Υπάρχει όριο στο πόσο μπορεί να αντέξει ένας οργανισμός;
Ένα χρόνο πριν, η Sarah Katz, μια φοιτήτρια με καρδιοπάθεια LGTS, πέθανε από καρδιακή ανακοπή, μετά την κατανάλωση λεμονάδας με υψηλά επίπεδα καφεΐνης από την αλυσίδα Panera Bread, τα οποία η εταιρία απέτυχε να γνωστοποιήσει. Το μεγάλο μέγεθος της λεμονάδας αυτής, περιέχει 390 mg καφεΐνης, περισσότερα από τα τυπικά κουτιά ενεργειακών ποτών Red Bull και Monster μαζί! Η συνολική μέγιστη πρόσληψη καφεΐνης για υγιείς ενήλικες είναι 400mg την ημέρα, σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Το σύνδρομο μακρού QT (LQTS) είναι μια γενετική πάθηση με το ηλεκτρικό σύστημα που ελέγχει τον καρδιακό παλμό και είναι από τις σπάνιες καταστάσεις υγείας, που κάνουν την κατανάλωση καφεΐνης, επικίνδυνη. Κάτω από ορισμένες συνθήκες, ένα ξαφνικό τράνταγμα αδρεναλίνης μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή σε κάποιον με LQTS. «Ένα κλασικό παράδειγμα είναι κάποιος που βουτάει σε μια πισίνα και ξαφνικά χάνει τις αισθήσεις του», λέει ο Gregory Marcus, καρδιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Επειδή η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει παρόμοια αύξηση της αδρεναλίνης στην κυκλοφορία του αίματος, τα άτομα με σύνδρομο μακρού QT ίσως χρειαστεί να είναι προσεκτικά σχετικά με την κατανάλωση καφεΐνης. Τι συμβαίνει όμως με τα άτομα χωρίς κάποιο πρόβλημα υγείας; Ποια ποσότητα καφεΐνης είναι υπερβολική;
Αν και αρκετοί είναι σε θέση να καταναλώνουν αρκετή ποσότητα καφεΐνης χωρίς αρνητικές συνέπειες,ωστόσο υπάρχει θεωριτικά ένα όριο στο πόση μπορεί να αντέξει το σώμα.. «Μπορεί σίγουρα να πεθάνεις από υπερβολική δόση καφεΐνης», λέει ο Jose Antonio, επιστήμονας αθλητισμού και άσκησης στο Nova Southeastern University, στο ScientificAmerican. Ευτυχώς, η κατανάλωση τόσο πολλής καφεΐνης είναι πραγματικά πολύ δύσκολη. «Μιλάμε για δόσεις πολλών γραμμαρίων», λέει.
Κατά μέσο όρο, 100gr καφέ περιέχουν 40mg καφεΐνη. Αν υποθέσουμε πως ένας καφές με διπλή δόση (βλ. φρεντο εσπρέσο, διπλό εσπρέσο, διπλό καπουτσίνο, φρέντο καφουτσίνο) περιέχει περίπου 17gr καφέ, η ποσότητα καφεΐνης θα είναι 6,8mg. Συνεπώς, για να φτάσει κάποιος της ποσότητα καφεΐνης που προτείνει ο FDA, δηλαδή τα 400mg, θα έπρεπε να καταναλώσει περίπου 60 καφέδες, πράγμα που είναι αρκετά δύσκολο. Επίσης, η ποσότητα καφεΐνης σε ένα φλιτζάνι καφέ που παρασκευάζεται στο εμπόριο μπορεί ελαφρώς να ποικίλλει .
Η καφεΐνη, ένα διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος, εμποδίζει τις επιδράσεις των χημικών ουσιών που προκαλούν ύπνο, όπως η αδενοσίνη, στον εγκέφαλό σας. Στην κυκλοφορία του αίματός, ενισχύει επίσης την κυκλοφορία της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης, τα οποία κάνουν την καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα και τα επίπεδα ενέργειάς να κορυφώνονται. Όταν ένα άτομο καταναλώνει πάρα πολύ από αυτό το διεγερτικό, μπορεί να αρχίσει να αισθάνεται νευρικότητα ή υπερβολική διέγερση και μπορεί ακόμη να αντιμετωπίζει δυσκολία στον ύπνο.
Η καφεΐνη είναι εθιστική, αλλά όχι με τον τρόπο που έρχεται στο μυαλό όταν οι άνθρωποι σκέφτονται τις περισσότερες διαταραχές χρήσης ουσιών. «Κάποιος μπορεί να είναι σωματικά εξαρτημένος από την καφεΐνη και να μην έχει αυτό που θεωρούμε προβληματική χρήση», λέει η Laura Juliano, ψυχολόγος στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο, που μελετά τη χρήση καφεΐνης, μεταξύ άλλων θεμάτων. Τα συμπτώματα στέρησης μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης και περιστασιακά πόνου στο σώμα. Αυτά τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια, αν και μπορεί να είναι πιο σοβαρά για ορισμένα άτομα. «Έχω ακούσει πολλές ιστορίες από ανθρώπους που νόμιζαν ότι ήταν άρρωστοι, αλλά αποδείχτηκε ότι ήταν στέρηση καφεΐνης», λέει η Juliano.
Η υπερβολική ποσότητα καφεΐνης μπορεί επίσης να προκαλέσει κρίσεις πανικού σε άτομα με άγχος. Η ακριβής δόση για την πρόκληση νευρικότητας ποικίλλει, ωστόσο, εξαρτάται από την ευαισθησία του ατόμου στην καφεΐνη και το τρέχον επίπεδο στρες. Υπάρχει μια γενετική συνιστώσα στην ανοχή στην καφεΐνη, συγκεκριμένα, ένα γονίδιο που ονομάζεται CYP1A2 καθορίζει πόσο γρήγορα (και πόσο διεξοδικά) το σώμα ενός ατόμου μεταβολίζει το φάρμακο. Τα άτομα με την «αργή» παραλλαγή του γονιδίου θεωρούνται πιο ευαίσθητα στις επιδράσεις της καφεΐνης.
Για τους περισσότερους ανθρώπους λοιπόν, η καφεΐνη είναι ασφαλής με μέτρο και μπορεί ακόμη να είναι ευεργετική. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα του Marcus, οι άνθρωποι που την καταναλώνουν τείνουν να είναι πιο δραστήριοι, κάνοντας περίπου 1.000 επιπλέον βήματα την ημέρα, κατά μέσο όρο, σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Ένας μεγάλος όγκος ερευνών έχει επίσης δείξει ότι η καφεΐνη μπορεί να βελτιώσει την αθλητική απόδοση.
Επομένως, αν δεν αντιμετωπίζεται κάποιο πρόβλημα υγείας, η κατανάλωση καφεΐνης είναι σε γενικές γραμμές ασφαλής, λαμβάνοντας υπόψην ότι θα ήταν κάπως αδύνατο να καταναλώσει κάποιος 60 καφέδες σε μια μέρα!