Σοκολάτα Kinder: Το χρονικό μιας ”προδοσίας”

Της Βιργινίας Κιμπουρόπουλου

Οι σοκολάτες Kinder σε κάθε τους μορφή είναι ένα αγαπημένο και δημοφιλές γλυκό σνακ για όλα τα παιδιά και όχι μόνο, παγκοσμίως. Τις τελευταίες ημέρες, αυτή η γλυκιά απόλαυση φαίνεται να είναι κάθε άλλο παρά αθώα. Ο λόγος είναι τα δεκάδες θύματα σαλμονέλωσης από τα kinder- έκπληξη.

Αυτό που, ίσως, πραγματικά σοκάρει δεν είναι ότι τα προϊόντα μιας πολυεθνικής εταιρείας είναι μολυσμένα με Salmonella, αλλά ότι τα θύματα αυτής της κακής συγκυρίας είναι παιδιά και μάλιστα μικρής ηλικίας. Σοκαριστικό είναι επίσης ότι μέχρι σήμερα τουλάχιστον στην Ελλάδα, υπήρχε η πεποίθηση στους γονείς ότι τα Kinder είναι πολύ πιο υγιεινά και απενοχοποιημένα, σε σχέση με άλλα παρόμοια γλυκίσματα. Θυμηθείτε τις διαφημίσεις: “kinder σοκολάτα: ειδικά μελετημένη για τα παιδιά, με περισσότερο γάλα και λιγότερο κακάο“, ή: Kinder “η σοκολάτα που εμπιστεύονται οι μαμάδες και λατρεύουν τα παιδιά“…

Η συζήτηση έχει πάρει πλέον μεγάλες διαστάσεις και πολλοί μιλούν πια για τεράστιο διατροφικό σκάνδαλο, αφού έχουμε ουσιαστικά την εκκωφαντική κατάρριψη των πανίσχυρων μηνυμάτων marketing των προϊόντων KINDER. Συνέπεια είναι η αίσθηση ”προδοσίας” που νιώθουν οι μαμάδες, αφού τα προϊόντα που θριάμβευσαν στην αγορά ως ειδικά για παιδιά, τελικά φαίνεται να οδήγησαν δεκάδες παιδιά να νοσήσουν με σαλμονέλωση και την εταιρεία να μην πράττει τα δέοντα ούτε σε τεχνικό ούτε σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Σίγουρα, δεν υπονοεί κανείς πως η Fererro εν γνώσει της, κυκλοφόρησε τις μολυσμένες παρτίδες. Φυσικά και πρόκειται για μια σειρά ελλιπών διαδικασιών ελέγχου και διαχείρισης. Όμως η υπόθεση γεννά στους ειδικούς και τις αρχές σειρά από ερωτήματα. Υπήρχε επαρκής αυτοέλεγχος για την ασφάλεια τροφίμων στην μονάδα; Γιατί χρειάστηκαν πάνω από 3 μήνες για την απόσυρση των ύποπτων παρτίδων αφού το θέμα εντοπίστηκε στις 15 Δεκεμβρίου; Η “γλυκανάλατη” ανακοίνωση που ευχαριστεί τις αρχές για την συνεργασία και τις συστάσεις είχε σκοπό να δημιουργηθούν συνένοχοι, σε ένα ζήτημα αποκλειστικής ευθύνης;

Η ασφάλεια τροφίμων πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα των εταιρειών στη βιομηχανία τροφίμων. Όσο για τις επιχειρήσεις που απευθύνονται σε θεσμοθετημένα ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά, θα πρέπει να θεσπίζουν τα πλάνα ελέγχου, τα μικροβιολογικά όρια, την επικύρωση της διαδικασίας και την επαλήθευσή της με αυξημένη προσοχή. Μακάρι η υπόθεση της KINDER να γίνει ένα πολύτιμο μάθημα για όλη τη βιομηχανία τροφίμων, τόσο παραγωγικά, όσο ελεγκτικά, αλλά και από πλευράς marketing και δημόσιων τοποθετήσεων.

Τα κρούσματα σαλμονέλωσης αυξάνονται μέρα με τη μέρα

Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τον  Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), έχουν αναφερθεί τουλάχιστον 142 κρούσματα , κυρίως σε παιδιά, σε τουλάχιστον εννέα χώρες, εξαιτίας της κατανάλωσης μολυσμένων με Salmonella προϊόντων Kinder, η οποία αποτελεί σειρά της εταιρείας Ferrero. Ως ακριβής αιτία έχει προσδιοριστεί να είναι η μόλυνση ενός φίλτρου στην έξοδο δύο δεξαμενών πρώτων υλών στο εργοστάσιο του Βελγίου στην πόλη Αρλόν,το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 7% της συνολικής ποσότητας προϊόντων Kinder που παράγονται παγκοσμίως. Η ανάκληση αφορά στα εξής:  Kinder Schokobons, Kinder Surprise maxi, Kinder Egg Hunt Kit, Kinder Mini Eggs και Kinder Surprise.

