Η απαγόρευση των ζυμαρικών στη φασιστική Ιταλία και η μάχη για το Σιτάρι του Μουσολίνι
Το φαγητό αποτελεί καθημερινή ανάγκη για την επιβίωση και την ευζωία μας, και αυτό είναι κάτι που έχουν εκμεταλλευτεί πολιτικοί στο παρελθόν για να ικανοποιήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Στην πρόσφατη ομιλία της στο Πανεπιστήμιο του Μέιν, η καθηγήτρια Diana Garvin ανέλυσε την έρευνά της για το φαγητό στη φασιστική Ιταλία.
Η Δρ. Diana Garvin είναι επίκουρη καθηγήτρια Ιταλικών με έμφαση στις Μεσογειακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και χρησιμοποιεί συχνά το φαγητό στην ανάλυση ιστορικών περιόδων. Σύμφωνα με την Garvin, “Η μαγειρική ιστορία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μεγεθυντικός φακός για να δει κανείς πώς κάτι σαν την ιταλική δικτατορία επηρέασε την κοινωνία”. Στο νέο της βιβλίο “Feeding Fascism”, αναλύει το πως ο Μουσολίνι επηρέασε με την προπαγάνδα του τις διατροφικές συνήθειες των Ιταλών, αλλά και το πως οι Ιταλίδες επηρέασαν την κυβέρνηση του ιταλικού ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Ο Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι χρησιμοποίησε το φαγητό ως εργαλείο για να διαμορφώσει τον ιταλικό στρατό και το κοινό. Πίστευε σε μια αυτάρκεια όπου όλα τα τρόφιμα και τα αγαθά ήταν ιταλικής προέλευσης. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, πίστευε πως ρυθμίζοντας αυστηρά όλα τα τρόφιμα, καθώς και περιορίζοντας τις γυναίκες στο σπίτι ως μητέρες, συζύγους και νοικοκυρές, το απολυταρχικό καθεστώς θα μπορούσε να ασκήσει μεγαλύτερο έλεγχο στην ιδιωτική ζωή των Ιταλών, επηρεάζοντας με τη σειρά του τις διατροφικές τους συνήθειες και, κυρίως, τα ποσοστά γεννήσεών τους. Σύμφωνα με την Garvin, ο Μουσολίνι, βάλθηκε επίσης να ξανασχεδιάσει τα σπίτια των Ιταλών πολιτών, μετατρέποντας την κουζίνα από ένα τεράστιο δωμάτιο χειροτεχνίας σε ένα μικρό αλλά τεχνολογικά προηγμένο μέρος. Οι κουζίνες χωρούσαν πλέον μόνο ένα άτομο, μία γυναίκα.
Το επίκεντρο των εθνικιστικών του προσπαθειών ήταν η λεγόμενη Μάχη για το Σιτάρι. Ο Μουσολίνι επεδίωξε την εθνική αυτάρκεια απελευθερώνοντας την Ιταλία από τις ξένες εισαγωγές σιτηρών. Για να το κάνει αυτό, ο Duce προσπάθησε να αντικαταστήσει το εθνικό φαγητό, τα ζυμαρικά με ρύζι. Το αλεύρι για τα ζυμαρικά εισάγονταν κυρίως από την Τουρκία, ενώ το ρύζι μπορούσε να παραχθεί στον Ιταλικό βορρά, κάτι που οδήγησε τον Μουσολίνι στην προώθηση της εγχώριας παραγωγής και κατανάλωσης ρυζιού, αποθαρρύνοντας παράλληλα τις εισαγωγές άλευρου για ζυμαρικά. Οι εκστρατείες προπαγάνδας του μονάρχη στόχευαν στις γυναίκες που θα αξιοποιούσαν την υπερηφάνεια τους ως μητέρες και σύζυγοι των τότε φασιστών μαχητών. Κρατικά φορτηγά ταξίδεψαν στην ύπαιθρο για να μοιράσουν ρύζι σε γυναίκες σε φασιστικές συγκεντρώσεις, ιδιαίτερα στη νότια Ιταλία, ενώ μετέφεραν επίσης φυλλάδια που δεν περιείχαν απλώς συνταγές και διατροφικές πληροφορίες, αλλά ισχυρή προπαγάνδα.
Οι συνταγές αυτές επινοήθηκαν για να πείσουν τις γυναίκες ότι τρώγοντας ρύζι υποστήριζαν άμεσα την υγεία των ιταλικών στρατευμάτων και των ιταλικών οικογενειών. Παρ’ όλες τις προσπάθειές του, οι Ιταλοί στο Νότο απέρριψαν το ρύζι, μιας και η κατανάλωσή του τους έφερνε ζοφερές αναμνήσεις από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια στιγμή, γυναίκες εργάτριες στο Βορρά, οι mondine, καλλιεργούσαν ρύζι, με την προπαγάνδα του Μουσολίνι να της αναδεικνύει ως εμβλήματα της εγκεκριμένης από το κράτος γυναικείας αρετής και ανδρείας.
Οι mondine παραμένουν ζωντανές στις αναμνήσεις των Ιταλών σήμερα μέσα από τα αντιστασιακά τραγούδια που έλεγαν καθώς δούλευαν, όπως το δημοφιλές πλέον αντιφασιστικό λαϊκό τραγούδι Bella Ciao. Εξαιτίας της τολμηρής αντίστασης και της αντιφασιστικής προοπτικής τους, οι mondine έγιναν κοινοί στόχοι βίαιης αστυνομικής βίας. Το εμβληματικό λευκό μαντίλι που φορούσαν μετατράπηκε από σύμβολο στιβαρής θηλυκότητας σε έμβλημα για τους παρτιζάνους.
Οι προσπάθειες για τη χειραγώγηση και κατεύθυνση της διατροφής των Ιταλών αποτέλεσαν μόνο ένα από τα έργα του Μουσολίνι σε αυτή τη μαύρη σελίδα της Ιταλικής ιστορίας για τον 20ο αιώνα. Η δολοφονία του σηματοδότησε την αρχή του τέλους αυτού του κεφαλαίου, καθώς και των ανεπιτυχών εκστρατειών του καθεστώτος του για την προώθηση της εγχώριας κατανάλωσης ρυζιού.
Πηγές:
Ακολουθήστε το Cibum 
