Οι λόγοι πίσω από το φαινόμενο που έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις.
Ο υψηλός πληθωρισμός και οι συνεχείς αλλαγές τον τιμών και ο μειωμένος αριθμός προσωπικού, είναι μερικοί από τους λόγους, που επιδεινώνεται το φαινόμενο της διαφορετικής τιμής στο ράφι από ότι στο ταμείο. Η τιμή ενός προϊόντος μπορεί να αλλάζει κάθε λίγες μέρες (τακτικές αλλαγές τιμών, προωθητικές τιμές, πολλαπλές συσκευασίες κ.λπ.) και πρακτικά το σύστημα των ταμείων θα πρέπει να ακολουθεί τις αλλαγές για να είναι σύμφωνο με τις ετικέτες. Στα περισσότερα καταστήματα λιανικής, αυτή η διαδικασία δεν είναι αυτόματη, καθώς βασίζονται σε τυπωμένες ετικέτες τιμών, ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας είναι αναξιόπιστη, κάτι που επιβεβαιώνεται από την εμπειρία των καταναλωτών. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα πως δεν πρόκειται για σκόπιμη ενέργεια από τα σουπερμάρκετ αλλά περισσότερο για αμέλεια ή έλλειψη χρόνου από την πλευρά των εργαζομένων. Ακόμα και έτσι όμως, συνιστά κατάφορη παραπλάνηση και παραβίαση των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
“Βροχή” τα πρόστιμα
Δεν είναι λίγες οι φορές που αυτή η εμπειρία μεταφράστηκε σε πρόστιμα για την ίδια την επιχείρηση. Υπενθυμίζεται το περιστατικό της επιβολής προστίμου ύψους 1.000€ σε μεγάλο σούπερ μάρκετ της Αθήνας, όταν κατά τον έλεγχο της Δ/νσης Ανάπτυξης Π.Ε. Κεντρικού Τομέα της Περιφέρειας Αττικής, εντοπίστηκε διαφορετική τιμή στο προϊόν «ΙΟΝ PROTEIN caramel» από το ράφι στο ταμείο. Πριν από μόλις τέσσερις ημέρες, έλεγχος από επιθεωρητές της Περιφέρειας Αττικής, αποκάλυψε παραβίαση των κανόνων ΔΙΕΠΠΥ (Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών) σε σούπερ μάρκετ στο Νέο Φάληρο. Η απαίτηση υψηλότερης τιμής από την αναγραφόμενη στην ενδεικτική πινακίδα για ένα είδος, οδήγησε σε πρόστιμο ύψους 1000€. Καταγγελία για άλλες τιμές στο ράφι και άλλες στο ταμείο δέχθηκε και δημοσίευσε και το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ΚΕΠΚΑ, αλλά το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό.
Για τον εάν είναι σκόπιμο ή οφείλεται σε αμέλεια μίλησε στο Cibum ο κ. Γιώργος Λεχουρίτης πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών Γενικής Ομοσπονδίας Καταναλωτών Ελλάδας. Ο κ. Λεχουρίτης είπε πως εάν πρόκειται περί αμέλειας τότε γιατί οι τιμές είναι πάντα υψηλότερες στο ταμείο και δεν απέκλεισε να οφείλεται σε σκοπιμότητα των εταιρειών, αναφέροντας πως το ΙΝΚΑ δέχεται καθημερινά καταγγελίες για το θέμα.
