Ένας φαύλος κύκλος, σημείο των καιρών που έχει αρχίσει να γιγαντώνεται εξαιτίας όλων των πολύπλευρων κρίσεων με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η εφοδιαστική αλυσίδα.
Της Βιργινίας Κιμπουροπούλου
Ακούμε συχνά τη φράση «εφοδιαστική αλυσίδα» και το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι το αντίκτυπο στους καταναλωτές. Και αυτή η σκέψη δεν είναι καθόλου λανθασμένη, αν συνυπολογίσει κανείς όλες τις κρίσεις που έχουν συμβάλλει στην παρούσα επισιτιστική κρίση τα τελευταία 2 έτη: Τον πόλεμο, την πανδημία και, φυσικά, την κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο, στο κείμενο αυτό θα θέσουμε μια άλλη οπτική των αποτελεσμάτων του συνδυασμού όλων αυτών των κρίσεων στον ίδιο τον καταναλωτή και στις αποφάσεις του, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν και αυτές την τροφική αλυσίδα.
Τι είναι οι αγορές FOMO;
Έχετε ακούσει ποτέ για τις αγορές FOMO (Fear of Missing Out); Ο «φόβος της απώλειας» (FOMO) αφορά την αγορά ενός βασικού προϊόντος νοικοκυριού από έναν αγοραστή σε ποσότητα μεγαλύτερη από ότι χρειάζεται, επειδή κάποια στιγμή προσωρινά δεν μπορούσε να το αποκτήσει. Θα σας μεταφέρω, για να γίνει πιο κατανοητό αυτό, σε κάποια στιγμή που δεν μπορούσατε να βρείτε, για παράδειγμα, την αγαπημένη σας μάρκα μακαρονιών. Αντ’ αυτού, πήρατε μια άλλη για να μπορέσετε να φτιάξετε τη μακαρονάδα σας εκείνη τη μέρα. Αλλά, αν τυχόν, στα επόμενα εβδομαδιαία ψώνια τη βρίσκατε ξανά στο σουπερμάρκετ της περιοχής σας, θα αγοράζατε περισσότερα πακέτα μακαρόνια από όσα χρειαζόσασταν, απλά και μόνο για να μην «ξεμείνετε».
Οι ρίζες αυτής της νέας καταναλωτικής τάσης
Αυτή η καταναλωτική συνήθεια μπορεί να φαίνεται σαν κάτι «αθώο», αλλά έχει αντίκτυπο ακόμα και στους λιανοπωλητές και τους προμηθευτές. Και οι ρίζες αυτής της συμπεριφοράς αφορούν μια γενικότερη καταναλωτική τάση που χαρακτηρίζεται από οπορτουνισμό, σύμφωνα με κάποιους ειδικούς. Σύμφωνα με δηλώσεις ενός ειδικού της αλυσίδας εφοδιασμού, του Richard Bartlett στην ιστοσελίδα IBTimes, ο οπορτουνισμός αυτός έγκειται στο ότι οι καταναλωτές δεν φοβούνται να μην πεινάσουν, αλλά να μη «χάσουν», δηλαδή απλά να μην ταλαιπωρηθούν στο να αλλάξουν μάρκα ή να ψάξουν περισσότερο για κάτι. Αυτή, βέβαια, είναι απλά μια από τις πολλές ερμηνείες που θα μπορούσαν να αποδοθούν σε αυτό το φαινόμενο.
Οι συνέπειες του φόβου της απώλειας στο εμπόριο και τα καταστήματα
Φυσικά, αυτή η καταναλωτική συμπεριφορά, συνδυαστικά με άλλους παράγοντες που προκαλούν αστάθεια στην εφοδιαστική αλυσίδα που δημιουργεί μια απρόβλεπτη κατάσταση, οδηγούν και τους λιανοπωλητές σε παρόμοια μοτίβα συμπεριφοράς. Οι έμποροι λιανικής και οι κατασκευαστές παρασύρονται από τις αιχμές της ζήτησης για ορισμένα είδη, ειδικά είδη με μικρότερη διάρκεια ζωής. Με λίγα λόγια, αυτό το «νέο» είδος ζήτησης συμπράττει και σε μια ευκαιριακή συμπεριφορά των ίδιων των εμπόρων. Επίσης, η μη δυνατότητα ανταπόκρισης στην αυξημένη ζήτηση δεν είναι διόλου απίθανο να προκαλεί και αύξηση τιμών, όπως ορίζει και ο ίδιος ο νόμος προσφοράς- ζήτησης. Και, τέλος, όλο αυτό καταλήγει να έχει επίδραση και στους εμπόρους χονδρικής, οι οποίοι αυξάνουν ιλιγγιωδώς τις παραγγελίες τους.
Όλα αυτά καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα: η όλη καταναλωτική συμπεριφορά έχει αρχίσει να ανοικοδομείται ολοκληρωτικά εξαιτίας όλων αυτών των πολύπλευρων κρίσεων.
Προσωπικά δεν θα απέδιδα αυτή την αλλαγή στον οπορτουνισμό, όπως αναφέρθηκε ένας ειδικός προηγουμένως, αλλά στο ότι οι καταναλωτές έχουν κουραστεί να επωμίζονται τα βάρη όλων αυτών των αλλαγών και έχουν γίνει πιο φοβικοί. Όποια κι αν είναι η άποψη του καθενός, είναι σίγουρο πως με τις αγορές FOMO δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος στην εφοδιαστική αλυσίδα, τον οποίο ακόμα κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πώς να διαχειριστεί.
Ακολουθήστε το Cibum 
