Είναι έτοιμη η Ευρώπη να καταναλώσει έντομα ως σνακ;
Της Βιργινίας Κιμπουροπούλου
Τα βρώσιμα έντομα ήταν το θέμα που απασχόλησε το τρίτο επεισόδιο του podcast της EFSA, Science on the menu, στο οποίο προσκεκλημένοι ειδικοί από τον χώρο των τροφίμων, καλούνται να μιλήσουν για φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο της διατροφής.
Καλεσμένος στο podcast ήταν ένας από τους ειδικούς σε θέματα τροφίμων της EFSA, ο Έλληνας Ερμόλαος Βερβέρης, Επιστημονικός Σύμβουλος στη Μονάδα Διατροφής της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) . Σύμφωνα με τον κ. Βερβέρη, η λέξη “έντομα” αυτομάτως φέρνει στο μυαλό των ανθρώπων την έννοια καινούριο. Στην πραγματικότητα για τους Ευρωπαίους, ότι δεν έχει καταναλωθεί στην Ευρώπη ή την ΕΕ πριν από το 1997 σε σημαντική ποσότητα και προέρχεται από μια νέα πηγή, αλλά παράγεται χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες και καταναλώνεται σε άλλες χώρες θεωρείται νέο τρόφιμο.
Όπως επισημαίνει ο Ερμόλαος Βερβέρης, η Ευρώπη ήταν πάντοτε εκτεθειμένη στην τεχνολογία και τα έντομα υπάρχουν στην κουλτούρα άλλων πολιτισμών για εκατοντάδες χρόνια. Ακόμα και στην αρχαία Ελλάδα κείμενα του Αριστοτέλη αναφέρουν για τη γεύση μερικών εντόμων, γεγονός που υποδεικνύει ότι πιθανότατα ορισμένα έντομα χρησιμοποιούνταν για βρώση.
Αλλά για την Ευρώπη του σήμερα, η ιδέα της βρώσης εντόμων χρειάζεται περαιτέρω εξοικείωση. Επιπλέον, για την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τα έντομα και τα προϊόντα τους είναι νέα τρόφιμα, επομένως πρέπει να αξιολογήσουμε την ασφάλειά τους προτού καταλήξουν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Ποιους πιθανούς κινδύνους ερευνά στα έντομα η ΕΕ με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και ασφάλειας τροφίμων; Ο Ερμόλαος Βερβέρης αναφέρει πως η EFSA έχει ήδη παράσχει κάποιες οδηγίες σχετικά με το τι πρέπει να ληφθεί υπόψη για την αξιολόγηση της ασφάλειάς τους, όπως για παράδειγμα, πώς εκτρέφονται, πτυχές της παραγωγικής διαδικασίας γενικά, τι υπάρχει εκεί από άποψη σύνθεσης, μελέτες που έχουν να κάνουν με την τοξικότητα και την αλλεργιογένεση. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν μετέπειτα να προχωρήσουν στην αξιολόγηση ασφάλειας.
Σύμφωνα με τον Βερβέρη, μέχρι στιγμής μόνο λίγα προϊόντα από συγκεκριμένα είδη εντόμων έχουν μελετηθεί. Επιπλέον, η EFSA ανακάλυψε πως ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που συνδέεται με την ασφάλεια είναι η διατροφή των εντόμων, μιας και πολλά έντομα έχουν την ικανότητα να συσσωρεύουν επικίνδυνες ενώσεις εάν υπάρχουν στη ζωοτροφή – για παράδειγμα, βαρέα μέταλλα και ορισμένες τοξίνες.
Επιπλέον, πολλά έντομα μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις σε άτομα που δεν έχουν αλλεργίες μέχρι στιγμής, αλλά και σε άτομα που έχουν ήδη αλλεργίες σε άλλα τρόφιμα, όπως γαρίδες ή μαλάκια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι στα εκτρεφόμενα έντομα μπορεί να υπάρχουν κάποια ίχνη αλλεργιογόνων από τις ζωοτροφές, για παράδειγμα, γλουτένη ή σόγια.
Όσον αφορά στα ήδη εγκεκριμένα έντομα στην ΕΕ, ο ειδικός της EFSA έκανε λόγο για μια δημοσίευση της EFSA του Ιανουαρίου του 2021, η οποία είναι και η πρώτη αξιολόγηση ασφάλειας ενός προϊόντος που προέρχεται από έντομα. Ακολούθησαν προϊόντα που προέρχονται από τον κίτρινο αλευροσκουλήκι, την ακρίδα, καθώς και τους γρύλους του σπιτιού (οικιακούς). Ορισμένα από αυτά έχουν ήδη εγκριθεί να διατεθούν στην αγορά της ΕΕ, ενώ άλλα είδη βρίσκονται ακόμα υπό εξέταση.
Να σημειωθεί πως όλα τα προϊόντα που αξιολογήθηκαν, και στη συνέχεια αυτά που εγκρίθηκαν, αφορούν μόνο εκτρεφόμενα έντομα, διότι ένα από τα πολύ σημαντικά στοιχεία της αξιολόγησης κινδύνου είναι η λεπτομερής περιγραφή και αξιολόγηση της παραγωγικής διαδικασίας.
Στη συνέχεια, ο παρουσιαστής και ο Bερβέρης προχώρησαν από τη θεωρία…στην πράξη, αφού δοκίμασαν ορισμένα τρόφιμα με πρώτες ύλες εντόμων. Επρόκειτο για ένα κράκερ με αλεύρι από γρύλους, δεντρολίβανο και θυμάρι, καθώς και οικιακοί γρύλοι σε κουρκουμά και ακρίδες με πιπέρι. Το πόρισμα ήταν πως το κράκερ δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από ένα οποιοδήποτε κράκερ, αλλά στα υπόλοιπα έντομα, αναφέρθηκε και από τον ίδιο τον Bερβέρη πως είναι δύσκολο να μπει κανείς στη διαδικασία να το δοκιμάσει, μιας και είναι στη μορφή ενός εντόμου. Οπότε φαίνεται πως θέλουμε αρκετό χρόνο στην Ευρώπη για να μπούμε στη διαδικασία να φάμε ως σνακ μια ακρίδα!
Ακολουθήστε το Cibum 