“Εμείς ως ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας λαμβάνουμε καθημερινά καταγγελίες στο κέντρο καταγγελιών του ΙΝΚΑ Γενικής Ομοσπονδίας Καταναλωτών Ελλάδας πάνω από 20 τέτοιες περιπτώσεις άλλη τιμή στο ράφι και άλλη στο ταμείο. Δεν θέλω να είμαι ισοπεδωτικός. Ισχύει και το ένα δηλαδή αμέλεια υπαλλήλων αλλά και το άλλο εσκεμμένα άλλη τιμή στο ράφι και άλλη στο ταμείο. Και πως συμβαίνει πάντα η τιμή στο ταμείο να είναι μεγαλύτερη από την τιμή στο ράφι; Όταν έμπαινε η τιμή επί του προϊόντος και όχι στο ράφι και συνέβαινε πάλι το ίδιο μας έλεγαν δεν προλαβαίνουν να αλλάζουν τις τιμές σε όλα τα είδη. Άλλαξε η νομοθεσία υπέρ των σούπερ μάρκετ και πάλι τα ίδια και χειρότερα.”
Ο Πρόεδρος του ΙΝΚΑ τόνισε επίσης πως οι καταναλωτές είναι απροστάτευτοι ζητώντας να αλλάξει η σχετική νομοθεσία. “Δυστυχώς ο κόσμος είναι απροστάτευτος αφού οι έλεγχοι γίνονται από το γραφείο τους και όχι επί τόπου. Εάν κατά τύχη θα μπει κάποιο πρόστιμο θα γίνει μετά από καταγγελία. Έχουμε ανύπαρκτο σύστημα ελέγχου της αγοράς επειδή δεν το θέλει η κυβέρνηση. Δεν υπάρχει δεν μπορώ δεν θέλω υπάρχει. Πρέπει να αλλάξει πάλι η νομοθεσία. Όταν επιβάλλεται πρόστιμο μετά από καταγγελία τότε το 20 % του προστίμου να το λαμβάνει ο καταγγέλλων καταναλωτής. Τέλος εάν δεν επαρκεί το προσωπικό τους να προσλάβουν και άλλο προσωπικό και να σταματήσουν τις δικαιολογίες. Θα μπορούσα να σας αναφέρω πολλά ευτράπελα Καταναλωτών με καταγγελία άλλη τιμή στο ράφι και άλλη στο ταμείο. Τέλος τώρα που υπάρχουν τα νέα κινητά τηλέφωνα είναι εύκολο να καταγραφεί η τιμή του προϊόντος στο ράφι” είπε ο κ. Γιώργος Λεχουρίτης.
Τι γίνεται σε άλλες χώρες
Τον περασμένο Αύγουστο και ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών δέχθηκε πολλά παράπονα για διαφορετικές τιμές στο ράφι του σούπερ μάρκετ. Σε σχετικό άρθρο στο https://www.manchestereveningnews.co.uk με τίτλο «Οι αγοραστές λένε ότι πληρώνουν περισσότερα από τις τιμές στο ράφι καθώς τα σούπερ μάρκετ “δεν μπορούν να συμβαδίσουν”» πολλοί Βρετανοί έκαναν παράπονα ότι άλλα υπολόγιζαν πριν φτάσουν στα ταμείο και άλλο ποσό κλήθηκαν να πληρώσουν. Το προσωπικό των σούπερ μάρκετ έσπευσε να υπερασπιστεί τα καταστήματα και είπε ότι με το τρέχον κλίμα – το ότι είναι περιορισμένο προσωπικό και οι πελάτες δυσαρεστημένοι με τις τιμές – είναι ένα «αγχωτικό» περιβάλλον για να εργαστείς και δεν προλαβαίνουν να αλλάξουν τις τιμές.
