Επιστημονικά στοιχεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό έχουν δείξει ότι οι σερβιτόρες πέφτουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης εξαιτίας της ευγένειάς τους και των φιλοδωρημάτων που παίρνουν.
Της Βιργινίας Κιμπουροπούλου
H βιομηχανία εστιατορίων και φαγητού χαρακτηρίζεται από πολλά ποσοστά σεξουαλικής παρενόχλησης, ως επί τω πλείστω σε βάρος γυναικών. Και διαρκώς παίρνει διαφορετικές εκφάνσεις, είτε προέρχεται από πρόσωπα εξουσίας είτε από πελάτες.
Μια έρευνα της ActionAid για τη σεξουαλική παρενόχληση σε χώρους εργασίας, δείχνει πως μόνο το 30% θα χαρακτήριζαν τη συμπεριφορά των ανδρών προϊσταμένων, συναδέλφων τους ή διευθυντών ικανοποιητική ή αξιοπρεπή.
Στην ίδια έρευνα, η οποία έλαβε δείγμα 376 γυναικών που εργάζονται στον χώρο του επισιτισμού και
του τουρισμού, το 60% δήλωσε ότι εργάζεται σε θέση πρώτης γραμμής, όπου οι πελάτες τούς αφήνουν φιλοδώρημα. Από αυτές, είναι αξιοσημείωτο ότι σχεδόν οι μισές δήλωσαν ότι έχουν νιώσει πως πρέπει να υποστούν σεξουαλική παρενόχληση, προκειμένου να εξασφαλίσουν το φιλοδώρημά τους, αναφέρει αυτολεξεί η έρευνα της Actionaid.
Από την ίδια ομάδα εργαζομένων πρώτης γραμμής, τα 3/4 δήλωσαν επίσης ότι έχουν νιώσει ότι οι πελάτες αναμένουν από εκείνες να συμπεριφέρονται με τρόπο που χαρακτηρίζεται από σεξουαλικές προεκτάσεις/εκφάνσεις.
Αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει και μια έρευνα επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο της Νοτρ Νταμ, στο Πανεπιστήμιο Πεν Στέιτ και το Emlyon Business School στη Γαλλία, οι οποίοι λένε ότι η μελέτη τους είναι η πρώτη που παρέχει μια εμπειρική σχέση μεταξύ του φιλοδωρήματος και της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Στη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Psychology σε δύο μέρη το 2021 και μέρος των αποτελεσμάτων της περιέχεται στον ιστότοπο NPR, 200 άνδρες έπαιξαν το ρόλο του πελάτη σε 92 εργαζόμενες στο χώρο της εστίασης, για να εξετάσουν εάν έπρεπε να φαίνονται θετικές στη δουλειά και πόσο συχνά βίωσαν σεξουαλική παρενόχληση.
Επιπλέον, οι ερευνητές προσάρμοσαν μεταβλητές όπως η έκφραση του προσώπου της σερβιτόρας και αν η σερβιτόρα εξαρτιόταν από φιλοδωρήματα. Πράγματι, τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν πως, επειδή τα φιλοδωρήματα στις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την επιβίωση των σερβιτόρων, οι πελάτες θέλουν οι σερβιτόρες τους να φαίνονται ευχάριστες στη δουλειά τους, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο σεξουαλικής παρενόχλησης και τα περιστατικά που λαμβάνουν χώρο σε βάρος τους.
Στην Ελλάδα, το πρόβλημα είναι εξίσου μεγάλο και εντείνεται με το γεγονός ότι το φιλοδώρημα δεν έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, αλλά εθελοντικό, με αποτέλεσμα ο πελάτης να αισθάνεται ότι κάνει “χάρη” ή ότι “ανταμείβει” τη σερβιτόρα για την καλή της διάθεση και νιώθει ότι έχει εξουσία πάνω της.
Από όλα τα παραπάνω στοιχεία βλέπουμε δύο δυσάρεστες πραγματικότητες και δύο εκφάνσεις της πατριαρχίας και του σεξισμού στο ίδιο επάγγελμα, με κοινό παρονομαστή το φιλοδώρημα.
Πρώτον, η κοινωνικά καλλιεργημένη αίσθηση των ανδρών ότι τους “ανήκει” το γυναικείο σώμα εκφράζεται μέσα από τη δημιουργία μιας επιπρόσθετης οικονομικής εξάρτησης, αυτής του φιλοδωρήματος, το οποίο ο άνδρας θεωρεί ότι του αυξάνει τα “δικαιώματα” απέναντι στη σερβιτόρα.
Η δεύτερη δυσάρεστη πραγματικότητα είναι πως οι γυναίκες που εργάζονται στο χώρο της εστίασης και του τουρισμού δεν αισθάνονται ασφάλεια στην εργασία τους ούτε από τα αφεντικά τους ούτε από τους άνδρες πελάτες και αυτό δυνητικά μπορεί να εξελιχθεί σε ένα αίσθημα ενοχής τόσο για το ίδιο το φιλοδώρημα όσο και για την δική της ευχάριστη στάση απέναντι στον πελάτη.
Από τη μία θεωρείται πως είναι “δουλειά της” να δείχνει ένα καλό και ευχάριστο πρόσωπο, για το οποίο μπορεί και να “ανταμειφθεί” με ένα καλό φιλοδώρημα. Από την άλλη, είναι αυτή της η στάση που μπορεί να της δημιουργήσει τραυματικές εμπειρίες. Ένας φαύλος κύκλος με μόνο θύμα τις σερβιτόρες, οι οποίες πρέπει να κρατάνε πάντα τις ισορροπίες λεπτές για να προστατευτούν και άλλο ένα παράδειγμα πως πρέπει επειγόντως να εκπαιδεύσουμε τους άνδρες να μην είναι κακοποιητές, για να νιώσουν επιτέλους οι γυναίκες ασφαλείς σε αυτόν τον κόσμο.
Ακολουθήστε το Cibum 
