Νέα έρευνα αποκαλύπτει νευρώνες που αποθηκεύουν μνήμες ζάχαρης και λίπους, επηρεάζοντας τις διατροφικές συνήθειες και τη μεταβολική υγεία.
Μπορεί η μνήμη να επηρεάσει το τι και πόσο τρώμε; Μια πρωτοποριακή μελέτη από το Monell Chemical Senses Center απάντησε οριστικά σε αυτή την ερώτηση με ένα ηχηρό «Ναι».
Με επικεφαλής τον Guillaume de Lartigue, PhD, Associate Member Monell, η ερευνητική ομάδα εντόπισε —για πρώτη φορά— το σύστημα μνήμης του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα τρόφιμα και την άμεση σύνδεσή του με την υπερκατανάλωση τροφής και την παχυσαρκία που προκαλείται από τη διατροφή.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Metabolism, υπογραμμίζει μια συγκεκριμένη ομάδα νευρώνων στον εγκέφαλο του ποντικιού που αποθηκεύει μνήμες που σχετίζονται με τη ζάχαρη και το λίπος, που επηρεάζουν σημαντικά την κατανάλωση τροφής και το σωματικό βάρος.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | «Δεν πωλείται!» Ευρωπαϊκός συναγερμός και για άλλες 4 δημοφιλείς κολόνιες με την ουσία που επηρεάζει την αναπαραγωγή
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Γεμάτη μαμούνια βρώμη πασίγνωστης μάρκας που αγοράστηκε από Eλληνικό σούπερ μάρκετ – Καταγγελία στο cibum (φωτο)
«Στον σημερινό κόσμο, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με διαφημίσεις και περιβαλλοντικά ερεθίσματα που έχουν σχεδιαστεί για να μας υπενθυμίζουν ευχάριστες εμπειρίες φαγητού», εξηγεί ο Δρ. de Lartigue. «Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι ότι εντοπίσαμε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό νευρώνων στον ιππόκαμπο που όχι μόνο σχηματίζει αυτές τις αναμνήσεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα, αλλά καθοδηγεί επίσης τη διατροφική μας συμπεριφορά. Αυτή η σύνδεση θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο σωματικό βάρος και τη μεταβολική υγεία».
Αυτοί οι νευρώνες κωδικοποιούν αναμνήσεις της χωρικής θέσης τροφών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, λειτουργώντας ως «ίχνος μνήμης», ιδιαίτερα για τη ζάχαρη και το λίπος. Η σίγαση αυτών των νευρώνων βλάπτει την ικανότητα του ζώου να ανακαλεί μνήμες που σχετίζονται με τη ζάχαρη, μειώνει την κατανάλωση ζάχαρης και αποτρέπει την αύξηση βάρους, ακόμη και όταν τα ζώα εκτίθενται σε δίαιτες που συμβάλλουν στην υπερβολική αύξηση βάρους. Αντίθετα, η επανενεργοποίηση αυτών των νευρώνων ενισχύει τη μνήμη για το φαγητό, αυξάνοντας την κατανάλωση και δείχνοντας πώς οι αναμνήσεις των τροφίμων επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ψωμί: Το «ύπουλο» εξαιρετικά επεξεργασμένο τρόφιμο – Δείτε πώς να επιλέξετε το πιο υγιεινό σύμφωνα με τους ειδικούς
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Τέρμα στις «πονηρές» πρακτικές της Amazon: Διαταγή να κοινοποιεί ανακλήσεις και να επιστρέφει χρήματα για ελαττωματικά προϊόντα
Αυτά τα ευρήματα εισάγουν δύο νέες έννοιες: πρώτον, στοιχεία ότι συγκεκριμένοι νευρώνες στον εγκέφαλο αποθηκεύουν μνήμες που σχετίζονται με τα τρόφιμα και δεύτερον, ότι αυτές οι μνήμες επηρεάζουν άμεσα την πρόσληψη τροφής. «Αν και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι θυμόμαστε ευχάριστες εμπειρίες φαγητού, θεωρήθηκε εδώ και καιρό ότι αυτές οι αναμνήσεις είχαν ελάχιστη έως καθόλου επίδραση στη διατροφική συμπεριφορά», είπε ο Δρ ντε Λάρτιγκ. «Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι ότι η αναστολή αυτών των νευρώνων αποτρέπει την αύξηση βάρους, ακόμη και ως απάντηση σε δίαιτες πλούσιες σε λίπος και ζάχαρη».
Ο υποτιμημένος ρόλος της μνήμης
Η μνήμη συχνά παραβλέπεται ως βασικός μοχλός της πρόσληψης τροφής, αλλά αυτή η μελέτη καταδεικνύει μια άμεση σχέση μεταξύ της μνήμης και του μεταβολισμού. Αυτό που ξεχωρίζει αυτή την ανακάλυψη από άλλες μελέτες που σχετίζονται με τη μνήμη είναι οι επιπτώσεις της στην κατανόηση της μεταβολικής υγείας.
