Του Βαγγέλη Παλιούρα*
Η κάθετη καλλιέργεια (vertical farming) είναι η μέθοδος καλλιέργειας σε επίπεδα κάθετης διάταξης. Συνήθως στην κάθετη γεωργία χρησιμοποιούνται πρακτικές ελεγχόμενου περιβάλλοντος, οι οποίες στοχεύουν στη βελτιστοποίηση της ανάπτυξης των φυτών και αφορούν τεχνικές καλλιέργειας χωρίς έδαφος, όπως η υδροπονία, αλλά και η αεροπορία. Ορισμένες κοινές μέχρι σήμερα επιλογές δομών για τη στέγαση κάθετων καλλιεργειών περιλαμβάνουν κτίρια στον αστικό ιστό, εμπορευματοκιβώτια αποστολής (κοντέινερ), εγκαταλελειμμένους σήραγγες ορυχείων, κλπ. Το 2020 υπολογίστηκε πως υπάρχει το ισοδύναμο περίπου 30 εκταρίων (74 στρεμμάτων) λειτουργικής κάθετης γεωργικής γης στον κόσμο. Η σύγχρονη αντίληψη της κάθετης γεωργίας προτάθηκε το 1999 από τον Dickson Despommier, καθηγητή Δημόσιας και Περιβαλλοντικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. Ο Despommier και οι μαθητές του κατέληξαν σε ένα σχέδιο ενός αγροκτήματος ουρανοξύστη που θα μπορούσε να θρέψει 50.000 ανθρώπους. Οι τρέχουσες εφαρμογές κάθετων καλλιεργειών σε συνδυασμό με άλλες τεχνολογίες αιχμής, όπως εξειδικευμένα φώτα LED και διαχείριση δεδομένων με τεχνητή νοημοσύνη (AI), κατά την άποψη των ειδικών, έχουν ως αποτέλεσμα πάνω από 10 φορές την απόδοση της καλλιέργειας από αυτήν που θα λάμβανε με τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας.
Το κύριο πλεονέκτημα της χρήσης τεχνολογιών κάθετης γεωργίας είναι η αυξημένη απόδοση των καλλιεργειών που συνοδεύεται από μικρότερη μονάδα εδαφικής απαίτησης. Πλεονέκτημα αποτελεί και η αυξημένη ικανότητα καλλιέργειας μεγαλύτερης ποικιλίας καλλιεργειών ταυτόχρονα επειδή οι καλλιέργειες στο vertical farming δεν μοιράζονται την ίδια … γη. Επιπλέον, οι καλλιέργειες είναι ανθεκτικές στις καιρικές διαταραχές λόγω της τοποθέτησής τους σε εσωτερικούς χώρους, πράγμα που σημαίνει ότι λιγότερες καλλιέργειες χάνονται από ακραία ή απροσδόκητα καιρικά φαινόμενα. Λόγω της περιορισμένης χρήσης γης, η κάθετη γεωργία είναι λιγότερο ενοχλητική για τα αυτοφυή φυτά και ζώα, οδηγώντας σε περαιτέρω διατήρηση της τοπικής χλωρίδας και πανίδας και κατ’ επέκταση της βιοποικιλότητας.
Οι τεχνολογίες κάθετης γεωργίας από την άλλη είναι επενδύσεις με μεγάλο κόστος εκκίνησης σε σύγκριση με τα παραδοσιακά αγροκτήματα. Στη Βικτώρια της Αυστραλίας υπολογίστηκε, ένα «υποθετικό κάθετο αγρόκτημα 10 επιπέδων» θα κόστιζε πάνω από 850 φορές περισσότερο ανά τετραγωνικό μέτρο καλλιεργήσιμης γης από ένα παραδοσιακό αγρόκτημα στην αγροτική περιοχή της Βικτώρια. Οι κάθετες εκμεταλλεύσεις αντιμετωπίζουν επίσης μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις λόγω της χρήσης συμπληρωματικού φωτός όπως τα LED. Επιπλέον, εάν χρησιμοποιείται μη ανανεώσιμη ενέργεια για την κάλυψη αυτών των ενεργειακών απαιτήσεων, οι κάθετες εκμεταλλεύσεις θα μπορούσαν να παράγουν περισσότερη ρύπανση και να έχουν μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από τα παραδοσιακά αγροκτήματα ή θερμοκήπια.
