Νέα μελέτη-ορόσημο συνδέει άμεσα τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα με την κακή υγεία
Τις κακές επιπτώσεις στην υγεία από την κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (UPF) γεμάτων με λίπος, ζάχαρη και πρόσθετα, όπως πατατάκια, κατεψυγμένες πίτσες και δημητριακά, επιβεβαιώνει νέα ιστορική μελέτη. Οι Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο McMaster διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (UPF) και παραγόντων κινδύνου, όπως η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα χοληστερόλης (LDL και HDL), η περιφέρεια μέσης και ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ). Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ισχυρή συσχέτιση της κατανάλωσης UPF και της παρουσίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), την οποία παράγει το ήπαρ σε απόκριση στη φλεγμονή, καθώς και της αύξησης των λευκών αιμοσφαιρίων και αυτό υποδηλώνει ότι τελικά ο ανθρώπινος οργανισμός τα αντιμετωπίζει ως ΜΗ τρόφιμα.
Η μελέτη τους είναι η πρώτη στον Καναδά που αξιοποιεί πληθυσμιακά και ισχυρά δεδομένα βιοδεικτών για να εξετάσει αυτή τη σχέση. Η ομάδα ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 6.000 ενήλικες σε όλο τον Καναδά, που αντιπροσώπευαν ένα ευρύ φάσμα ηλικιών, προβλημάτων υγείας και κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου. Τα άτομα συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο για την Καναδική Έρευνα Μέτρων Υγείας, η οποία διεξήχθη από την Health Canada και την Statistics Canada, και στη συνέχεια αξιολογήθηκαν προσωπικά σε κινητές κλινικές.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Στο φως δίκτυο παράνομης διακίνησης καπνιστών προϊόντων – Για ποιους κινδύνους προειδοποιούν οι Αρχές
Τα άτομα που κατανάλωναν το περισσότερο UPF ήταν πιο πιθανό να είναι άνδρες, να έχουν χαμηλότερο εισόδημα, λιγότερη εκπαίδευση και να έχουν αναφέρει χαμηλότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών. Είχαν σημαντικά υψηλότερο ΔΜΣ, περιφέρεια μέσης, αρτηριακή πίεση, επίπεδα ινσουλίνης και τριγλυκεριδίων από εκείνα που κατανάλωναν το λιγότερο UPF. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι πολλές συνδέσεις μεταξύ της κατανάλωσης UPF και των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου παρέμειναν σημαντικές ακόμη και μετά την προσαρμογή για τον ΔΜΣ, υποδηλώνοντας ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να επηρεάσουν την υγεία μέσω μηχανισμών πέρα από την αύξηση βάρους, όπως η φλεγμονή, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η κακή μεταβολική ρύθμιση – όλοι καθιερωμένοι προγνωστικοί παράγοντες καρδιακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ποια γνωστή αλυσίδα fast food αντιμετωπίζει ομαδική αγωγή για το μικρό μέγεθος του μπέργκερ της;
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Ανακαλούνται 1,8 εκατ. κολλύρια ματιών – Μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμούς, λοιμώξεις ακόμα και απώλεια όρασης
«Έχουμε αυτή την πολύπλοκη τροφοδοσία που είναι κάτι περισσότερο από τη θρεπτική σύνθεση ενός τροφίμου», εξηγεί η Άνθεα Χριστοφόρου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο McMaster και κύρια συγγραφέας της μελέτης. «Μπορεί να έχει να κάνει με τα πρόσθετα. Ο τρόπος που παρασκευάζεται το φαγητό. Σχετίζεται με τη συσκευασία και την εμπορία αυτού του τροφίμου. Όλα αυτά τα πράγματα συνδυάζονται για να δημιουργήσουν αυτό το διατροφικό περιβάλλον που επηρεάζει πραγματικά την υγιεινή διατροφή.»
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Τόσα ποτά την εβδομάδα «χτυπούν» τον εγκέφαλο: Νέα μελέτη συνδέει το αλκοόλ με αυξημένο κίνδυνο άνοιας
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε σήμερα στο περιοδικό Nutrition and Metabolism, αποκάλυψε μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης UPF και της παρουσίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), την οποία παράγει το ήπαρ σε απόκριση στη φλεγμονή, καθώς και της αύξησης των λευκών αιμοσφαιρίων. «Αυτοί οι δύο βιοδείκτες υποδεικνύουν ότι αυτά τα τρόφιμα προκαλούν φλεγμονώδη απόκριση στο σώμα μας. Κατά μία έννοια, αυτό υποδηλώνει ότι το σώμα μας τα βλέπει ως μη τρόφιμα, ως κάποιο είδος άλλου στοιχείου», λέει η Χριστοφόρου.
Τα UPF είναι έτοιμα προς κατανάλωση, προσυσκευασμένα τρόφιμα, συχνά με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, ζάχαρη και ανθυγιεινά λίπη, ενώ έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, μέταλλα και βιταμίνες. Συχνά είναι πιο βολικά, έχουν μεγάλο όγκο πωλήσεων και προσελκύουν καταναλωτές με περιορισμένο χρόνο, παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην υψηλότερη κατανάλωση μεταξύ των ομάδων χαμηλότερου εισοδήματος και στις αυξανόμενες ανισότητες στον τομέα της υγείας.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τέτοια τρόφιμα έχουν κυριαρχήσει στην παγκόσμια προσφορά τροφίμων, ιδιαίτερα στις χώρες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Οι συμμετέχοντες σε καναδική μελέτη κατανάλωναν κατά μέσο όρο περισσότερες από τρεις μερίδες UPF την ημέρα, αλλά όσοι κατανάλωναν τις υψηλότερες ποσότητες κατανάλωναν κατά μέσο όρο έξι μερίδες ημερησίως, και οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα UPF μπορεί να αντικαθιστούν πιο υγιεινά τρόφιμα όπως τα φρούτα και τα λαχανικά.
«Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν την υγεία σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες», λέει η Angelina Baric, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Τμήμα Κινησιολογίας στο McMaster και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Ενώ ορισμένοι πληθυσμοί είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σε αυτά τα τρόφιμα, τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι κίνδυνοι για την υγεία επιμένουν ανεξάρτητα από το εισόδημα και την εκπαίδευση. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για ευρείες, δίκαιες πολιτικές για τα τρόφιμα που προστατεύουν όλους».
Το Υπουργείο Υγείας του Καναδά συνιστά επί του παρόντος τη μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για την υγιεινή διατροφή και έχει ξεκινήσει διαβουλεύσεις για την ανάπτυξη ευρύτερων στρατηγικών για τον περιορισμό των UPF στην καναδική προσφορά τροφίμων. «Βρήκαμε συνεπή στοιχεία ότι η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφών σχετίζεται με καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, κάτι που όχι μόνο ενισχύει τα στοιχεία που έχουμε δει που συνδέουν αυτά τα τρόφιμα με την αύξηση των ποσοστών υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας στον Καναδά και σε άλλα μέρη του κόσμου, αλλά παρέχει επίσης πιο λεπτομερείς πληροφορίες για το τι συμβαίνει στο σώμα πριν από μια πλήρη ασθένεια», λέει ο Μπάριτς.
https://nutritionandmetabolism.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12986-025-00935-y
Ακολουθήστε το Cibum 
