Αν και η επικοινωνία του κινδύνου για τα τρόφιμα θεωρείται κρίσιμη για την ασφάλεια των καταναλωτών, νέα μελέτη, διαπιστώνει μεγάλες ασυνέπειες στις μεταφράσεις των κανονισμών της ΕΕ.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Foods του mdpi στο Ειδικό Τεύχος Ανάλυση Κινδύνου Τροφίμων: Τρέχουσα κατάσταση της έρευνας και μελλοντικές προοπτικές, διερεύνησε τη εννοιολογική διαφορά μεταξύ των όρων Hazard και Risk που συχνά αναφέρονται τόσο σε δημοσιεύσεις και ενημερώσεις στον Codex Alimentarius όσο και στους κανονισμούς τροφίμων της ΕΕ με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Γενικό Κανονισμό Τροφίμων (ΕΚ) αριθ. 178/2002 της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η μελέτη επικεντρώθηκε στις ασυνέπειες στις μεταφράσεις των όρων Hazard και Risk δίνοντας τη δυνατότητα εναρμόνισης των κανονισμών της ΕΕ ακόμη και σε υψηλότερο επίπεδο.
Προτού αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις των μελλοντικών συστημάτων τροφίμων με τον επανασχεδιασμό των στρατηγικών αξιολόγησης της ασφάλειας των τροφίμων, είναι σημαντικό να επανεξεταστούν και να βελτιωθούν ορισμένες πτυχές που εξακολουθούν να επηρεάζουν την κατανόηση της «ανάλυσης κινδύνου τροφίμων» στο σύνολό της. Ιδιαίτερη σημασία σε αυτή την περίπτωση είναι η επικοινωνία κινδύνου και, ταυτόχρονα, η σαφής κατανόηση της συγκεκριμένης ορολογίας που χρησιμοποιείται στην αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνου
Υπάρχει ένας ελάχιστος αριθμός μελετών για αυτό το θέμα, πολύ λίγες από τις οποίες σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων. Eμπειρική μελέτη του 2014 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο «Hazard» και το «Risk» γίνονται αντιληπτοί πολύ διαφορετικά ανάλογα με την οπτική γωνία των ενδιαφερομένων, ανεξάρτητα από τον ορισμό τους στον Codex Alimentarius σύμφωνα με τον οποίο “Hazard” είναι μια βιολογική, χημική ή φυσική ουσία σε τρόφιμο ή κατάσταση ενός τροφίμου ή ζωοτροφής που μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία και “Risk” είναι συνάρτηση της πιθανότητας μιας δυσμενούς επίδρασης στην υγεία και της σοβαρότητας αυτής της επίδρασης που προκύπτει από έναν κίνδυνο.
Προκειμένου οι ερευνητές να καταλήξουν σε ένα σαφές συμπέρασμα ανέλυσαν αρκετούς κανονισμούς της ΕΕ για τα τρόφιμα που περιλαμβάνουν ορολογίες όπως “hazard”, “risk”, “hazard analysis”, “risk assessment”, και “risk analysis” μέσω του λογισμικού HA-RI και ακολουθήθηκε μία διαδικασία έξι βημάτων.
Μεταξύ των συμπερασμάτων της μελέτης είναι πως ο αριθμός των ασυνεπειών μειώθηκε σημαντικά κατά τη σύγκριση των «παλιών» και των «νέων» κανονισμών, από 336 σε 267. Ωστόσο, ορισμένα προβλήματα παραμένουν. Προβλήματα στη μετάφραση μπορεί να προκύψουν από την ανεπαρκή γνώση εκ μέρους των μεταφραστών, αλλά και από την έλλειψη κατάλληλης ορολογίας στις εθνικές γλώσσες, όμως αναμένεται ότι αυτά τα προβλήματα θα ξεπεραστούν με την πάροδο του χρόνου. Ένα καλό παράδειγμα είναι ο Κανονισμός 2019/1381, όπου διαπιστώθηκαν σχετικά λίγες ασυνέπειες στις μεταφράσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι η νέα ορολογία έχει ήδη εφαρμοστεί. Συνολικά, η Λιθουανία παρουσίασε μεγάλο αριθμό ασυνεπειών. Τα περισσότερα από αυτά σχετίζονταν με την εναλλαξιμότητα του «Hazard» με τον «Risk». Η ίδια ανταλλαγή παρατηρήθηκε συχνά σε γλώσσες που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στον συνολικό αριθμό των ασυνεπειών, όπως στα σλοβενικά, στα πολωνικά.
