Το παραπλανητικό Marketing τροφίμων έχει οδηγήσει σε πληθώρα ομαδικών αγωγών είτε για την ποσότητα είτε για την εικόνα, είτε για το περιεχόμενο των προϊόντων.
Το γεγονός πως οι διαφημίσεις (αρκετές από αυτές) δεν αντικατοπτρίζουν πραγματικά το προϊόν, τουλάχιστον όσον αφορά το κομμάτι των εστιατορίων, έχει γίνει αντικείμενο νομικής συζήτησης και ορισμένοι προσπαθούν να το αλλάξουν. Τα τελευταία χρόνια, δικηγόροι έχουν ασκήσει ομαδικές αγωγές εναντίον εταιρειών γρήγορου φαγητού, ισχυριζόμενοι ότι παραποιούν τα τρόφιμα στις διαφημίζεις τους.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Bonnie Patten, εκτελεστική διευθύντρια του Truth in Advertising, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που εστιάζει στην προστασία των καταναλωτών από ψευδείς διαφημίσεις, οι δικηγόροι James Kelly και Anthony Russo κινητοποίησαν άρχισαν το θέμα, ασκώντας ομαδικές αγωγές κατά των Taco Bell, Wendy’s, McDonald’s, Burger King και Arby’s. Σύμφωνα με τις μηνύσεις, οι εταιρείες αυτές χρησιμοποιούν διαφημίσεις που δεν ταιριάζουν πραγματικά με τα προϊόντα που προσφέρουν. Ως αποδεικτικά στοιχεία, οι καταγγελίες παρουσιάζουν το πόσο φτωχό φαίνεται το προϊόν στην πραγματικότητα, και το πόσο πιο μεγάλο και λαχταριστό φαίνεται στις διαφημίσεις. «Είδαμε έναν αριθμό ρεκόρ αγωγών για τα τρόφιμα που υποβλήθηκαν από το 2020 έως το 2023, με εκατοντάδες νέες αγωγές κάθε χρόνο», δήλωσε ο Tommy Tobin στο CNN, δικηγόρος στο Perkins Coie και Λέκτορας στο νόμο UCLA, προσθέτοντας ότι «οι αγωγές για τα τρόφιμα είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη τομέα δικαίου».
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί πως οι μηνύσεις δεν έχουν να κάνουν τόσο με διαφημιστικά κόλπα που πολλές φορές χρησιμοποιεί η βιομηχανία μάρκετινγκ και οι φωτογράφοι για να αναδείξουν ένα προϊόν, αλλά με ουσιαστική παραπλάνηση καθώς οι περιπτώσεις αυτές επικεντρώνονται στην ποσότητα. Όπως για παράδειγμα η περίπτωση της Taco Bell, η οποία κατηγορήθηκε και της ασκήθηκε μήνυση από καταναλωτή για το μέγεθος της μεξικανικής πίτσας, σε σχέση με τη διαφήμιση. Το Burger King επίσης αντιμετωπισε ομαδική αγωγή, σύμφωνα με την οποία οι διαφημίσεις των Whopper burger της αλυσίδας φαίνονται 35% μεγαλύτερα από ότι πραγματικά είναι.
Άλλοι δικηγόροι, όπως ο Spencer Sheehan, επικεντρώνονται στο πώς περιγράφεται το φαγητό, όπως ο Νεουορκέζος ο οποίος έχει καταθέσει εκατοντάδες συλλογικές αγωγές που εστιάζουν σε παραπλανητικές λέξεις σε συσκευασμένα τρόφιμα, όπως η χρήση της λέξης «βανίλια» σε τρόφιμα που παρασκευάζονται με λίγη ή καθόλου πραγματική βανίλια. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η αγωγή κατά των Starbucks για τα ροφήματα φρούτων που δεν διαθέτουν ίχνος από το φρούτο που διαφημίζεται. «Οι ισχυρισμοί στην καταγγελία είναι ανακριβείς και αβάσιμοι», είχε δηλώσει εκπρόσωπος των Starbucks, προσθέτοντας, «ανυπομονούμε να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας ενάντια σε αυτούς τους ισχυρισμούς». Μάλιστα η εταιρία είχε εκφράσει και το απίστευτο, πως δηλαδή θέλει να αποδώσει την αίσθηση των φρούτων χωρίς την παρουσία φρούτων (αν μπορεί να γίνει αυτό).
