Οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των διατροφικών πολιτισμών παγκοσμίως.
Καθώς πλησιάζουν οι 33οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι τον Αύγουστο του 2024, οι περισσότεροι θα ασχοληθούν με τα ρεκορ των αθλητών και τις επιτυχίες κάθε χώρας στη συγκομιδή μεταλλίων.
Το φαγητό περνάει σε δεύτερη μοίρα και συνήθως στους Ολυμπιακούς Αγώνες αντιμετωπίζεται μόνο υπο το πρόσμα του τι βοηθά τους αθλητές να αποδώσουν καλύτερα. Ωστόσο, όπως θα φανεί και από τις ιστορίες παρακάτω, οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούν να επηρεάσουν μια ευρύτερη διατροφική κουλτούρα.
Το κρέας σκύλων
Η απαγόρευση του κρέατος σκύλων σαρώνει σταδιακά ολόκληρη την Ασία. Για δεκαετίες, η κατανάλωση κρέατος σκύλου αποτελούσε δείκτη εθνικής ταυτότητας, ιδίως στην Κορέα. Πλέον, η αυξανόμενη ιδιοκτησία κατοικίδιων ζώων – ο σημερινός πρόεδρος της Νότιας Κορέας έχει έξι σκύλους – έχει συνδυαστεί με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου τα βίντεο με κατοικίδια ζώα κυριαρχούν, κάτι που θα καταδικάσει εν τέλει τη κατανάλωση του κρέατος σκύλων.
Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι το πώς οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν καταλύτη για αυτή την αλλαγή!
Οι θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες της Σεούλ το 1988 έφεραν την παγκόσμια προσοχή στο κορεατικό φαγητό που περιλάμβανε κρέας σκύλου, προκαλώντας αμηχανία στους επισκέπτες. Μέχρι να διεξαχθούν οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες της Πιονγκτσάνγκ το 2018, οι ντόπιοι υπέρμαχοι της κατανάλωσης του κρέατος σκύλου ήταν ισχυρότεροι. Όταν όμως ο Αμερικανός σκιέρ Gus Kenworthy έσωσε ένα κουτάβι από μια φάρμα με κρέας σκύλου, η ζυγαριά άρχισε να γέρνει εναντίον αυτής της κουλτούρας.
Οι καινοτομίες
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1964 στο Τόκιο λέγεται ότι εξέθεσαν τους Γάλλους σεφ στην ιαπωνική κουζίνα, οδηγώντας τους στην ανάπτυξη ελαφρύτερου στυλ, με λιγότερες σάλτσες και περισσότερη έμφαση στην παρουσίαση, γνωστή ως “nouvelle” κουζίνα.
Παρομοίως, η Βαρκελώνη του 1992 έδωσε σημαντική ευκαιρία σε νέους Ισπανούς σεφ, όπως ο Ferran Adrià, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν την τεχνολογία τροφίμων για να πειραματιστούν με υφές και σχήματα, δημιουργώντας το στυλ που ονομάζεται “μοριακή γαστρονομία”.
Τέλος, οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του Πεκίνου το 2022, που διεξήχθησαν όταν ο κόσμος ήταν ακόμη τραυματισμένος από το COVID – 19 (και τον πιθανό ρόλο της Κίνας στην εξάπλωσή του), ώθησαν τους οικοδεσπότες να αναπτύξουν ρομπότ για την παράδοση φαγητού, τα οποία σήμερα βρίσκουν ευρύτερη χρήση στον κλάδο της εστίασης.
Η περίπτωση της Αυστραλίας
Ίσως όμως οι Ολυμπιακοί Αγώνες με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην εθνική διατροφική κουλτούρα ήταν το 1956 στη Μελβούρνη. Η Αυστραλία δεν είχε ποτέ σπουδαία γαστρονομική φήμη και καθώς πλησίαζαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι διοργανωτές πανικοβλήθηκαν στην ιδέα ότι οι αθλητές θα έπρεπε να τρώνε κρεατόπιτες και άλλα άνοστα αυστραλιανά φαγητά.
