Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων επανεξετάζει τους κινδύνους από την παρουσία υπερχλωρικού άλατος
Το υπερχλωρικό άλας, ένα ανόργανο ανιόν που εμφανίζεται κυρίως ως διαλυτό άλας, επανέρχεται στο επίκεντρο της επιστημονικής προσοχής λόγω της παρουσίας του στα τρόφιμα και του πιθανού του αντίκτυπου στη δημόσια υγεία. Η ομάδα για τις μολυσματικές ουσίες της EFSA (CONTAM) ολοκλήρωσε νέα επιστημονική αξιολόγηση για την ουσία αυτή, ενσωματώνοντας τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις και αναλύσεις κινδύνου, ενώ παράλληλα έθεσε αναθεωρημένες τιμές ασφαλούς πρόσληψης.
Το υπερχλωρικό άλας ενδέχεται να επηρεάζει την πρόσληψη ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της θυρεοειδικής λειτουργίας και σε νευροαναπτυξιακά προβλήματα. Η EFSA καθόρισε νέα ανεκτή ημερήσια πρόσληψη (TDI) στα 1,4 μg/kg σωματικού βάρους την ημέρα, αυξάνοντας την προηγούμενη τιμή του 2014, η οποία βασιζόταν σε μελέτη παρέμβασης σε υγιείς ενήλικες.
Εργαστηριακές μελέτες σε πειραματόζωα επιβεβαίωσαν τις δοσοεξαρτώμενες επιπτώσεις του υπερχλωρικού άλατος στον άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-θυρεοειδής, ειδικά κατά την κύηση και την πρώιμη ανάπτυξη. Επιπτώσεις όπως η μείωση των επιπέδων θυρεοειδικών ορμονών και η πρόκληση νευρολογικών ανωμαλιών παρατηρήθηκαν ακόμη και σε σχετικά χαμηλές δόσεις. Παράλληλα, τα ευρήματα σε ανθρώπινες επιδημιολογικές μελέτες συνηγορούν υπέρ μιας συσχέτισης μεταξύ της έκθεσης στο υπερχλωρικό άλας και της μεταβολής της TSH και της ελεύθερης Τ4, χωρίς όμως να τεκμηριώνεται σαφής αιτιολογική σχέση με νοσήματα ή νεοπλασίες.
Παρά το γεγονός ότι η μέση διαιτητική έκθεση παραμένει εντός ασφαλών ορίων για τον γενικό πληθυσμό, τα δεδομένα έδειξαν ότι το 95ο εκατοστημόριο της έκθεσης υπερβαίνει τον νέο TDI σε βρέφη που τρέφονται είτε με μητρικό είτε με βρεφικό γάλα. Τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά και τα ροφήματα αποτελούν τις βασικές διατροφικές πηγές υπερχλωρικού άλατος για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Η EFSA επισημαίνει την έλλειψη επαρκών στοιχείων για τη συγκέντρωση υπερχλωρικού στο μητρικό γάλα, τις ακριβείς επιπτώσεις στον εμβρυϊκό θυρεοειδή και τους μακροπρόθεσμους νευροαναπτυξιακούς κινδύνους. Παράλληλα, προτείνεται βελτίωση των αναλυτικών μεθόδων και βαθύτερη κατανόηση των μηχανισμών δράσης, ώστε να ενισχυθεί η ακρίβεια των εκτιμήσεων έκθεσης.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η ανεπαρκής πρόσληψη ιωδίου, πρόβλημα που παραμένει ευρέως διαδεδομένο στην Ευρώπη, μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία στον αντίκτυπο του υπερχλωρικού. Σε περιόδους όπως η εγκυμοσύνη, οι ανάγκες σε ιώδιο αυξάνονται σημαντικά, καθιστώντας τον θυρεοειδή αδένα ιδιαίτερα ευάλωτο σε εξωτερικούς παράγοντες διαταραχής. Η EFSA καλεί σε ενίσχυση των προσπαθειών παρακολούθησης και κατανόησης της έκθεσης σε υπερχλωρικό άλας και συνιστά την επανεξέταση των σχετικών ορίων για το συγγενικό χλωρικό άλας, ώστε να εξασφαλιστεί μια συνολική και συνεκτική προσέγγιση στον έλεγχο των χημικών κινδύνων στα τρόφιμα.