Το χρονικό της “προδοσίας”

Οι πρώτες δηλητηριάσεις παιδιών που κατανάλωσαν προϊόντα Kinder αναφέρθηκαν και δημοσιοποιήθηκαν την Κυριακή 3 Απριλίου, με θύματα 57 παιδιά από την Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Έκτοτε, η εταιρεία Ferrero ξεκίνησε την ανάκληση συγκεκριμένων παρτίδων, με ημερομηνία ανάλωσης την 11^η Ιουλίου 2022 και την 7^η Οκτωβρίου 2022. Ακολούθησε σύσταση στους καταναλωτές που είχαν ήδη αγοράσει τα εν λόγω προϊόντα να μην τα καταναλώσουν.  Να σημειωθεί, ότι τα συμπτώματα από Salmonella μπορεί να είναι από διάρροιες, πολλές φορές αιματηρές, μέχρι και  πυρετός, κεφαλαλγία και κοιλιακές κράμπες.

Ντόμινο Ανακλήσεων Παγκοσμίως

Τα κρούσματα αυτά, ήταν μόνο η αρχή ενός ντόμινο ανακλήσεων σε πολλές χώρες της Ευρώπης και του κόσμου ενώ αρχικά ο ΕΦΕΤ και το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου, εξέδωσαν προειδοποιήσεις στους καταναλωτές για την κατανάλωση συγκεκριμένων παρτίδων, προτού ανακαλέσουν εντελώς τα γλυκίσματα. Μέσα σε λίγες μέρες, με σημείο αναφοράς την Παρασκευή 8 Απριλίου, όποτε και έγιναν οι περισσότερες ανακοινώσεις,  έγιναν ανακλήσεις σε Τσεχία, Καναδά, Νέα Ζηλανδία, Σιγκαπούρη, Χονγκ Κονγκ, Κατάρ, Αυστραλία, HAE, Κύπρο, Βέλγιο,  Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία,  Λουξεμβούργο, Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Ελλάδα, η Ferrero προχώρησε σε αυτόβουλη προληπτική ανάκληση από την ελληνική αγορά συγκεκριμένων παρτίδων προϊόντων Kinder που έχουν παραχθεί στο Βέλγιο. Η τελευταία κίνηση της μητρικής Ferrero έγινε την περασμένη Παρασκευή με την επέκταση της ανάκλησης όλων των προϊόντων Kinder που παρασκευάστηκαν στον εργοστάσιο στο Βέλγιο από τον περασμένο Ιούνιο.

Η FSA (αρχή ασφάλειας τροφίμων της Βρετανίας), που συνεχίζει να διερευνά κρούσματα σαλμονέλας που συνδέονται με τα προϊόντα Kinder, στην τελευταία ενημέρωσή της ανέφερε ότι όλα τα προϊόντα στην ειδοποίηση ανάκλησης, ανεξάρτητα από την ημερομηνία λήξης, δεν πρέπει να καταναλώνονται. Επίσης ανακοίνωσε αύξηση στον αριθμό των θυμάτων στη χώρα από 63 σε 67, με τα περισσότερα να είναι κάτω των πέντε ετών.

Η περίπτωση των ΗΠΑ

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ferrero δέχεται χτύπημα για τα προϊόντα Kinder και η salmonella δεν είναι ο μόνος λόγος που τα αυγά Kinder-έκπληξη χάνουν σε δημοτικότητα. Το 2000, τρεις οικογένειες στη Βρετανία που είχαν χάσει παιδιά από πνιγμό από τα παιχνίδια που υπάρχουν μέσα στα Kinder – Έκπληξη έκαναν εκστρατεία για την απόσυρση των προϊόντων από την EE. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τρίχρονη Jennifer Ashton, η οποία έχασε τη ζωή της όταν κατάπιε μια μικρή, πλαστική φιγούρα του ροζ πάνθηρα. Συνολικά δέκα παιδιά σε όλο τον κόσμο έχουν πεθάνει από την ίδια αιτία. Υπενθυμίζεται πως στις ΗΠΑ τα Kinder- έκπληξη έχουν απαγορευθεί από το 2016 για αυτό το λόγο και μάλιστα, το πρόστιμο αγγίζει τα 300-2500 δολάρια για όποιον τα εισάγει παράνομα στη χώρα. Είναι εντυπωσιακό δε ότι είναι διαδεδομένη η πώλησή τους στη μαύρη αγορά. Παρόμοιο καθεστώς απαγορεύσεων ισχύει και στη Χιλή.

Πρόσφατα, όμως, η Fererro North America, προχώρησε σε οικειοθελή ανάκληση, όχι των ήδη απαγορευμένων ειδών, αλλά  ανακοίνωσε ότι ανακαλούνται οικειοθελώς προϊόντα που δεν περιέχουν παιχνίδια. Πρόκειται για τη συλλογή σοκολάτας Kinder Happy Moments και το καλάθι Kinder Mix Chocolate Treats. Σύμφωνα με την εταιρεία η ανάκληση αυτή αποφασίστηκε γιατί τα συγκεκριμένα προϊόντα παράχθηκαν στον εργοστάσιο του Βελγίου, όπου εντοπίστηκε Salmonella.