Συνεχίζοντας με τα πλεονεκτήματα του vertical farming, οι ειδικοί τονίζουν πως η παραγωγή γίνεται σε κλειστό ελεγχόμενο περιβάλλον όπου ουσιαστικά δεν χρειαζόμαστε ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα. Επίσης χρησιμοποιείται 95% λιγότερο νερό από την κλασική γεωργία και χρησιμοποιούνται λαμπτήρες led που δίνουν το ίδιο φάσμα με το ηλιακό φως με αποτέλεσμα η ανάπτυξη τους να γίνεται κανονικά και ανάλογα με το χρώμα των λαμπτήρων μπορούμε να δώσουμε χρώμα στο φυτό. Η επικονίαση των φυτών γίνεται μέσω μεθόδου της δόνησης. Με αυτό το τρόπο δε χρειάζεται να καλλιεργούνται σε μεγάλες εκτάσεις σε διάφορα σημεία γης αλλά μια παλιά αποθήκη μπορεί να είναι αρκετή.
Με αυτή μέθοδο μπορούμε να παράγουμε λαχανικά καθημερινά μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Μικρές μονάδες κάθετης γεωργίας λειτουργού ήδη σε supermarket πόλεων της Γερμανίας και τροφοδοτούνται από κεντρικές παραγωγές που βρίσκονται εντός της πόλης. Η μεταφορά των προϊόντων στο supermarket γίνεται άμεσα και δε χρειάζεται τα προϊόντα να ταξιδεύουν δεκάδες χιλιόμετρα. Ήδη καταναλωτές δηλώνουν ικανοποιημένοι που μπορούν να αγοράζουν λαχανικά και φρούτα που συλλέγουν οι ίδιοι από την ρίζα. Σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Βόρεια Αμερική καθώς και στην Ασία η κάθετη γεωργία αρχίζει και γίνεται μέρος της συνήθειας των ανθρώπων και κερδίζει όλο και περισσότερους καταναλωτές.
Επίσης η κάθετη καλλιέργεια φαίνεται να μπαίνει και στον κλάδο της εστίασης. Η διαδικασία γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και έτσι ο σεφ κάθε εστιατορίου μπορεί να καλλιεργεί και να έχει στην διάθεσή του φρέσκα μυρωδικά και λαχανικά μέσα σε ειδικές ντουλάπες εντός της κουζίνας του! Ποιος σεφ δεν θα ήθελε φρέσκα προϊόντα με ζωντανά χρώματα όπου μπορεί να τα κόψει ο ίδιος την στιγμή ακριβώς που τα χρειάζεται;
Θεωρώ πως σιγά σιγά πρέπει να καλωσορίσουμε την κάθετη γεωργία που ήρθε για να μείνει!
* Ο Βαγγέλης Παλιούρας είναι Τεχνολόγος Τροφίμων
Δείτε επίσης:
Δεκάδες παιδιά με τροφική δηλητηρίαση από κολατσιό σε κυλικεία
Διάθεση και υγρασία: Η άσχημη ψυχολογική διάθεση οφείλεται στην υψηλή υγρασία των τελευταίων ημερών;
ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ: Δωρεάν διαδικτυακά σεμινάρια για τα νέα σήματα πιστοποίησης AGRO
Το καινοτόμο κριτσίνι του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Τα εργοστάσια τροφίμων του μέλλοντος.
Η παγκόσμια εξάπλωση της Salmonella enteritidis μέσω των πουλερικών
ΣΔΑΤ: Ο ρόλος της διοίκησης και τα σύγχρονα εργαλεία διαχείρισης.
Σχέδιο εξυγίανσης του ΟΠΕΚΕΠΕ: Αλλάζουν οι διαδικασίες ελέγχων και πληρωμών
e – supermarket: πρώτος στο μυαλό των καταναλωτών ο Σκλαβενίτης
Ακολουθήστε το Cibum 
