Επιστροφή στο σχολείο… τι να δώσω στο παιδί μου για κολατσιό; Υγιεινές προτάσεις με ασφάλεια

Μπήκε το φθινόπωρο, τα κεφάλια (και τα στομάχια) μέσα…  Τέλος στις διατροφικές ατασθαλίες του καλοκαιριού και επιστροφή στην καθημερινότητα. Ξεκινά η νέα σχολική περίοδος (για μικρούς και μεγάλους…) και μαζί της έρχεται και η ανάγκη για αναζήτηση καινούριων προτάσεων για το κολατσιό των παιδιών μας!

 Πολλά ερωτήματα που προβληματίζουν όλους τους σημερινούς γονείς, που αν μη τι άλλο είναι πολυάσχολοι, αλλά επιθυμούν πάντα το καλύτερο για τα παιδιά τους.

 Τι πρέπει να φάει; ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΥΓΙΕΙΝΟ; Να πάρω κάτι έτοιμο ή να φτιάξω κάτι στο σπίτι; Μπορώ να το φτιάξω εύκολα; ΘΑ ΤΟΥ ΑΡΕΣΕΙ; Μήπως καλύτερα να πάρει κάτι από το κυλικείο του σχολείου; ΘΑ ΕΠΙΛΕΞΕΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΜΕ; Θα είναι οικονομικό;

 Είναι ΠΡΑΚΤΙΚΟ στη χρήση από το παιδί; Θα διατηρείται εύκολα, κυρίως ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ; Είναι από ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗ; Στο κυλικείο τηρούνται οι ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ για τα προϊόντα; Έχει επιθεωρηθεί ποτέ από κάποιον επίσημο φορέα; Οι υπάλληλοι είναι ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΙ και γνωρίζουν πως να διαχειριστούν μία έκτακτη ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ή άλλο πρόβλημα που σχετίζεται με τα τρόφιμα;

Οι τελευταίες βέβαια, δεν είναι οι σκέψεις της καθημερινής μαμάς, αλλά οι σκέψεις της μαμάς-τεχνολόγου τροφίμων που λόγω ιδιότητας, έχει το πλεονέκτημα να γνωρίζει κάτι παραπάνω…

 Τα παιδιά μαθαίνουν να τρώνε κυρίως από το σπίτι τους, αλλά το σχολείο, όπως και οι φίλοι τους, παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση των διατροφικών τους συνηθειών. Φυσικά, δεν μπορούμε να βασιστούμε στα ένστικτα και τα κριτήρια των παιδιών μας για την επιλογή του κολατσιού, διότι δεν γνωρίζουν τι μπορεί να είναι υγιεινό και ασφαλές και ως εκ τούτου είναι σημαντικό να τα εκπαιδεύσουμε από το σπίτι.

 Ίσως να έχετε ακούσει κάτι αντίστοιχο από το καμάρι σας: «ο…(τάδε) έφαγε πάλι σήμερα πατατάκια στο σχολείο, γιατί να μη φάω κι εγώ» «η..(δείνα) τρώει κάθε μέρα σοκολάτα στο διάλειμμα, θέλω κι εγώ».

 Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν πολλοί, είναι ότι η κείμενη εθνική νομοθεσία [Υγειονομική Διάταξη υπ. αριθμ. Υ1γ/ΓΠ ΟΙΚ.81025/2013 ΥΔ (ΦΕΚ 2135/Β/29−8−2013) και η τροποποίηση αυτής (Υ1γ/Γ.Π/οικ 96605/ΦΕΚ 2800 τ.Β/4-11-2013)] καθορίζει επακριβώς τους κανόνες υγιεινής που πρέπει να εφαρμόζονται, καθώς και τα προϊόντα που επιτρέπεται να διατίθενται από τα κυλικεία, τις καντίνες και τους χώρους εστίασης στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

 Η επιλογή των προϊόντων έχει διαμορφωθεί λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια ασφάλειας, να είναι δηλαδή τρόφιμα που δεν αλλοιώνονται εύκολα, αλλά και τα διατροφικά κριτήρια, να πρόκειται δηλαδή για τρόφιμα που συμβάλλουν στη διατήρηση μίας ισορροπημένης διατροφής.

 Η νομοθεσία θέτει περιορισμούς στη διαθεσιμότητα επιλογών που είναι τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα & τρανς λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι.

 Έτσι για παράδειγμα, στα σχολικά κυλικεία δεν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών ή φρουτοποτών που είναι προϊόντα που περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη και όχι τα φυσικά σάκχαρα των φρούτων.

 Δεν επιτρέπονται τα επιδόρπια γιαουρτιού, αλλά μόνο το γιαούρτι και μέχρι 5% λιπαρά. Απαγορεύεται η χρήση σάλτσας ή αλλαντικών στην πίτσα.

 Δεν επιτρέπεται η πώληση τσιχλών και καραμελών. Η λιπαρή ύλη για τη ζύμη και το φύλλο στις πίτες πρέπει να είναι αποκλειστικά ελαιόλαδο, μαλακή μαργαρίνη ή
φυτικά έλαια, όπου το τελικό προϊόν πρέπει να έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές σε ολικά και τρανς λιπαρά. Δεν επιτρέπεται το μπριός, το κρουασάν ή το πιροσκί. 

