Του Γιάννη Ζαμπετάκη*
Τα ιχθυέλαια που είναι σήμερα διαθέσιμα στο φαρμακείο της γειτονιάς σας προέρχονται είτε από σαρδέλες είτε από πλαγκτόν. Τα πρώτα είναι τα λεγόμενα fish oils και τα δεύτερα είναι τα λεγόμενα krill oils. Πόσο βιώσιμη όμως είναι η παραγωγή τους;
Για τα μεν fish oils, οι σαρδέλες ψαρεύονται στο Περού (στον Νότιο Ειρηνικό ωκεανό) και από εκεί μεταφέρονται στην Κίνα όπου εκχυλίζεται το ιχθυέλαιο και κατόπιν έρχεται στην Ευρώπη όπου γίνεται η τυποποίησή του. Κάθε χρόνο αλιεύονται περίπου 4.000.000 τόνοι σαρδέλας για τις ανάγκες της βιομηχανίας των ιχθυελαίων, μια ποσότητα που καθιστά την εν λόγω διαδικασία μη βιώσιμη. Για το δε ζωοπλαγκτόν, υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις ότι η αλλίευσή του για την παραγωγή Krill oil διαταράσει την ισορροπία της διατροφικής αλυσίδας.
Τα τυποποιημένα πλέον ιχθυέλαια περιέχουν υψηλά επίπεδα των δύο πιο σημαντικών ωμέγα-3 οξέων, δηλαδή του EPA (eicosapentaenoic acid) και του DHA (docosahexaenoic acid). Οι ισχυρισμοί υγείας σχετικά με αυτά τα δύο οξέα είναι λίγο θολοί ακόμα και σήμερα. Εικάζεται ότι βοηθούν στην λειτουργία της καρδιάς και του εγκεφάλου και ίσως βοηθούν κατά της φλεγμονής. Κατά το μεγάλο ταξίδι των σαρδελών (από το Περού στην Κίνα) και των ιχθυελαίων (από την Κίνα στην Ευρώπη), τα ιχθυέλαια οξειδώνονται σε μεγάλο ποσοστό και δεν ξέρουμε πόσο οξειδωμένο είναι το έλαιο που βρίσκεται στις κάψουλες που αγοράζουμε από το φαρμακείο.
Η ομάδα μας από το Πανεπιστήμιο του Λίμερικ στην Ιρλανδία, έχει μια διαφορετική προσέγγιση: χρησιμοποιούμε κεφάλια σολομών (ένα παραπροϊόν της ιχθυοκαλλιέργειας με μικρή αξία) από την μεγαλύτερη εταιρεία ιχθυοκαλλιέργειας στην Ιρλανδία (που παράγει βιολογικό σολομό), εκχυλίζουμε τα πολικά λιποειδή και τα περικλύουμε σε κάψουλες. Με την εκχύλιση που χρησιμοποιούμε στο Πανεπιστήμιο του Λίμερικ (University of Limerick, UL), μπορούμε να εκχυλίσουμε τα πιο δραστικά συστατικά από τα κεφάλια των σολομών και έτσι οι κάψουλές μας έχουν ισχυρές δράσεις κατά της συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων και της φλεγμονής. Μέχρι σήμερα έχουμε αναπτύξει την μέθοδο εκχύλισης χρησιμοποιώντας food grade διαλύτες και οι πρώτες μας κλινικές μελέτες δείχνουν ότι η ημερήσια κατανάλωση μιας πολύ μικρής ποσότητας πολικών λιποειδών από σολομό παρέχει σημαντική προστασία έναντι της φλεγμονής. Είμαστε σε διαδικασία υποβολής πατέντας για την εν λόγω εφεύρεσή μας γι’αυτό το λόγο δεν μπορώ να αναφέρω πιο πολλές λεπτομέρειες αυτή την στιγμή.
Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να δείξει ότι μπορούμε να φτιάξουμε συμπληρώματα διατροφής κατά των καρδιαγγειακών ασθενειών από άλλες πηγές και να μην εξαρτώμαστε από τις σαρδέλες του Περού ή το ζωοπλαγκτόν. Παρόμοιες καρδιοπροσταυτικές δράσεις έχουμε βρει σε σειρά γαλακτοκομικών και ιχθυηρών προϊόντων.
Σχετικές δημοσιεύσεις μας είναι οι εξής:
The effect of ovine milk fermentation on the antithrombotic properties of polar lipids
Caprine milk fermentation enhances the antithrombotic properties of cheese polar lipids
*O Γιάννης Ζαμπετάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Χημείας Τροφίμων, Πρόεδρος του τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λίμερικ στην Ιρλανδία
Ακολουθήστε το Cibum 
