Υπάρχει ανησυχητικό επίπεδο μόλυνσης στα φρούτα και τα λαχανικά μας;
Τα τελευταία χρόνια, έχουν υπάρξει αρκετές αναφορές για αυξημένες συγκεντρώσεις τριφθοροξικού οξέος – της μικρότερης από τις ουσίες ανά και πολυφθοροαλκυλίου (PFAS) – επιφανειακά, υπόγεια και στο πόσιμο νερό. Λόγω της καλής υδατοδιαλυτότητας και της μακροζωίας της, η ουσία εξαπλώνεται γρήγορα στο περιβάλλον και παραμένει εκεί. Τι είναι όμως το τριφθοροξικό οξύ; Πώς εισέρχεται στο περιβάλλον και υπάρχει ανησυχητικό επίπεδο μόλυνσης στα φρούτα και τα λαχανικά μας;
Το τριφθοροξικό οξύ (TFA, CF3 COOH) είναι ένα φθοριούχο καρβοξυλικό οξύ που είναι δύσκολο να αποικοδομηθεί στο περιβάλλον, δηλαδή δεν μπορεί να διασπαστεί. Λόγω της πολικής φύσης και της υψηλής κινητικότητάς του, το TFA διαλύεται καλά στο νερό και εισέρχεται γρήγορα στον κύκλο του νερού, μέσω του οποίου στη συνέχεια διανέμεται στο περιβάλλον και παραμένει μετά την είσοδό του.
Το TFA εισέρχεται στο περιβάλλον κυρίως ως προϊόν αποδόμησης διαφόρων χημικών ουσιών. Η ένωση χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, στην παραγωγή φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ψυκτικών και προωθητικών (φθοράνθρακες), επικαλύψεων από τεφλόν (φθοροπολυμερή) και στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων (π.χ. αλοθάνιο). Η είσοδος μπορεί να συμβεί απευθείας μέσω βιομηχανικών απορρίψεων, μέσω βροχοπτώσεων, μέσω διείσδυσης σε γεωργική γη ή μέσω της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων. Ανάλογα με τη διαδρομή εισόδου, η αποδόμηση των προδρόμων TFA συμβαίνει στον αέρα, το έδαφος ή το νερό.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | «Ετοιμαστείτε για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης» – Μετά την ΕΕ και η Βρετανία καλεί τους πολίτες να αποθηκεύσουν νερό και κονσέρβες
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Συναγερμός: 41.000 δημοφιλείς κρέμες προσώπου αποσύρονται λόγω καρκινογόνου βενζολίου – Αναβάθμιση κατηγορίας κινδύνου
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Η σοβαρή ασθένεια που μαρτυρά ο πονοκέφαλος μετά το σεξ
Είναι επικίνδυνο για την υγεία;
Επί του παρόντος δεν υπάρχει συγκεκριμένη οριακή τιμή για τα τρόφιμα. Οι διαφορετικές πηγές προέλευσης και η περιορισμένη γνώση σχετικά με τη μόλυνση του περιβάλλοντος διαφορετικών ειδών φυτών καθιστούν σχεδόν αδύνατη την εισαγωγή ενός μέγιστου επιπέδου υπολειμμάτων για TFA. Ωστόσο, δεν μπορούν να αποκλειστούν πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία από τη μακροχρόνια λήψη TFA. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έχει ορίσει προσωρινή αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) για TFA 0,05 mg/kg σωματικού βάρους. Αυτό το επίπεδο πρόσληψης θεωρείται ασφαλές για ισόβια καθημερινή έκθεση.
Για ένα νήπιο 10 kg, αυτό αντιστοιχεί σε πρόσληψη 0,5 mg/kg TFA την ημέρα και για έναν ενήλικα 70 kg, 3,5 mg/kg TFA την ημέρα.
Έρευνα που έγινε στα Χημικά και Κτηνιατρικά Εργαστήρια (Chemische und Veterinäruntersuchungsämter – CVUA) του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης στη Γερμανία, σε συνολικά 2075 διαφορετικά δείγματα φρούτων και λαχανικών από διαφορετικές χώρες, το 2024, TFA ανιχνεύτηκε στο 19% των δειγμάτων, ανεξαρτήτως βιολογικής ή συμβατικής καλλιέργειας. Η υψηλότερη τιμή εντοπίστηκε σε ακτινίδιο, αλλά δεν ξεπερνά τα όρια ημερήσιας αποδοχής της EFSA.
Τα επίπεδα TFA προσδιορίστηκαν στο 36% των εξωτικών φρούτων βιολογικής καλλιέργειας και στο 40% των εξωτικών φρούτων συμβατικής καλλιέργειας. Τα εξωτικά φρούτα, ακολουθούμενα από τα φυλλώδη λαχανικά, περιείχαν το υψηλότερο ποσοστό TFA. Η μέση περιεκτικότητα σε TFA όλων των θετικών δειγμάτων φρούτων και λαχανικών είναι 0,074 mg/kg. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι δεν υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων TFA και των επιπέδων φυτοφαρμάκων PFAS στα δείγματα.
Ο Πίνακας 1 δείχνει την αναλυόμενη περιεκτικότητα σε TFA των δειγμάτων ακτινιδίων που εξετάστηκαν, κατανεμημένα με βάση την προέλευσή τους.
Ακολουθήστε το Cibum 
