Οι εκμεταλλεύσεις vertical farming, στις οποίες επενδύθηκαν εκατομμύρια, κινούνται σε τεντωμένο σκοινί εν μέσω αυξήσεων στις τιμές ενέργειας και στις τιμές των τροφίμων.
Πριν από λίγα χρόνια η υποδοχή της πολλά υποσχόμενης κάθετης γεωργίας έγινε με ενθουσιασμό και… τυμπανοκρουσίες. Χιλιάδες άρθρα ασχολήθηκαν με την νέα μέθοδο καλλιέργειας, κάνοντας λόγο για μονόδρομο στις καλλιέργειες, για τα οφέλη στο περιβάλλον, για τη βιωσιμότητα και για την μοναδική μελλοντική γεωργική τεχνολογία η οποία είναι απαραίτητη για να τραφεί όλος ο πληθυσμός του πλανήτη. Το Vertical Farming έχει καλωσοριστεί ακόμη και από τον FAO! Όλα αυτά ώθησαν τους επενδυτές να μπουν σε διάφορες startups ανά τον κόσμο με πολλά εκατομμύρια. Όμως όπως γίνεται συνήθως με κάθε τι καινούργιο χρειάστηκε χρόνος για να δείξει. Και έδειξε ένα μέλλον σχεδόν ζοφερό… Τα αποτελέσματα φάνηκαν πρόσφατα και δεν είναι και πολύ αισιόδοξα καθώς η μία μετά την άλλη οι εκμεταλλεύσεις κάθετης γεωργίας απολύουν κόσμο και βάζουν λουκέτα.
Το 2021, οι νεοφυείς επιχειρήσεις vertical farming, παρουσίασαν αύξηση των επενδύσεων κατά 86%, συγκεντρώνοντας περίπου 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως μέσω 70 επενδύσεων. Την ίδια χρονιά, η γεωργία σε εσωτερικούς χώρους είχε επτά εξόδους με εκτιμώμενη απώλεια 737,1 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Το 2022 έχει παρόμοιο ποσοστό αποτυχίας, με ηγέτες του κλάδου όπως η Fifth Season, η Plantise, η Glowfarms και η Agricool, να σβήνουν τα φώτα αναφέρει το vertical farm daily.
Τι είναι η κάθετη γεωργία
Η σύγχρονη αντίληψη της κάθετης γεωργίας προτάθηκε το 1999 από τον Dickson Despommier, καθηγητή Δημόσιας και Περιβαλλοντικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. Ο Despommier και οι μαθητές του κατέληξαν σε ένα σχέδιο ενός αγροκτήματος ουρανοξύστη που θα μπορούσε να θρέψει 50.000 ανθρώπους. Το κύριο πλεονέκτημα της χρήσης τεχνολογιών κάθετης γεωργίας είναι η αυξημένη απόδοση των καλλιεργειών που συνοδεύεται από σημαντικά μικρότερη έκταση γης.
Οι τρέχουσες εφαρμογές κάθετων καλλιεργειών σε συνδυασμό με άλλες τεχνολογίες αιχμής, όπως εξειδικευμένα φώτα LED και διαχείριση δεδομένων με τεχνητή νοημοσύνη (AI), κατά την άποψη των ειδικών, έχουν ως αποτέλεσμα πάνω από 10 φορές την απόδοση της καλλιέργειας από αυτήν που θα λάμβανε με τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας. Πλεονέκτημα αποτελεί και η αυξημένη ικανότητα καλλιέργειας μεγαλύτερης ποικιλίας ταυτόχρονα επειδή οι καλλιέργειες στο vertical farming δεν μοιράζονται την ίδια γη. Επίσης σε τέτοιου είδους καλλιέργειες χρησιμοποιείται λιγότερο νερό, λιγότερα φυτοφάρμακα (λόγω ελεγχόμενου περιβάλλοντος), μπορούν να αναπτυχθούν εντός αστικών κέντρων μειώνοντας τις επιπτώσεις της μεταφοράς τροφίμων σε οικονομικό και σε περιβαλλοντικό επίπεδο, κ.α.
