Οι τιμές στα βασικά είδη διατροφής έχει πάρει την ανηφόρα το τελευταίο διάστημα όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς, κάτι για το οποίο μας είχαν προειδοποιήσει ήδη από τα τέλη του 2021 και υπάρχουν διάφοροι λόγοι που έχουν οδηγήσει στη διαμόρφωση της νέας πραγματικότητας που καλεί τους καταναλωτές να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Οι διαφορές στις τιμές είναι αρκετά μεγάλες μέσα σε διάστημα μόλις δώδεκα μηνών και έρευνα εξέτασε γιατί ορισμένα από τα πλέον βασικά είδη στο καλάθι του σούπερ μάρκετ μας κοστίζουν τώρα περισσότερο συγκριτικά με ένα χρόνο πριν, αλλά και γιατί υπάρχει πιθανότητα να ακριβύνουν ακόμα περισσότερο. Ακολουθεί ανάλυση του Guardian για τις αιτίες των αυξήσεων σε βασικά καταναλωτικά είδη.
Ζυμαρικά
Το κόστος των ζυμαρικών έχει αυξηθεί λόγω της αύξησης της τιμής του βασικού συστατικού τους: του σκληρού σίτου. Περίπου τα δύο τρίτα του παγκόσμιου εμπορεύσιμου σκληρού σίτου προέρχονται από τον Καναδά και η υπερβολική ζέστη και η ξηρασία που έπληξαν τη χώρα πέρυσι επηρέασαν τις καλλιέργειες. Άλλες χώρες παρήγαγαν, επίσης, χαμηλότερες σοδειές από το αναμενόμενο, με αποτέλεσμα να πραγματοποιείται ένας αγώνας για προμήθειες που ώθησαν τις τιμές σε υψηλό 13 ετών.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο Italianfood.net, η φύτευση στην Ιταλία καθυστέρησε το φθινόπωρο εξαιτίας της ξηρασίας που ακολούθησε τις έντονες βροχοπτώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη φετινή συγκομιδή και να κρατήσουν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.
Μαργαρίνη
Τα τελευταία επίσημα στοιχεία για τον πληθωρισμό έδειξαν ότι η τιμή της μαργαρίνης είχε αυξηθεί πάνω από 27% μέχρι το Δεκέμβριο του 2021, ενώ για τα μαγειρικά λάδια κατά 13% αντιστοιχα με το λάδι στη μαργαρίνη να είναι αυτό που έχει αυξήσει την τιμή. Για παράδειγμα το κραμβέλαιο και το φοινικέλαιο έχουν σημειώσει τιμές – ρεκόρ τους τελευταίους μήνες.
Αυτό οφείλεται τόσο στις κακές καιρικές συνθήκες σε Καναδά και Ευρώπη όσο και στον κορονοϊό. Οι καλλιέργειες ελαιοκράμβης επλήγησαν από την ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες, ενώ η Μαλαισία, μεγάλη παραγωγός φοινικέλαιου, επέβαλε περιορισμούς στους αλλοδαπούς εργάτες και στον αριθμό των ατόμων που εργάζονται στη βιομηχανία σε μια προσπάθεια να επιβραδύνει την αύξηση των κρουσμάτων κορονοϊού. Ένας άλλος παράγοντας είναι η άνοδος της τιμής του αργού πετρελαίου που ενίσχυσε τη ζήτηση για τις ελαιούχες καλλιέργειες για την παραγωγή βιοντίζελ.
Γάλα
Σημειώθηκε αύξηση 24% στο κόστος παραγωγής γάλακτος από τον Ιανουάριο του 2020, λέει ο John Allen, διευθύνων συνεργάτης της συμβουλευτικής εταιρείας, Kite Consulting. «Αυτή είναι μια τεράστια άνοδος και η μεγαλύτερη από τη διετία 2007 – 2008 όταν καταγράφηκε άνοδος στα εμπορεύματα».
Πιθανώς ο μεγαλύτερος παράγοντας είναι το κόστος της σίτισης των βοοειδών, εξηγεί, το οποίο έχει αυξηθεί εν μέρει εξαιτίας του κόστους των λιπασμάτων, το οποίο, με τη σειρά του, έχει αυξηθεί εξαιτίας των τιμών του φυσικού αερίου. Οι αγρότες αντιμετώπισαν, επίσης, αύξηση του κόστους εργασίας και των τιμών των μηχανημάτων.
Την ίδια στιγμή οι προσπάθειες των κυβερνήσεων σε χώρες, όπως η Νέα Ζηλανδία και η Ολλανδία, για περικοπές στη γαλακτοκομία για περιβαλλοντικούς λόγους σημαίνει ότι η προσφορά μειώνεται. Η ζήτηση αυξάνεται κατά 2% ετησίως. Αυτό ασκεί ανοδική πίεση στις τιμές και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αναμένονται περαιτέρω αυξήσεις την ερχόμενη άνοιξη.