H “φτωχή” ανακοίνωση της ferrero και το “δριμύ κατηγορώ των αρχών” που οδήγησε το εργοστάσιο σε λουκέτο

H πολυεθνική σοκολατοβιομηχανία εξέδωσε ανακοίνωση* αναφέροντας τα αίτια της μόλυνσης, ζητώντας συγνώμη από το κοινό για το περιστατικό και επαναλαμβάνοντας την δέσμευσή της, για την φροντίδα και ασφάλεια των καταναλωτών. Επιπλέον χαρακτήρισε τις ανακλήσεις ως προληπτικές και είπε ότι κανένα προϊόν Kinder που κυκλοφόρησε στην αγορά δεν βρέθηκε θετικό σε σαλμονέλα.

Σύμφωνα με την Ferrero, τα στοιχεία έρευνας που διεξήγαγε η ίδια η εταιρεία, δείχνουν μια αντιστοιχία γονότυπου μεταξύ των αναφερόμενων κρουσμάτων σαλμονέλας στην Ευρώπη και του εργοστασίου της εταιρείας στο Arlon του Βελγίου. Η παρουσία σαλμονέλας εντοπίστηκε από τις 15 Δεκεμβρίου και η μόλυνση των προϊόντων Kinder-έκπληξη προέρχεται από ένα μολυσμένο φίλτρο στην έξοδο δύο δεξαμενών πρώτων υλών στο εργοστάσιο. Αν και η εταιρεία παραδέχθηκε ότι υπήρχαν εσωτερικές ανεπάρκειες, δημιουργώντας καθυστερήσεις στην ανάκτηση και την έγκαιρη ανταλλαγή πληροφοριών, δεν προέβη σε περαιτέρω διευκρινήσεις, αφήνοντας πολλά ερωτήματα αναπάντητα, όπως:

Γιατί δεν έγινε δέσμευση και ανάκληση νωρίτερα (κρίνοντας από τα lot number της ανακοίνωσης ανάκλησης, η μόλυνση τοποθετείται σε παραγωγές από αρχές Οκτώβριου μέχρι μέσα Δεκεμβρίου 2021) και με δεδομένη την δήλωση της εταιρίας πως από 15 Δεκεμβρίου εντοπίστηκε το θέμα; Το σύστημα ιχνηλασίας δεν μπόρεσε να δώσει στοιχεία για χώρες και πελάτες που προμηθεύτηκαν τα εν λόγω lot των υπόπτων προϊόντων; Γιατί η ανάκληση ήταν και καθυστερημένη και… “δειλή”; Πότε εντοπίστηκε η ”μόλυνση” στο φίλτρο; Υπάρχει πρόγραμμα καθαρισμού των γραμμών και των φίλτρων; Και αν ναι, τηρήθηκε; Πόσοι αυτοέλεγχοι για Salmonella spp διενεργήθηκαν σε τελικά προϊόντα το τελευταίο εξάμηνο στο εν λόγω εργοστάσιο και ποια τα αποτελέσματα; Γιατί δεν αναφέρεται πουθενά και από κανέναν ποιο είδος Salmonella εντοπίστηκε; Πόσα από τα προϊόντα που παράχθηκαν με το μολυσμένο φίλτρο κυκλοφόρησαν στην αγορά; Και τέλος υπήρχαν αντιδείγματα των παραγωγών στο διάστημα από τον τελευταίο έλεγχο/καθαρισμό του φίλτρου μέχρις τις 15 Δεκεμβρίου και έγιναν έλεγχοι σε αυτά για Salmonella spp ; Και αν ναι τι αποτελέσματα έδωσαν;

Οι ελλιπείς πληροφορίες της πολυεθνικής οδήγησαν το Σάββατο τη Βελγική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Ασφάλεια της Τροφικής Αλυσίδας – AFSCA να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας από τη μονάδα παραγωγής της Ferrero d’Arlon. Επίσης ανακλήθηκαν και όλα τα προϊόντα της σειράς Kinder από την μονάδα παραγωγής στο Arlon.

Ο David Clarinval, Υπουργός Γεωργίας του Βελγίου, δήλωσε αναφορικά με την απόφαση: «Χαιρετίζω το έργο που επιτελέσθηκε για αρκετές ημέρες από την AFSCA. Λόγω της κατάστασης, ελήφθη η απόφαση ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της μονάδας της Ferrero στην Aρλόν, προκειμένου να διευκρινιστεί η κατάσταση. Μια τέτοια απόφαση δεν λαμβάνεται ποτέ ελαφρά τη καρδία, αλλά οι τρέχουσες συνθήκες την υπαγορεύουν. Η ασφάλεια των πολιτών μας δεν πρέπει να παραμελείται».