 Ο ΕΦΕΤ παρέχει διατροφικές συστάσεις και καθοδηγεί τους γονείς να ενημερωθούν για τις πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή και την ασφάλεια των τροφίμων στα σχολεία. Στο παρακάτω Link υπάρχουν οι προτάσεις για την καλύτερη επιλογή τροφίμων στο σχολείο, καθώς και ο κατάλογος των επιτρεπόμενων ειδών στα κυλικεία: https://www.efet.gr/files/kilikia_n.pdf

 Επιπλέον, ο ΕΦΕΤ έχει εκπονήσει τον  «Οδηγό Υγιεινής για τα Σχολικά Κυλικεία – Νο 10» που απευθύνεται στο προσωπικό που προμηθεύεται, διατηρεί, προετοιμάζει και σερβίρει τα γεύματα που προσφέρονται στα σχολικά κυλικεία. Περιγράφει με λεπτομέρεια όλα τα μέτρα υγιεινής που πρέπει να ακολουθούνται από τον υπεύθυνο του κυλικείου, ώστε να διασφαλίζεται το υψηλότερο επίπεδο υγιεινής των τροφίμων στο χώρο αυτό. https://www.efet.gr/files/F5366_odhg-kilikia.doc

 Πρέπει όμως και τα παιδιά μας να είναι σε θέση να προστατεύσουν τον εαυτό τους από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες τυχόν αλλοιώσεων τροφίμων, ώστε να έχουμε κι εμείς το κεφάλι μας ήσυχο.

 Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση όταν ακούς για πρώτη φορά το παιδί σου να λέει: «Μαμά, έφαγα πρώτα την τορτίγια με το τυρί στο α’ διάλειμμα». Εννοείται για να μην παραμείνει πολλή ώρα το τυρί σε επικίνδυνη ζώνη θερμοκρασιών (εκτός ψυγείου δηλαδή), όπως είχαμε πει από το σπίτι…

 Ποιες θα μπορούσαν λοιπόν να είναι οι επιλογές μας για το κολατσιό των παιδιών;

 Από το σπίτι ή το κυλικείο, επιλέγουμε διαφορετικές προτάσεις και μικρές μερίδες, για 2 ή 3 διαλείμματα στο σχολείο:

• Κουλούρι Θεσσαλονίκης (αν προτιμήσουμε το ολικής άλεσης, ακόμη καλύτερα)
• Φρούτα (η μπανάνα και το μήλο είναι τα πιο βολικά και ανθεκτικά φρούτα)
• Λαχανικά (κομμένα αγγουράκια ή καροτάκια, χωρίς αλάτι)
• Σπιτικά γλυκίσματα και εδέσματα, όπως κέικ ή μάφιν,  (κατά προτίμηση με αλεύρι ολικής, χωρίς πολλές μαργαρίνες και πολλή ζάχαρη, με υλικά όπως καρότο, σταφίδες, καρύδια, σοκολάτα υγείας, ελιά, κολοκυθάκι, μπρόκολο, παντζάρι)
• Κριτσίνια με σπόρους (πχ λιναρόσπορο, ηλιόσπορο)
• Κράκερς ολικής άλεσης
• Παστέλι (μόνο με μέλι)
• Προσυσκευασμένοι χυμοί χωρίς πρόσθετη ζάχαρη  /  φυσικοί χυμοί (όχι φρουτοποτά με ζάχαρη ή αναψυκτικά)
• Γάλα ή ρυζόγαλο ή γιαούρτι (επιλέγουμε να το προμηθεύεται το παιδί από το σχολείο και να το καταναλώνει αμέσως μετά την αγορά για να μην αλλοιωθεί, ειδικά το καλοκαίρι)
• Τοστ ή σάντουιτς ή τορτίγια με τυρί ή βρασμένο αυγό
• Μπάρες δημητριακών (όχι αυτές που έχουν πολλή ζάχαρη)
• Ρυζογκοφρέτες
• Απλά μπισκότα (χωρίς υπερβολές στις γεμίσεις ή τις επικαλύψεις)
• Ωμοί & ανάλατοι ξηροί καρποί
• Αποξηραμένα φρούτα χωρίς πρόσθετη ζάχαρη ή έλαια

 Το σημαντικό είναι να υπάρχει ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ και τα παιδιά να μαθαίνουν να δοκιμάζουν από διαφορετικές πηγές υγιεινών τροφίμων, ώστε να λαμβάνουν καθημερινά τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται.

 Δεν πρέπει να βαριούνται, ούτε να διαμαρτύρονται για τις επιλογές μας… και δε χρειάζεται να είμαστε υπερβολικοί, που και που τ’ αφήνουμε να υποκύπτουν στην πρόκληση της αγαπημένης τους σοκολάτας… αρκεί να είναι η μικρή συσκευασία των 30g, εξάλλου οι μεγαλύτερες συσκευασίες απαγορεύεται να πωλούνται στα σχολικά κυλικεία!

*Άννα Λεκατσά, Γεωπόνος – Επιστήμονας Τροφίμων