Για να αποδειχθεί ωστόσο ένας παραπλανητικός ισχυρισμός, ο δικαστής επικαλείται συνήθως την έννοια του λογικού καταναλωτή, και αν τέτοιοι ισχυρισμοί μπορούν να τον ξεγελάσουν. «Σύμφωνα με αυτό το πρότυπο, ένα δικαστήριο ρωτά εάν ένας λογικός καταναλωτής θα παραπλανηθεί από το μάρκετινγκ ή την επισήμανση του προϊόντος», εξηγεί ο Tobin.
Το ζήτημα εδώ είναι πως ο όρος “λογικός καταναλωτής” είναι μια πολύ σχετική έννοια η οποία μπορεί να ερμηνευθεί πολύ διαφορετικά. Το Burger King, για παράδειγμα σε μια προσπάθεια να απορρίψει την αγωγή εναντίον της, υποστήριξε ότι οι διαφημίσεις της είναι δίκαιες. «Οι λογικοί καταναλωτές που βλέπουν διαφημίσεις τροφίμων γνωρίζουν ότι τα τρόφιμα στις διαφημίσεις έχουν σχεδιαστεί για να δείχνουν όσο το δυνατόν πιο νόστιμα», είχαν υποστήριξε τα Burger King.
Για τον Russo, το κυριότερο ζήτημα είναι αυτό που αποκαλεί “τεστ της κοινής λογικής του ματιού“.«Αν κοιτάξετε τι δείχνουν οι διαφημίσεις τους σε τακτική βάση, κάθε καταναλωτής παίρνει… μια σημαντική διαφορά», είπε. «Θα μπορούσατε να μιλήσετε για βάρος… θα μπορούσατε να μιλήσετε για όγκο, αυτά είναι όλα τα πράγματα που ασχολούνται οι ειδικοί», είπε. Αλλά αν η εικόνα είναι πολύ διαφορετική από το προϊόν, υποστηρίζει, αυτές οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία.
Για την Patten ωστόσο, ένας λογικός καταναλωτής είναι ένας «μέσος καταναλωτής». Το νομικό σύστημα, είπε, συχνά περιμένει περισσότερα από έναν λογικό καταναλωτή παρά από έναν μέσο καταναλωτή. «Τα δικαστήρια τείνουν να έχουν πολύ υψηλή γνώμη για το ποιος είναι ο λογικός καταναλωτής», είπε. «Και νομίζω ότι ως αποτέλεσμα αυτού, θα απορρίψει πολλά από αυτά τα είδη ομαδικών αγωγών, παίρνοντας τη θέση ότι ο λογικός καταναλωτής φυσικά γνωρίζει ότι αυτού του είδους η διαφήμιση υπερβάλλει την ποιότητα και την ποσότητα του φαγητού».
Όταν πρόκειται για ισχυρισμούς για ψευδή διαφήμιση, υπάρχουν πιο σημαντικά ερωτήματα από το αν το προϊόν ταιριάζει με τη διαφήμιση, υποστηρίζει. Σύμφωνα με την ίδια μάλιστα, οι ομαδικές αγωγές είναι η λύση. «Μπορούν να βοηθήσουν στην εκπαίδευση των καταναλωτών και να κάνουν πιο έξυπνους αγοραστές των δείπνων τους», είπε. «Η καλύτερη άμυνα ενάντια στο παραπλανητικό μάρκετινγκ είναι ένας μορφωμένος καταναλωτής».
Ακολουθήστε το Cibum 
