Ανάλυση της συγκέντρωσης υδραργύρου σε συμπληρώματα διατροφής που υποστηρίζουν την απώλεια βάρους και αξιολόγηση του κινδύνου για την υγεία
Πολλά συμπληρώματα διατροφής (DS) που διαφημίζονται για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, αν και έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα, όπως επιβεβαιώνεται από πολυάριθμες μελέτες, είναι τα πιο συχνά αναζητούμενα συμπληρώματα διατροφής στο Διαδίκτυο και είναι συνήθως παρασκευάσματα πολλαπλών συστατικών, που περιέχουν ακόμη και 10 ή περισσότερα συστατικά. Η επίδρασή τους στον οργανισμό είναι δύσκολο να προσδιοριστεί λόγω της πολυπλοκότητας των συνταγών, της ποσοτικής ποικιλομορφίας των δραστικών συστατικών και των περιόδων δοσολογίας.
Πολλές φορές έχουν ανακληθεί συμπληρώματα απώλειας βάρους που ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία λόγω απαγορευμένων ουσιών, όμως υπάρχει και άλλος ένας “ύπουλος” κίνδυνος: Η περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα. Τα μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου του υδραργύρου (Hg), είναι συνηθισμένοι ρύποι στα τρόφιμα και τα DS λόγω της ικανότητάς τους να διεισδύουν από το έδαφος, το νερό και τον αέρα. Ο Hg είναι ένας αναπόφευκτος περιβαλλοντικός ρύπος και μπορεί να αποτελέσει σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Ο υδράργυρος μπορεί να δεσμεύσει σουλφυδρυλικές ομάδες στα κύτταρα, γεγονός που προκαλεί μη ειδική κυτταρική βλάβη και ακόμη και κυτταρικό θάνατο, αναστολή του σχηματισμού μικροσωληνίσκων, αναστολή ενζύμων, οξειδωτικό στρες, αναστολή της σύνθεσης πρωτεϊνών και DNA και αυτοάνοσες αντιδράσεις. Πολλές μελέτες έχουν δείξει πολυάριθμες ανεπιθύμητες ενέργειες του Hg, κυρίως συμπεριλαμβανομένης της ηπατοτοξικότητας, της νεφροτοξικότητας και των καρδιακών προβλημάτων.
Στόχος μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Foods, ήταν να προσδιοριστεί η περιεκτικότητα σε υδράργυρο (Hg) στα DS που υποστηρίζουν την απώλεια βάρους. Η ανάλυση αφορούσε το κύριο δραστικό συστατικό, τη μορφή και τον κατασκευαστή των DS. Αξιολογήθηκε επίσης η έκθεση σε Hg που προκύπτει από την κατανάλωση των συμπληρωμάτων που δοκιμάστηκαν και ο πιθανός κίνδυνος για την υγεία. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με τα επιτρεπόμενα πρότυπα που ορίζει η ΕΕ. Οι ερευνητές ανέλυσαν 47 παρασκευάσματα που διατίθενται στην πολωνική αγορά.
Αποτελέσματα: Η περιεκτικότητα σε υδράργυρο στα DS αδυνατίσματος κυμαινόταν από 0,12 έως 46,27 µg/kg. ο αριθμητικός μέσος όρος ήταν 5,80 µg/kg, ενώ η διάμεση τιμή ήταν χαμηλότερη—2,44 µg/kg. Η υψηλότερη μέση περιεκτικότητα σε Hg (21,58 µg/kg) βρέθηκε σε συμπληρώματα που περιείχαν χλωρέλλα, ακολουθούμενα από παρασκευάσματα που περιείχαν λευκή μουριά—10,98 µg/kg. Η χαμηλότερη περιεκτικότητα σε Hg παρατηρήθηκε σε παρασκευάσματα με L-καρνιτίνη (1,07 µg/kg).
Συμπεράσματα: Η περιεκτικότητα σε Hg σε όλα τα αναλυθέντα συμπληρώματα διατροφής για την απώλεια βάρους κυμαινόταν από 0,12 έως 46,27 µg/kg και ο αριθμητικός μέσος όρος ήταν 5,26 µg/kg. Δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στη συγκέντρωση Hg ανάλογα με τον τύπο του κύριου συστατικού ή τον κατασκευαστή. Η αριθμητική μέση περιεκτικότητα σε υδράργυρο ήταν υψηλότερη στα συμπληρώματα διατροφής με τη μορφή σκόνης μέσα σε κάψουλες (6,83 µg/kg) σε σύγκριση με τα δισκία (4,37 µg/kg), αλλά αυτές δεν ήταν στατιστικά σημαντικές διαφορές.
Σε κανένα από τα συμπληρώματα που δοκιμάστηκαν η ποσότητα Hg δεν υπερέβη το επιτρεπόμενο όριο που ορίζεται από τον κανονισμό της Επιτροπής της ΕΕ, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κατανάλωσή τους σύμφωνα με τις συστάσεις του κατασκευαστή δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία των καταναλωτών. Ωστόσο για 11 συμπληρώματα στην αξιολόγηση του κινδύνου έκθεσης, υπολογίστηκε ο δείκτης THQ (Target Hazard Quotient – Πηλίκο Κινδύνου Στόχου) και βρέθηκε υψηλότερος από 1 . Συνεπώς, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι υπάρχει πιθανός κίνδυνος παρενεργειών που σχετίζονται με την κατανάλωση των DS που αξιολογήθηκαν.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα συμπληρώματα απώλειας βάρους, θα πρέπει να υπόκεινται σε συνεχή παρακολούθηση για την περιεκτικότητα σε τοξικά μέταλλα πριν από την κυκλοφορία τους προς πώληση. Κατά τη διαφήμιση των DS, θα πρέπει να δίνεται προσοχή σε πιθανές υπερδοσολογίες και αλληλεπιδράσεις με φάρμακα και προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των καταναλωτών, θα πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρότερα μέτρα ελέγχου. Σε περαιτέρω έρευνα για τα DS, θα ήταν απαραίτητο να συμπεριληφθούν προϊόντα σε διαφορετικές μορφές κατανάλωσης (π.χ. σκόνες, δισκία, χυμοί) που περιέχουν το ίδιο κύριο συστατικό, καθώς μελέτες δείχνουν ότι οι σκόνες έχουν την υψηλότερη περιεκτικότητα σε Hg.
