Με τον νέο Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2022/1283, καταχωρίστηκε η ονομασία του Κυπριακού ζυμαρικού Μακαρόνια της Σμίλας/Μακαρόνια του Σκλινιτζιού στο μητρώο προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων.
Τα «Μακαρόνια της Σμίλας / Μακαρόνια του Σκλινιτζιού» είναι αποξηραμένα ζυμαρικά τα οποία παρασκευάζονται από την ανάμειξη νερού με λίγο αλάτι και αλεύρι από σκληρό σιτάρι ή/και αλεύρι άλλου τύπου με σιμιγδάλι, αλάτι και νερό. Κατά την παρασκευή του προϊόντος δυνατόν να χρησιμοποιηθεί και ελαιόλαδο.
Χαρακτηρίζονται από μια μικρή οπή (τρύπα) η οποία διαπερνά το μακαρόνο σε οριζόντια τομή ενώ είναι επίσης εμφανής μια ανομοιομορφία στο σχήμα, με κύριο στοιχείο τα λεπτότερα άκρα του αποξηραμένου ζυμαριού (μακαρόνι) σε σχέση με το ενδιάμεσο μέρος του.
Η παραγωγή του προϊόντος περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια τα οποία εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής:
— | ετοιμασία του ζυμαριού με την ανάμειξη των πρώτων υλών |
— | ξεκούραση του ζυμαριού |
— | κόψιμο του ζυμαριού σε μικρά κομμάτια |
— | διαμόρφωση του σχήματος του κάθε κομματιού με τη χρήση βλαστού από βούρλο (σκλινίτζι) |
— | ξήρανση. |
Τα «Μακαρόνια της Σμίλας / Μακαρόνια του Σκλινιτζιού» συσκευάζονται σε διαφανή συσκευασία. Η εν λόγω συσκευασία παρέχει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να διακρίνει τα γνωρίσματα του προϊόντος, ιδίως το σχετικά ακανόνιστο σχήμα του, την υφή του και τον χαρακτηριστικό σωλήνα του, τα οποία αποδεικνύουν ότι είναι χειροποίητο.
Η συσκευασία και η σήμανση του προϊόντος θα πρέπει να γίνεται εντός της γεωγραφικά οριοθετημένης περιοχής για σκοπούς καλύτερης ιχνηλασιμότητας αλλά και για να αποφεύγεται ο κίνδυνος αλλοίωσης. Τυχόν μεταφορά του προϊόντος για να συσκευαστεί εκτός του τόπου παρασκευής αυξάνει τις πιθανότητες ποιοτικής αλλοίωσης και υποβάθμισης του προϊόντος καθώς διατρέχεται ο κίνδυνος θρυμματισμού ή/και σύνθλιψής του.
Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία
Στη συσκευασία θα πρέπει να αναγράφονται:
— | η φράση «χειροποίητα ζυμαρικά» |
— | αναφορά στο «σκλινίτζι» (βλαστός βούρλου) που χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση του σχήματός τους |
Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή
Η αίτηση για καταχώριση της ονομασίας «Μακαρόνια της Σμίλας / Μακαρόνια του Σκλινιτζιού» βασίζεται στα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά του προϊόντος αλλά και στη φήμη που έχει αποκτήσει το προϊόν στο πέρασμα του χρόνου. Είναι τρυπητά και παρουσιάζουν μια διακριτή ανομοιομορφία μεταξύ των άκρων και του κεντρικού μέρους του αποξηραμένου προϊόντος.
Τα χαρακτηριστικά τους, είναι αποτέλεσμα της τεχνογνωσίας και της τοπικής εμπειρογνωσίας των παρασκευαστών τους. Συγκεκριμένα:
Πρώτον, η επιλογή του ειδικού εργαλείου που χρησιμοποιείται για την παρασκευή του προϊόντος έχει μεγάλη σημασία. Αυτό το λεπτό καλαμοειδές στέλεχος επιλέγεται προσεκτικά και κόβεται από θάμνους του είδους Juncus sp. Στην τοπική διάλεκτο, το φυτό και κατ’ επέκταση το ειδικό εργαλείο, ονομάζεται «σκλινίτζι». Ενίοτε, ιδίως κατά το παρελθόν, αντί για σκλινίτζι χρησιμοποιούσαν και λεπτές σούβλες γνωστές ως «σμίλες». Στο εργαλείο συνεπώς αυτό οφείλει το προϊόν και το όνομά του. Κατά την διαλογή του σκλινιτζιού, το οποίο οι παραγωγοί θα χρησιμοποιούν για χρόνια, επιλέγονται στελέχη μήκους περί τα 30-40 εκ. με επιφάνεια λεία και κυλινδρική. Στελέχη με τετραγωνισμένες πλευρές ή με τραχεία υφή δεν θεωρούνται κατάλληλα για τη διαμόρφωση ομοιόμορφης και κυλινδρικής οπής στα «Μακαρόνια της Σμίλας / Μακαρόνια του Σκλινιτζιού».