Η διαγραφή των νευρώνων που ανταποκρίνονται στη ζάχαρη στον ιππόκαμπο των ζώων όχι μόνο διαταράσσει τη μνήμη, αλλά μειώνει επίσης την πρόσληψη ζάχαρης και προστατεύει από την αύξηση βάρους, ακόμη και όταν τα ζώα εκτίθενται σε δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Αυτό υπογραμμίζει μια άμεση σχέση μεταξύ ορισμένων εγκεφαλικών κυκλωμάτων που εμπλέκονται στη μνήμη και τη μεταβολική υγεία, η οποία έχει παραβλεφθεί σε μεγάλο βαθμό στον τομέα της έρευνας για την παχυσαρκία.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Κοτομπουκιές με κόκκαλα – Κίνδυνος πνιγμού ή τραυματισμού
«Τα συστήματα μνήμης στον ιππόκαμπο εξελίχθηκαν για να βοηθήσουν τα ζώα να εντοπίζουν και να θυμούνται πηγές τροφής που είναι κρίσιμες για την επιβίωση», είπε ο συγγραφέας Mingxin Yang, διδακτορικός φοιτητής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια στο εργαστήριο de Lartigue. «Στα σύγχρονα περιβάλλοντα, όπου το φαγητό είναι άφθονο και οι πειρασμοί υπάρχουν παντού, αυτά τα κυκλώματα μνήμης μπορεί να οδηγήσουν στην υπερκατανάλωση τροφής, συμβάλλοντας στην παχυσαρκία».
Πώς λειτουργούν τα κυκλώματα ζάχαρης και λίπους στον εγκέφαλο
Μια άλλη βασική ανακάλυψη είναι ότι οι αναμνήσεις που σχετίζονται με το φαγητό είναι πολύ συγκεκριμένες. Οι νευρώνες που ανταποκρίνονται στη ζάχαρη κωδικοποιούν και επηρεάζουν μόνο τις μνήμες και την πρόσληψη που σχετίζονται με τη ζάχαρη, ενώ οι νευρώνες που ανταποκρίνονται στο λίπος επηρεάζουν μόνο την πρόσληψη λίπους. Αυτοί οι νευρώνες δεν επηρεάζουν άλλους τύπους μνήμης, όπως η χωρική μνήμη για εργασίες που δεν σχετίζονται με τρόφιμα.
«Η ιδιαιτερότητα αυτών των κυκλωμάτων είναι συναρπαστική», είπε ο de Lartigue. «Υπογραμμίζει πόσο καλά συντονισμένος είναι ο εγκέφαλος για τη σύνδεση της τροφής με τη συμπεριφορά, διασφαλίζοντας ότι τα ζώα μπορούν να διαφοροποιήσουν τις διάφορες πηγές θρεπτικών συστατικών στο περιβάλλον τους». Έχουμε ξεχωριστούς τύπους νευρώνων που κωδικοποιούν τη μνήμη για τροφές πλούσιες σε λιπαρά έναντι της μνήμης για τροφές πλούσιες σε ζάχαρη. Αυτά τα χωριστά συστήματα προφανώς εξελίχθηκαν επειδή τα τρόφιμα στη φύση σπάνια περιέχουν τόσο λίπος όσο και ζάχαρη, υποθέτουν οι συγγραφείς.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Επιστήμονες δημιούργησαν μακαρόνια πιο λεπτά κι από τα ανθρώπινα μαλλιά – Η απίθανη χρήση τους
Μήπως βρήκαμε την θεραπεία της παχυσαρκίας;
Τα ευρήματα της μελέτης ανοίγουν νέες δυνατότητες για την αντιμετώπιση της υπερφαγίας και της παχυσαρκίας. Στοχεύοντας τα κυκλώματα μνήμης του ιππόκαμπου, μπορεί να είναι δυνατό να διαταραχθούν οι ενεργοποιητές μνήμης που οδηγούν στην κατανάλωση ανθυγιεινών, θερμιδογόνων τροφών.
«Αυτοί οι νευρώνες είναι κρίσιμοι για τη σύνδεση των αισθητηριακών ενδείξεων με την πρόσληψη τροφής», είπε ο Δρ ντε Λάρτιγκ. «Η ικανότητά τους να επηρεάζουν τόσο τη μνήμη όσο και τον μεταβολισμό τους καθιστά πολλά υποσχόμενους στόχους για τη θεραπεία της παχυσαρκίας στον σημερινό κόσμο που είναι πλούσιος σε τρόφιμα».