Η focaccia αποτελεί βασικό συστατικό των ιταλικών γευμάτων τουλάχιστον από την αρχαία Ρώμη, αλλά νέα έρευνα δείχνει ότι η προέλευση του συγκεκριμένου ψωμιού χρονολογείται ήδη από τη νεολιθική εποχή.
Σύμφωνα με ορισμένους αρχαιολόγους, οι κοινότητες της Μεσοποταμίας μπορεί ακόμη και να άρχισαν να ψήνουν μεγάλες φρατζόλες κοινού ψωμιού μεταξύ 7.000 και 5.000 π.Χ. – χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τις σύγχρονες ρωμαϊκές ενώσεις τους.
Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Scientific Reports και επικεντρώνονται σε στοιχεία που βρέθηκαν σε όλη την Εύφορη Ημισέληνο, στη σημερινή Συρία και Τουρκία.
Συνεργάτες από το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (UAB) στην Ισπανία, τα Πανεπιστήμια της Κωνσταντινούπολης και του Koç στην Τουρκία, καθώς και το Πανεπιστήμιο La Sapienza στη Ρώμη, εξέτασαν 13 κεραμικά θραύσματα που βρέθηκαν στο Mezraa Teleilat, στο Akarçay Tepe και στο Tell Sabi Abyad. Η ομάδα πιστεύει ότι τα κομμάτια αυτά ανήκαν αρχικά σε δίσκους αποφλοίωσης – μεγάλα, ωοειδή, χαμηλού τοιχώματος ταψιά ψησίματος από χονδρό πηλό.
Χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό εργαλείων όπως η στερεομικροσκοπία και η χημική ανάλυση, οι ερευνητές εντόπισαν σημάδια φθοράς από τη χρήση, καθώς και ενώσεις από φυτολίθους (φυτικά υπολείμματα πυριτίας) και άλλα οργανικά υλικά. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, τα σημάδια χάραξης που ήταν «πρόχειρα κατασκευασμένα, επαναλαμβανόμενα και ομοιόμορφα κατανεμημένα σε ολόκληρη την εσωτερική επιφάνεια του σκεύους» υποδηλώνουν επίσης κοινά σχέδια που παρατηρούνται σε ταψιά ψησίματος.
Ορισμένα από τα θραύσματα περιείχαν ακόμη και μικροσκοπικά σημάδια ζωικού λίπους και φυτικών καρυκευμάτων, των οποίων οι καταστάσεις αποικοδόμησης υποδηλώνουν έκθεση σε θερμοκρασίες ψησίματος έως και 420°C. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της μελέτης από το UAB, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι όλα αυτά ισοδυναμούν με «σαφείς αποδείξεις» που υποστηρίζουν τους δίσκους αποφλοίωσης στην παρασκευή αρχαίων ειδών ψωμιού όπως η focaccia.
Η διαφοροποίηση των οργανικών υλικών που βρέθηκαν στα 13 θραύσματα οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι οι νεολιθικές κοινότητες πειραματίστηκαν με πολλές διαφορετικές συνταγές για τα ψωμιά που ψήνονταν σε αυτούς τους δίσκους φλοιού. Δεδομένου ότι κάθε σκεύος μπορούσε να υποστηρίξει φραντζόλες focaccia βάρους 6,6 κιλών, οι επιστήμονες υποθέτουν ότι αυτά τα ψωμιά πιθανώς καταναλώνονταν από κοινού.