Σίγουρα τα τελευταία δύο χρόνια ήταν απρόβλεπτα με την πανδημία του κορονοϊού να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το λιανικό εμπόριο, ανατρέποντας ισορροπίες δεκαετιών, φέρνοντας μεγάλη αβεβαιότητα και προκαλώντας παροδική έκρηξη ζήτησης σε ορισμένα προϊόντα.
Πάνω που η πανδημία έδειχνε να πλησιάζει στο τέλος της, ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία που έφερε μεγάλη οικονομική και κοινωνική αναταραχή με τις συνέπειές του να μην έχουν γίνει ακόμα αισθητές σε όλο τους το φάσμα και να ενδέχεται να διαμορφώσουν ένα διαφορετικό κοινωνικοπολιτικό τοπίο στο μέλλον, την ώρα που ο πληθωρισμός αυξάνεται παγκοσμίως.
Η ετήσια έκθεση του ESM για τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες κατηγορίες της Ευρώπης, σε συνεργασία με την IRI, προσπαθεί να δείξει ποιες κατηγορίες προϊόντων σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση τον περασμένο χρόνο, ύστερα από έρευνα σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και στη χώρα μας, την Ελλάδα.
Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 2020 σημειώθηκε άνοδος σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες παντοπωλείων – σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, το ποσοστό ήταν σχεδόν διψήφιο – εικόνα που διατηρήθηκε και το 2021 αφού τα lockdown συνεχίστηκαν.
Στην Ιταλία, οι πωλήσεις των ταχείας κυκλοφορίας καταναλωτικών αγαθών (FMCG) αυξήθηκαν κατά 2,1% πέρυσι, σε συνέχεια των ρεκόρ του 2020, στη Γερμανία οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 2,5%, ενώ στην Ελλάδα οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 0,8%. Η Ισπανία (μείωση κατά 0,4%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (μείωση κατά 0,3%) κυμάνθηκαν στα ίδια περίπου επίπεδα με το προηγούμενο έτος, ενώ η Γαλλία και η Ολλανδία παρουσίασαν μείωση των πωλήσεων κατά 1% και 1,8% αντίστοιχα.
Ορισμένες από τις κατηγορίες που σχετίζονται περισσότερο με την πανδημία υποχώρησαν κάπως, αφού ο πανικός που δημιουργήθηκε την άνοιξη του 2020 στις αρχές της και αυτός με τη σειρά του υποχώρησε. Αυτή η τάση αφορά οικιακά προϊόντα, όπως χαρτί υγείας, καθώς επίσης, κατεψυγμένα προϊόντα. Στην Ελλάδα (αύξηση 4,7%) και στην Ιταλία (αύξηση 2,6%), οι πωλήσεις κατεψυγμένων προϊόντων συνέχισαν να αυξάνονται, έχοντας σημειώσει διψήφιο ποσοστό αύξησης στις πωλήσεις το προηγούμενο έτος.
Το παρατεταμένο κλείσιμο μπαρ και εστιατορίων για δεύτερο χρόνο έφερε αξιοσημείωτες αυξήσεις στις κατηγορίες αλκοόλ και ποτών με το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, να καταγράφει αύξηση κατά 13,7% μπροστά από οποιαδήποτε άλλη μακροοικονομική κατηγορία.
Από κει και πέρα η αύξηση του πληθωρισμού από κάποιες επωνυμίες αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία αφού το παρελθόν έχει δείξει πως κατά τη διάρκεια τέτοιων χρονικών περιόδων οι καταναλωτές επανεξετάζουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες και τις σχέσεις τους με τις επωνυμίες.
Έτσι, όσες επιδείξουν γρήγορα αντανακλαστικά και ακολουθήσουν σωστή στρατηγική μπορούν να βγουν κερδισμένες τελικά, έχοντας προσαρμοστεί βραχυπρόθεσμα στα δεδομένα, αλλά παραμένοντας, ταυτόχρονα, συνεπείς στο μακροπρόθεσμο πλάνο τους. Μείωση των καινοτομιών, συνεργασία με αντιπάλους και μεγαλύτερη επένδυση σε εμπορικές προωθήσεις είναι μερικά από τα βήματα που μπορούν να κάνουν οι επωνυμίες χωρίς να κάνουν εκπτώσεις σε ποιότητα, εμπιστοσύνη, ηθική και βιωσιμότητα.
Έρευνα της IRI σε δείγμα 3.000 καταναλωτών από 12 χώρες διαπίστωσε ότι ενώ το 91% των ερωτηθέντων αναμένει αύξηση στην τιμή των αγαθών και των υπηρεσιών τους επόμενους έξι μήνες – μόλις το 7% περιμένει πτώση στις τιμές – περισσότερα από τα δύο τρίτα πιστεύουν επίσης ότι θα είναι «σημαντικά ή κάπως καλύτερα τα πράγματα μέσα στους επόμενους έξι μήνες».
Το σίγουρο είναι ότι η αναταραχή των τελευταίων ετών έχει αναγκάσει τους εμπόρους λιανικής και τους ιδιοκτήτες των επωνυμιών να προσαρμοστούν και να αναδιαμορφώσουν εκτενώς τις δραστηριότητές τους, κάτι που είναι πολύ πιθανό να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.