρμογή των κριτηρίων επιλογής, μελετήθηκαν 45 ιστοσελίδες.
- Συνολικά 136 τρόφιμα θεωρήθηκαν ως «υπερτροφές» από τους ιστότοπους.
- 10 από αυτά (λάχανο, σπανάκι, σολομός, βατόμουρα, αβοκάντο, chia, καρύδια, φασόλια, γάλατα που έχουν υποστεί ζύμωση και σκόρδο) αναφέρθηκαν σε τουλάχιστον 15 τοποθεσίες.
- Η πιο γνωστή ομάδα που αναφέρεται στο διαδίκτυο ως suprefood είναι τα σταυρανθή λαχανικά που περιείχαν δώδεκα τροφές της οικογένειας Brassicaceae ή Cruciferae.
- Τα φυλλώδη πράσινα αποτελούν τη δεύτερη ομάδα, με πέντε λαχανικά
- Ψάρια και θαλασσινά ήταν η τρίτη μεγαλύτερη αναφερόμενη ομάδα που αναφέρεται ως υπετροφή
- Τα μούρα ήταν η τέταρτη κατηγορία που αποκαλείται στο διαδίκτυο πιο συχνά ως υπερτροφή και ακολουθούν
- Οκτώ δημητριακά ολικής αλέσεως, οκτώ σπόροι και τρία ψευδοδημητριακά (πχ πλιγούρι)
- Ξηροί καρποί, όσπρια και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση
- Οκτώ μπαχαρικά και βότανα, τρία είδη αφεψημάτων και επτά λίπη και έλαια θεωρήθηκαν «υπερτροφές»
Συμπερασματικά, οι πληροφορίες που παρέχονται από ιστότοπους σχετικά με τα οφέλη για την υγεία που σχετίζονται με την κατανάλωση των πιο αναφερόμενων «υπερτροφών» είναι αρκετά σωστές σύμφωνα με
επιστημονική βιβλιογραφία, αλλά παρουσιάζονται με πολύ απλοποιημένο τρόπο και γενικά δεν είναι λάθος. Ωστόσο, θα πρέπει να προσφέρουν στους καταναλωτές κατανοητές πληροφορίες χωρίς να δημιουργούν ψευδείς προσδοκίες σχετικά με τα οφέλη για την υγεία, καθώς οι κλινικές μελέτες που αξιολογούν την επίπτωση στην υγεία των καθαρών βιοδραστικών ενώσεων ή εκχυλισμάτων είναι περιορισμένες. Επιπλέον σπάνια αναφέρεται πως οι βιοδραστικές χημικές ουσίες επηρεάζονται από την επεξεργασία και τις μεθόδους μαγειρέματος και η βιοδιαθεσιμότητα τους εξαρτάται από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους και με άλλες ενώσεις τροφίμων.
Σε κάθε περίπτωση, η κατανάλωση «υπερτροφών» μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Cibum 
