Η αλυσίδα εφοδιασμού του τόνου αποκαλύπτει σκοτεινές πτυχές εκμετάλλευσης.
Η παγκόσμια βιομηχανία τόνου, αξίας 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων, παραμένει βυθισμένη σε ένα σύνθετο δίκτυο παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταναγκαστικής εργασίας, ιδιαίτερα στην ανοικτή θάλασσα. Περισσότεροι από 128.000 ψαράδες, κυρίως μετανάστες από την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες και τη Σρι Λάνκα, εργάζονται υπό συνθήκες που συχνά θυμίζουν σύγχρονη δουλεία, χωρίς επαρκείς συμβάσεις ή νομική προστασία. Η απομόνωση, οι γλωσσικοί φραγμοί και η κοινωνική ευαλωτότητα εντείνουν τον κίνδυνο εκμετάλλευσης, σωματικής κακοποίησης και παρακράτησης μισθών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Global Tuna Alliance (GTA) ξεκίνησε την εκστρατεία Lives On The Line: Protect Fishers, καλώντας την Επιτροπή Τόνου Ινδικού Ωκεανού (IOTC) να υιοθετήσει δεσμευτικά πρότυπα ευημερίας των πληρωμάτων. Βασιζόμενη στη Σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ILO 188, η GTA διεκδικεί βασικά εργασιακά δικαιώματα για όλους τους εργαζόμενους στα αλιευτικά σκάφη, όπως γραπτούς όρους απασχόλησης, αξιοπρεπή διαβίωση, ιατρική κάλυψη, προστασία από υπερβολικές ώρες εργασίας και ασφαλή επαναπατρισμό.
Η εκμετάλλευση των εργαζομένων είναι πιο έντονη στον Ινδικό Ωκεανό, όπου το μεγαλύτερο μέρος των αλιευμάτων προέρχεται από διεθνή ύδατα, πέρα από την άμεση δικαιοδοσία εθνικών αρχών. Σύμφωνα με στοιχεία της IOTC, πάνω από το 90% του τόνου που εισάγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλιεύεται στην περιοχή αυτή, επιτείνοντας την ανάγκη για διαφάνεια και λογοδοσία.
«Η ανθρώπινη διάσταση της βιωσιμότητας παραμένει στο περιθώριο», επισημαίνει ο Daniel Suddaby, εκτελεστικός διευθυντής της GTA. «Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων λαμβάνουν χώρα μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, στη θάλασσα, με περιορισμένη εποπτεία και κατακερματισμένη ρυθμιστική ευθύνη».
Η καταναγκαστική εργασία, όπως δείχνουν έρευνες, συνδέεται στενά με την παράνομη, μη αναφερόμενη και μη ρυθμιζόμενη (ΠΛΑ) αλιεία, καθώς οι χειριστές τέτοιων σκαφών επιδιώκουν τη μείωση του κόστους ακόμα και με την παραβίαση βασικών δικαιωμάτων. Αυτή η πρακτική δεν έχει μόνο ανθρώπινο κόστος, αλλά και επιχειρηματικό ρίσκο. Οι καταναλωτές στις αγορές της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ασίας εμφανίζονται πλέον πιο ευαισθητοποιημένοι γύρω από την ηθική προέλευση των προϊόντων, πιέζοντας τις εταιρείες να επανεξετάσουν τις πολιτικές προμηθειών τους.
Ορισμένοι εταίροι της GTA ανταποκρίνονται ήδη, ενσωματώνοντας απαιτήσεις για κοινωνική ευθύνη και διαφάνεια στις διαδικασίες πρόσληψης, στις συνθήκες εργασίας και στους μηχανισμούς καταγγελίας επί των πλοίων. Η στροφή αυτή συνδυάζεται με περιβαλλοντικά κριτήρια, δημιουργώντας ένα πιο ολοκληρωμένο πλαίσιο υπεύθυνης προμήθειας.
Σύμφωνα με την μη κερδοσκοπική οργάνωση Fishwise, οι επιτόπιες επιθεωρήσεις και οι αυτοαναφορές δεν επαρκούν για την ανίχνευση της καταναγκαστικής εργασίας. Ο Suddaby υπογραμμίζει την ανάγκη για πιο αυστηρές, επί τόπου παρακολουθήσεις και νομικά δεσμευτικά πλαίσια.
Η GTA, αν και δεν εμπλέκεται άμεσα στις συμβάσεις προμήθειας, επιδιώκει την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας, ζητώντας από περιφερειακούς οργανισμούς, όπως η IOTC, να υιοθετήσουν κοινά και δεσμευτικά πρότυπα που θα εξασφαλίσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού και θα προστατεύσουν τα πληρώματα, ανεξαρτήτως σημαίας.
Ακολουθήστε το Cibum 