Όσο για το ποια τακτική, ακολουθούν τα σουπερμάρκετ σε τέτοιες περιπτώσεις εξαρτάται από την πολιτική της επιχείρησης. Άλλα τιμούν την τιμή ραφιού και άλλα αρνούνται. Μάλιστα στον Καναδά ο σχετικός κώδικας ορίζει ότι όταν οι αγοραστές χρεώνονται υπερβολικά για ορισμένα προϊόντα που σαρώνονται στο ταμείο, δικαιούνται αποζημίωση το οποίο μεταφράζεται σε κάποιες περιπτώσεις σε δωρεάν παραλαβή του συγκεκριμένου προϊόντος. Στον Καναδά λειτουργεί εδώ και πάνω από 20 χρόνια κώδικας σαρωτή ακριβείας τιμής και όταν ένας πελάτης ειδοποιεί τον πωλητή λιανικής ότι η τιμή ενός αντικειμένου που σαρώθηκε κατά την ολοκλήρωση της αγοράς (ή στο ταμείο) είναι υψηλότερη από τη διαφημιζόμενη τιμή, οι πωλητές λιανικής που συμμετέχουν πρέπει να το δώσουν στη χαμηλότερη τιμή. Επιπλέον, εάν το προϊόν κοστίζει περισσότερο από 10 $, ο πελάτης λαμβάνει έκπτωση 10 $. Εάν το είδος κοστίζει λιγότερο από $10, ο πελάτης λαμβάνει το αντικείμενο δωρεάν. Στη Νέα Ζηλανδία από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο του 2023, έγιναν 160 καταγγελίες για αναντιστοιχία μεταξύ μιας τιμής στο ράφι και στο ταμείο.
Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, οι διαφορετικές τιμές στα ράφια και στο ταμείο είναι παράνομες. Αποτελούν μορφή παραπλάνησης, καθώς ο καταναλωτής ενδεχομένως να μην επέλεγε το συγκεκριμένο προϊόν, αν γνώριζε την τελική του τιμή ή να μην επέλεγε την συγκεκριμένη ποσότητα του προϊόντος. Εξού και τα πρόστιμα σε καταστήματα λιανικής, που είναι 500 € ανά κωδικό προϊόντος.
Λύσεις για τους μεγάλους λιανοπωλητές
Το eLeader, η εταιρία που παρέχει λύσεις Execution καταστημάτων λιανικής, υποστηρίζοντας την εφαρμογή στρατηγικής πωλήσεων στον τομέα, υποστηρίζει τα συνεχώς αναπτυσσόμενα κινητά συστήματα SFA/FFM με τεχνητή νοημοσύνη που βελτιώνουν π.χ. το οπτικό merchandising που αναγνωρίζεται από παγκόσμιες εταιρείες αναλυτικών στοιχείων (π.χ. Gartner, POI) και έχει εφαρμοστεί από διεθνείς εταιρείες σε περισσότερες από 80 χώρες. Σύμφωνα με την ίδια, τέτοιου είδους προβλήματα ασυμφωνίας τιμών μπορούν να επιλυθούν με την εισαγωγή των Ηλεκτρονικών Ετικετών Ράφια (ESL) που διαχειρίζονται από το σύστημα του σημείου πώλησης/POS. Ωστόσο, το κόστος εφαρμογής αυτής της τεχνολογίας καθώς και η συντήρησή της εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλά σε σχέση με τα οφέλη. Αυτή η διαδικασία μπορεί να βελτιωθεί συνολικά και διαδικαστικά, αυτοματοποιώντας την εξέταση της έκθεσης και ανιχνεύοντας ασυνέπειες μεταξύ των τιμών στο ταμείο και των τιμών στα ράφια. Ως συγγραφείς λύσεων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, η εταιρία προτείνει τη βελτίωση της συμμόρφωσης των τιμών στα ράφια με το σύστημα πωλήσεων μέσω του αυτόματου ελέγχου της έκθεσης. Το eLeader Shelf Recognition AI χρησιμοποιείται για αυτόν τον σκοπό και δημιουργήθηκε για αυτόν τον τύπο εργασιών.
Με τη βοήθεια της εφαρμογής eLeader Shelf Recognition AI, ένας υπάλληλος καταστήματος ή αλυσίδας μπορεί να αναγνωρίσει αμέσως τη συμμόρφωση με τις τιμές. Ταυτόχρονα, μπορεί να παρέχει πολλές πρόσθετες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου συμμόρφωσης με τα πρότυπα merchandising ή της συμμόρφωσης με το πλανόγραμμα.
Ακολουθήστε το Cibum 