Ο επικεφαλής του τμήματος τροφοδοσίας απευθύνθηκε στον υπουργό μετανάστευσης (και μετέπειτα πρωθυπουργό) Χάρολντ Χολτ, ο οποίος έδωσε εντολή στις αυστραλιανές πρεσβείες να προσλάβουν σεφ. Τότε η Ευρώπη εξακολουθούσε να ανακάμπτει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πολλοί σεφ ανταποκρίθηκαν στην ευκαιρία να κάνουν μια νέα αρχή.
Περίπου 100 έκαναν το μακρύ ταξίδι στην Αυστραλία και πολλοί εγκαταστάθηκαν εκεί μόλις τελείωσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, σηματοδοτώντας τη γένεση μιας διατροφικής “επανάστασης”. Οι Αυστραλοί οινοπαραγωγοί, σε μέρη όπως η κοιλάδα Barossa, χρησιμοποίησαν επίσης τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως μέσο για να προωθήσουν τα εκλεκτά κρασιά τους, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.
Χρειάστηκαν ακόμη μερικές δεκαετίες μέχρι η Αυστραλία να εγκαταλείψει τη ρατσιστική πολιτική της “Λευκής Αυστραλίας”, η οποία απέκλειε τους Ασιάτες και άλλους μετανάστες που θα δημιουργούσαν πραγματικά τη σημερινή ποικιλόμορφη σκηνή τροφίμων. Αλλά αν το Masterchef Australia είναι σήμερα μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη τηλεοπτική εκπομπή, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης έγινε το πρώτο κρίσιμο βήμα.
Ο πρώτος vegan αθλητής
Η Μελβούρνη ήταν επίσης πρωτοποριακή διοργάνωση και με έναν άλλο τρόπο. Ο Μάρεϊ Ρόουζ, ένας 17χρονος Αυστραλός κολυμβητής, έγινε εθνικός ήρωας όταν κέρδισε τρία χρυσά μετάλλια. Ακόμα πιο εκπληκτικό είναι ότι ήταν χορτοφάγος, μια έννοια ελάχιστα κατανοητή εκείνη την εποχή, τουλάχιστον στην Αυστραλία που αγαπημένο πιάτο ήταν οι κρεατόπιτες. Οι γονείς του Ρόουζ πίστευαν στην κατανάλωση μόνο βιολογικών, φρεσκοκαλλιεργημένων προϊόντων, με τροφές όπως ηλιόσποροι και φύκια.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ονόμασαν τον Rose “Seaweed Streak” και δημοσιοποίησαν τη δίαιτά του με μεγάλο ενδιαφέρον. Άλλοι Ολυμπιονίκες, όπως ο μεγάλος Φινλανδός δρομέας Paavo Nurmi, είχαν πειραματιστεί με χορτοφαγικές δίαιτες, αλλά κανείς δεν είχε επιτύχει τόσο νωρίς, τρώγοντας τίποτα άλλο. Ο Ρόουζ ήταν επίσης πολύ ευπαρουσίαστος και δοκίμασε ακόμη και μια καριέρα στο Χόλιγουντ, αλλά δεν τα κατάφερε όσο η κολύμβηση. Κέρδισε ξανά το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης το 1960.
Ο Rose ήταν αναμφισβήτητα η πρώτη παγκόσμια vegan διασημότητα, αλλά υπάρχουν πολλοί περισσότεροι σήμερα. Στους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, το φαγητό ήταν πάντα αναμενόμενο ότι θα ήταν καλό, αλλά η πραγματική έκπληξη ήταν όταν η επιτροπή τροφοδοσίας ανακοίνωσε ότι το 60% θα ήταν φυτικής προέλευσης. Στη Γαλλία, αυτό φαίνεται σχεδόν επαναστατικό, και είναι μια αλλαγή που ξεκίνησε με τον Ρόουζ στη Μελβούρνη το 1956.
Ακολουθήστε το Cibum 