Μια άλλη γλώσσα που έδειξε γενικά υψηλή βαθμολογία ήταν η ελληνική. Τα θέματα στην ελληνική γλώσσα αφορούσαν περισσότερο το γεγονός ότι ο «Hazard» μεταφέρθηκε είτε ως «πηγή κινδύνου» (source of danger) στον Κανονισμό 178/2002, ο οποίος περιέχει και την ενότητα που ορίζει τους όρους, και στον Κανονισμό 852/2004, ή ως «παράγοντας κινδύνου», που έτσι ορίστηκε και χρησιμοποιήθηκε στον Καν. 625/2017. Στον Κανονισμό 625/2017, ο ίδιος όρος «Hazard» ορίζεται διαφορετικά και χρησιμοποιείται με αυτή τη μορφή σε ολόκληρο τον κανονισμό, αν και είναι ο ίδιος ακριβής όρος που είχε ήδη οριστεί στον Κανονισμό Αρ. 178/2002. Ο νέος όρος για τον «Hazard» σε αυτόν τον νεότερο κανονισμό του 2017 είναι “risk factor” (“παράγοντας κινδύνου”).
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παρατηρήσεις της μελέτης σχετικά με τις ασυνέπειες και τις βαθμολογίες επιβεβαιώθηκαν από τους εγγενείς ειδικούς. Ωστόσο, υπήρξαν μερικές περιπτώσεις όπου οι ειδικοί βρήκαν τη χρήση του «Hazard» και του «Risk» ως συνωνύμων αποδεκτή για λόγους γλωσσικής ελευθερίας.
Συνοπτικά, οι κανονισμοί για τα τρόφιμα που μεταφράζονται από τα αγγλικά σε άλλες επίσημες γλώσσες της ΕΕ ανταλλάσσουν συνεχώς τον «Hazard» με το «Risk» και το αντίστροφο. Σε λίγες περιπτώσεις, ο όρος «κίνδυνος» αντικαταστάθηκε από τον όρο «πηγή κινδύνου» ή «παράγοντας κινδύνου» και η «αξιολόγηση κινδύνου» με τον «προσδιορισμό κινδύνου». Επιπλέον, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η μετάφραση των κανονισμών για τα τρόφιμα και οι επακόλουθες διορθώσεις εξαρτώνται από την επιλεγμένη ομάδα ειδικών που αναλαμβάνει αυτό το έργο.
Συνιστάται οι διαχειριστές κινδύνου, με την υποστήριξη των αξιολογητών κινδύνου, να εκπαιδεύουν επαρκώς το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για τη μετάφραση των κανονισμών για τα τρόφιμα σε εθνικό επίπεδο για κάθε κράτος μέλος της ΕΕ. Η ορολογία πρέπει να επεξηγείται με σαφήνεια και να χρησιμοποιείται πάντα όπως ορίζεται. Οι ορισμοί θα πρέπει να επαναξιολογηθούν και να διορθωθούν όπως απαιτείται. Αυτά τα μέτρα μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερη εναρμόνιση των κανονισμών για τα τρόφιμα στην ΕΕ και, ως εκ τούτου, σε καλύτερη κατανόηση της ασφάλειας των τροφίμων. Συνιστάται επίσης να διορθωθούν όλοι οι υπάρχοντες κανονισμοί για τα τρόφιμα που περιέχουν αυτού του είδους την ορολογία και να διασφαλιστεί η ορθότητα των μελλοντικών εγγράφων.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Cibum 