Για όλα φταίει το κόστος
Οι τεχνολογίες κάθετης γεωργίας, είναι επενδύσεις με μεγάλο κόστος εκκίνησης σε σύγκριση με τα παραδοσιακά αγροκτήματα. Παρά τις τεράστιες επενδύσεις όμως, οι περισσότερες εταιρείες του κλάδου φαίνονται, ανίκανες να αποφέρουν κέρδη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η φάρμα Fifth Season, στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ που άνοιξε το 2020 καλλιεργώντας χιλιάδες μαρούλια με σύγχρονη τεχνολογία ρομπότ. Η εταιρεία πουλούσε κιτ σαλάτας σε περισσότερα από 1.200 καταστήματα, συμπεριλαμβανομένων των Whole Foods και Kroger σύμφωνα με το Fast Company. Αν και υπήρχαν σχέδια ακόμη και για επέκταση, η εταιρεία έβαλε λουκέτο τον περασμένο Οκτώβριο. Δεκάδες εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι.
Επίσης η βρετανική εταιρεία κάθετης γεωργίας INFARM (μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες κάθετης γεωργίας στην Ευρώπη) που είχε συγκεντρώσει πάνω από 600 εκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση, υποσχόμενη ένα μέλλον όπου τα λαχανικά θα καλλιεργούνται σε αποθήκες υψηλής τεχνολογίας στοιβαγμένες με φώτα LED, απέλυσε 500 υπαλλήλους τον περασμένο Νοέμβριο. Το email προς τους εργαζόμενους έλεγε πως θα περιορίσει τις δραστηριότητες της επικαλούμενη την ανάγκη μείωσης του λειτουργικού κόστους και εστίασης στην κερδοφορία.
Άλλο παράδειγμα αποτυχίας της κάθετης γεωργίας είναι η Αμερικανική εταιρεία App Harvest που κατασκευάζει θερμοκήπια υψηλής τεχνολογίας. Παρά το γεγονός ότι εισήχθη στο χρηματιστήριο το 2021, στην τελευταία τριμηνιαία έκθεσή της, η εταιρεία είπε ότι υπάρχει «ουσιαστική αμφιβολία» σχετικά με την ικανότητά της να συνεχίσει στο μέλλον σύμφωνα με το wired.com. Επίσης η IronOx, η οποία κατασκεύασε ένα πολύπλοκο ρομποτικό σύστημα για τη λειτουργία των εσωτερικών αγροκτημάτων της, απέλυσε σχεδόν το μισό προσωπικό της.
Οι αναλυτές υποστηρίζουν πως για το ζοφερό μέλλον των εγκαταστάσεων Vertical Farming ευθύνεται η ραγδαία αύξηση στις τιμές ενέργειας λόγω του υψηλού κόστους για τη λειτουργία του φωτισμού LED. Υπενθυμίζεται πως μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Ιουλίου 2022 οι τιμές καταναλωτικής ενέργειας στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά σχεδόν 58%. Πριν από δεκαοκτώ μήνες, οι ευρωπαϊκές κάθετες εκμεταλλεύσεις μπορεί να ξόδευαν περίπου το 25% του λειτουργικού τους κόστους σε ηλεκτρική ενέργεια, αλλά αυτό μπορεί να ανέβηκε περίπου στο 40%. Μαζί με αυτό είναι και η στάση των επενδυτών που πιέζουν για κερδοφορία. Eπιπλέον οι περισσότερες κάθετες φάρμες καλλιεργούν βότανα και φυλλώδη λαχανικά τα οποία έχουν μικρή διάρκεια ζωής και υψηλή τιμή (η Wall Street Journal αναφέρει ότι τα μίνι μαρούλια που καλλιεργούνται από την Green Line Growers κοστίζουν περισσότερο από το διπλάσιο από το βιολογικό μαρούλι που διατίθεται στα περισσότερα καταστήματα) γεγονός που μειώνει τη ζήτηση εν μέσω ακρίβειας και πληθωρισμού. Οι καλλιέργειες εσωτερικού χώρου είναι διαθέσιμες μόνο στους εύπορους οι οποίοι όσο πάνε λιγοστεύουν. Ακόμα, λοιπόν, και εάν οι τιμές της ενέργειας μειωθούν η βιομηχανία της κάθετης γεωργίας θα είναι πάντα ευάλωτη στις διακυμάνσεις των τιμών και της ενέργειας καθιστώντας το μέλλον και την ανάπτυξή της αμφίβολη.
Ακολουθήστε το Cibum 
