Στροφή των καταναλωτών σε προσφορές τροφίμων, με κοντινή ημερομηνία λήξης

Οι καταναλωτές, έχοντας βιώσει τις οδυνηρές επιπτώσεις της ακρίβειας και του πληθωρισμού “κόβουν” με πολλούς τρόπους από τη διατροφή τους, όπως αγοράζοντας τρόφιμα κοντά στη λήξη τους.

Της Βιργινίας Κιμπουρόπουλου

Τα χτυπήματα που δέχονται οι καταναλωτές από τον πληθωρισμό και την ακρίβεια είναι πολλά. Η άμυνά τους σε αυτά- στο κομμάτι της διατροφής τους- είναι με το να αγοράζουν τα πιο οικονομικά και φτηνά προϊόντα που κυκλοφορούν στα καταστήματα λιανικής, να καραδοκούν για κάποια προσφορά ή -ακόμα χειρότερα- απλά να παραλείπουν τρόφιμα και να μειώνουν τα ημερήσια γεύματά τους. Δεν αποτελεί, επίσης, έκπληξη το γεγονός ότι περισσότεροι καταναλωτές μειώνουν τις ακριβότερες πιστοποιήσεις, όπως τα βιολογικά τρόφιμα και τις ακριβότερες φυτικές δίαιτες.

Τα τρόφιμα κοντά στη λήξη προτιμούν οι καταναλωτές λόγω της ακρίβειας

 Για όποιον δεν θυμάται, το 2013, η ελληνική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να διαθέσει στα ράφια των σούπερ μάρκετ τρόφιμα «περασμένης διατηρησιμότητας», δηλαδή με παρελθούσα ημερομηνία λήξης, κάτω από συγκεκριμένους όρους. Αυτά τα τρόφιμα ήταν φθηνότερα από τα άλλα και θα παρέμεναν διαθέσιμα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αν και αυτό εδώ και αρκετά χρόνια έχει σταματήσει, πολλά σουπερμάρκετ σήμερα βάζουν σε προσφορά τα προϊόντα που πλησιάζουν στη λήξη τους, επισημαίνοντας την ένδειξη best before. Στα πλαίσια, λοιπόν, της ανάγκης για επιβίωση, οι καταναλωτές κάνουν στροφή προς την συγκεκριμένη επιλογή.

Και επειδή η επισιτιστική κρίση είναι ένα πρόβλημα παγκόσμιο, το ίδιο συμβαίνει και στις ΗΠΑ, όπως αποδεικνύει και μια έκθεση του Attest βασισμένη σε συνεντεύξεις σε πάνω από 2.000 ενήλικους εργαζόμενους. Βάσει των ευρημάτων της, ο καταναλωτές προσπαθούν να εξοικονομήσουν χρήματα αγοράζοντας προϊόντα με έκπτωση πιο κοντά στην ημερομηνία λήξης και τρώγοντας είδη αφού έχουν λήξει.

Κίνδυνος κατανάλωσης μη ασφαλών προϊόντων

Ωστόσο, πολλοί καταναλωτές θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους, βάζοντας πιο ψηλά την εξοικονόμηση χρημάτων από την ασφάλεια. Στην ίδια έκθεση, η πλειονότητα των καταναλωτών (56,5%) δήλωσε ότι θα καταναλώσει πατατάκια και άλλα σνακ μετά την ημερομηνία λήξης τους, καθώς και δημητριακά (50,4%). Πολύ λιγότεροι είπαν ότι θα έτρωγαν προϊόντα που είναι αλλοιωμένα, όπως ψωμί, γιαούρτι και φρέσκο ​​κρέας. Οι ημερομηνίες λήξεις μπορεί να αποδειχτούν «περίπλοκες» για το μέσο καταναλωτή, καθώς, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 στο Journal of Nutrition Education and Behavior, μόνο το 64% των ενηλίκων στις ΗΠΑ μπορούσε να εξηγήσει σωστά την έννοια της ετικέτας «Best If Used By»  ή «Best Before» (τα αντίστοιχα «Ανάλωση πριν από»). Η σύγχυση αυτή θα μπορούσε είτε να οδηγήσει σε σπατάλη τροφίμων είτε σε να θέσει σε κίνδυνο κάποιον που θα καταναλώσει ένα δυνητικά αλλοιωμένο τρόφιμο.

Μια αρκετά ανησυχητική πραγματικότητα, η οποία λαμβάνει χώρα και στην Ελλάδα, είναι η παράλειψη τροφίμων. Έκθεση της Ierax Analytics για την ελληνική καταναλωτική αγορά σε 1.017 άτομα νωρίτερα φέτος ανέδειξε πως το 66% των ερωτηθέντων αγοράζουν λιγότερα τρόφιμα για να αντεπεξέλθουν στον προϋπολογισμό τους. Για τις ΗΠΑ, η έκθεση του Attest  συμπέρανε επίσης μια τέτοια καταναλωτική τάση, καθώς δύο στους πέντε καταναλωτές  είπαν ότι οι υψηλότερες τιμές τους οδηγούν να αγοράζουν λιγότερα τρόφιμα.

Τα βασικά συμπεράσματα είναι δύο. Αρχικά, όπως είναι πια αντιληπτό και γνωστό, η επισιτιστική κρίση είναι παγκόσμια και επηρεάζει ακόμα και χώρες-υπερδυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ. Aς μην ξεχνάμε την έκθεση του FAO για «The State of Food Security and Nutrition in the World» (SOFI) του 2022 με δεδομένα για το 2021, όπου επισημαίνεται πως το 9,8% του παγκόσμιου πληθυσμού επλήγη από την πείνα, ενώ προβλέπεται επιπρόσθετη άνοδος για τα δεδομένα του 2022. Αυτό μας οδηγεί στο δεύτερο συμπέρασμα: όλα τα παραπάνω αποτελούν μια προειδοποίηση για την αύξηση του υποσιτισμού. Και αν δεν κάνουμε κάτι άμεσα, ίσως να χρειαστεί να συνηθίσουμε σε αυτόν.