Κατανόηση του φρέσκου, του παστεριωμένου και του UHT γάλακτος
Υπάρχουν τρεις τύποι γάλακτος όσον αφορά στη διαδικασία και την διάρκεια της επεξεργασίας: το φρέσκο γάλα το παστεριωμένο γάλα και το γάλα UHT. Στη παστερίωση το γάλα Θερμαίνεται στους 72-74°C για 15-20 δευτερόλεπτα, μια διαδικασία που καταστρέφει τους παθογόνους μικροοργανισμούς που ενδεχομένως να υπάρχουν. Το παστεριωμένο γάλα για να συντηρηθεί, υποχρεωτικά χρειάζεται ψυγείο. και για να αποφευχθεί η μόλυνση με βακτήρια που προκαλούν αλλοίωση, το παστεριωμένο γάλα πρέπει να διατηρείται κρύο σε όλη την αλυσίδα διανομής. Ανάλογα με τις συνθήκες αποθήκευσης και τον αρχικό αριθμό μικροοργανισμών, η διάρκεια ζωής του φτάνει σε περίπου 7 ημέρες.
Το φρέσκο ή νωπό γάλα είναι το μη παστεριωμένο γάλα, που λαμβάνεται απευθείας από αγελάδες ή άλλα ζώα. Μπορεί να περιέχει μικροοργανισμούς και να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), μεταξύ 1993 και 2006, πάνω από 1.500 άνθρωποι αρρώστησαν μετά από κατανάλωση νωπού γάλακτος. Για το λόγο αυτό, σε πολλές χώρες, όπως και στην Ελλάδα, απαγορεύεται η πώληση μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων και το γάλα που διατίθεται στα καταστήματα είναι είτε παστεριωμένο είτε επεξεργασμένο UHT («επεξεργασία εξαιρετικά υψηλής θερμοκρασίας»).
Τι είναι το γάλα UHT
Ενώ το μεγαλύτερο μέρος του γάλακτος περνά από μια τυπική διαδικασία παστερίωση , το γάλα UHT περνάει από υπερπαστερίωση, η οποία θερμαίνει με ασφάλεια το γάλα σε θερμοκρασία υψηλότερη από τη συνηθισμένη (μεταξύ 135 και 150 βαθμών Κελσίου για 2 έως 5 δευτερόλεπτα). Αυτό, όπως η τακτική παστερίωση, σκοτώνει τα βακτήρια στο γάλα που μπορεί να είναι επιβλαβή ή να προκαλέσουν αλλοίωση του γάλακτος, παράγοντας γάλα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Στη συνέχεια συσκευάζεται σε αποστειρωμένα δοχεία, γνωστά και ως ασηπτική συσκευασία, η οποία βοηθά να διατηρείται το γάλα πιο φρέσκο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Το UHT χρησιμοποιείται πιο συχνά στην παραγωγή γάλακτος, αλλά η διαδικασία χρησιμοποιείται επίσης για χυμούς φρούτων, κρέμα, γάλα σόγιας, γιαούρτι, κρασί, σούπες, μέλι και μαγειρευτά. Υπάρχουν λίγες διατροφικές διαφορές μεταξύ του γάλακτος UHT και του συμβατικού γάλακτος, αν και ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα μειώνονται ελαφρώς στο γάλα UHT. Μπορεί να μείνει εκτός ψυγείου για περίπου τρεις μήνες και αυτό μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη μάρκα. Μόλις ανοίξει το δοχείο, το γάλα πρέπει να μπει στο ψυγείο και να έχει την ίδια διάρκεια ζωής με το άλλο γάλα (επτά έως δέκα ημέρες). Εάν αποθηκευτεί στο ψυγείο μπορεί να διαρκέσει ως και εννέα μήνες.
Σε αυτή τη διαδικασία υπερπαστερίωσης δεν υπάρχει ανάγκη για συντηρητικά, καθώς δεν περιέχει πια μικροοργανισμούς για να αναπτυχθούν. Επιπλέον, η συσκευασία προστατεύει το γάλα από τον αέρα και το φως, διατηρώντας την ποιότητά του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η Tetra Pak εξηγεί ότι το γάλα UHT μπορεί να έχει ελαφρώς διαφορετική γεύση από το παστεριωμένο γάλα, επειδή η έκθεση σε υψηλότερες θερμοκρασίες επηρεάζει τη γεύση. Μερικοί καταναλωτές περιγράφουν αυτή τη γεύση ως ελαφρώς καραμελωμένη, αλλά οι γευστικές διαφορές γίνονται λιγότερο αισθητές όταν το γάλα καταναλώνεται κρύο.
Τόσο το UHT όσο και το παστεριωμένο γάλα περιέχουν τα ίδια απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνών, του ασβεστίου και της βιταμίνης D, τα οποία είναι ευεργετικά για τον οργανισμό.