Λουκάνικα
Μια αύξηση στο κόστος της επεξεργασίας του κρέατος και της μεταφοράς του οδηγεί σε υψηλότερες τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ για τα λουκάνικα, εξηγεί η Sarah Baker, οικονομική σύμβουλος στο Συμβούλιο Ανάπτυξης Γεωργίας και Οπωροκηπευτικών.
«Οι αγρότες χοιρινού κρέατος δεν παίρνουν καλές τιμές», λέει. «Οι μεταποιητές πληρώνουν περισσότερα για την εργασία, υπάρχουν απουσίες λόγω του κορονοϊού και μετά υπάρχει το αυξανόμενο κόστος μεταφοράς, η έλλειψη οδηγών βαρέων φορτηγών (HGV) και το αυξανόμενο κόστος των καυσίμων».
Καφές
Η τιμή του ανεβαίνει εξαιτίας των μακροπρόθεσμων ζητημάτων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, τα οποία συνδυάζονται με τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα που προκαλούνται από την πανδημία κορονοϊού. Η χονδρική τιμή του καφέ Arabica που χρησιμοποιείται σε αλεσμένους καφέδες, αυξήθηκε κατά 70% πέρυσι, ενώ ο Robusta, που χρησιμοποιείται πιο συχνά στο στιγμιαίο καφέ, εκτινάχθηκε κατά 60%, σύμφωνα με αναλυτές της Rabobank. Αυτό συμβαίνει επειδή ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς, η Βραζιλία, υπέφερε από ένα μείγμα ξηρασίας και το χειρότερο παγετό για πάνω από δύο δεκαετίες.
Η τιμή του καφέ έχει επίσης αναγκαστεί να αυξηθεί λόγω των προβλημάτων στην παγκόσμια ναυτιλία. Το κόστος αποστολής ενός εμπορευματοκιβωτίου αυξήθηκε κατά 240% πέρυσι, ενώ οι ανησυχίες για την εξασφάλιση των παραδόσεων ώθησαν ορισμένους αγοραστές να αποθηκεύσουν αποθέματα. Οι επωνυμίες προσπάθησαν να συγκρατήσουν αυτά τα κόστη, αλλά τώρα αυτά περνούν στα ράφια των καταστημάτων.
Τσιπς
Η τιμή σε ορισμένες από τις αγαπημένες μάρκες των καταναλωτών εκτοξεύθηκε τον περασμένο χρόνο με τη μέση τιμή των Pringles, για παράδειγμα, να αυξάνεται κατά 10,3% τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους.
Οι τιμές ωθούνται προς τα πάνω από μια σειρά από παράγοντες που κυμαίνονται από τις αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου και το κόστος ενέργειας έως τις πανταχού παρούσες ελλείψεις οδηγών βαρέων φορτηγών (HGV) που έχουν αυξήσει την τιμή των υπηρεσιών διανομής. Επιπλέον, το κόστος παραγωγής της πατάτας είναι σε άνοδο με κάθε στάδιο – κόστος εργασίας, μεταφοράς, χρήση λιπασμάτων – να παρουσιάζει αύξηση το καθένα ξεχωριστά μεγαλύτερη του 10%. Υπάρχει ακόμη ένα άλυτο ζήτημα σχετικά με το εμπόριο σπόρων πατάτας, το οποίο πλήττει το εμπόριο των εξαγωγών στην Ευρώπη και τις εισαγωγές ευρωπαϊκών σπόρων.
Χαρτί υγείας
Το αυξανόμενο κόστος του χαρτοπολτού, της μεταφοράς και της ενέργειας απορροφούνται από όσους αγοράζουν ρολά τουαλέτας και πάνες. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι κατασκευαστές μίλησαν για τον αντίκτυπο του υψηλότερου κόστους εισροών και έκαναν λόγο για σχέδια να μεταφερθεί στους λιανοπωλητές και τους καταναλωτές.
Την περασμένη εβδομάδα ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Accrol, Gareth Jenkins, εξήγησε πως «η τιμολόγηση των χαρτομάντιλων έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, λόγω της κλιμάκωσης του ενεργειακού κόστους (που αυξάνεται έως και 500% για ορισμένους προμηθευτές) και των παγκόσμιων θαλάσσιων ναύλων σε συνδυασμό με το αυξημένο κόστος μεταφοράς.
Τέλος, οι τιμές του ξυλοπολτού έχουν αυξηθεί από τις καθυστερήσεις στη ναυτιλία καθώς και από τις αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών που ενίσχυσαν τις πωλήσεις χάρτινων προϊόντων στο σπίτι και τη ζήτηση για χαρτόνι που χρησιμοποιείται για τη συσκευασία των δεμάτων που παραδίδονται στο σπίτι.
Πηγή: Guardian