Παραδείγματα παραπλανητικού σχεδιασμού των συσκευασιών τροφίμων.
Μία από τις κύριες λειτουργίες της συσκευασίας των προϊόντων είναι η ενημέρωση των καταναλωτών για το περιεχόμενό τους. Ωστόσο, επειδή οι καταναλωτές συχνά αποφασίζουν με βάση τη συσκευασία τους αν θα αγοράσουν το προϊόν ή όχι, οι εταιρείες έχουν επίσης χρησιμοποιήσει το σχεδιασμό της συσκευασίας ως εργαλείο για να παρασύρουν τους καταναλωτές να αγοράσουν το προϊόν τους.
Κατά συνέπεια, οι προσδοκίες που προκαλεί η συσκευασία μπορεί να αποκλίνουν από την πραγματική τους ορθότητα. Οι κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να ρυθμίσουν τον τρόπο ενημέρωσης των καταναλωτών, καθορίζοντας κανόνες για το πώς πρέπει να μεταφέρονται οι πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένες πτυχές του προϊόντος στις συσκευασίες. Παρ’ όλα αυτά, οι εταιρείες έχουν επιδείξει μεγάλη δημιουργικότητα όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τέτοιους κανονισμούς.
Οι ψευδείς συσκευασίες οδηγούν σε πολλά ηθικά ζητήματα εμφανίζοντας στους καταναλωτές κάτι άλλο από αυτό που πωλούν, όπου αυτοί θα καταλήξουν να πληρώσει περισσότερα ή να δυσαρεστηθούν με την ποιότητα. Από την άλλη πλευρά, όταν οι εταιρείες ερωτώνται σχετικά με την έμμεση εξαπάτηση των καταναλωτών, ισχυρίζονται ότι έχουν αναφέρει όλες τις λεπτομέρειες των προϊόντων τους στη συσκευασία τους και ότι εναπόκειται στον καταναλωτή να διασφαλίσει και να κάνει την επιλογή του να πάρει αυτά τα προϊόντα.
Με αυτόν τον τρόπο οι εταιρείες αποφεύγουν να βρεθούν αντιμέτωπες με οποιουδήποτε είδους κατηγορίες για ανήθικη συμπεριφορά. Εξαιτίας τέτοιων ζητημάτων υπάρχουν ορισμένες νομικές ρυθμίσεις που έχει θεσπίσει η ΕΕ και προστατεύουν τα δικαιώματα τόσο των καταναλωτών όσο και των εταιρειών.
Διάφορες μορφές εξαπάτησης στις συσκευασίες τροφίμων:
- Εξαπάτηση μέσω της εμφάνισης: Τα τρόφιμα παρουσιάζονται πολύ πιο ευνοϊκά με τη χρήση φανταχτερών εικόνων και σαγηνευτικών δηλώσεων όπως χειροποίητα, αυθεντικά ή καλύτερης ποιότητας.
- Εξαπάτηση μέσω του ονόματος: Χρησιμοποιείται μόνο ένα μικρό κομμάτι από το πιο ακριβό συστατικό, αλλά αυτό το συστατικό καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ονομασία του προϊόντος.
- Εξαπάτηση μέσω ισχυρισμών για την υγεία: Οι υγιεινές επιλογές προϊόντων είναι συχνά λιγότερο νόστιμες. Κατά συνέπεια, οι παραγωγοί μπορεί να προσθέσουν πολύ αλάτι, λίπος ή ζάχαρη σε ένα προϊόν που περιέχει μια σειρά από συστατικά που αποδίδουν μια υγιεινή εικόνα. Ωστόσο, λόγω των προσθηκών το προϊόν στο σύνολό του δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί υγιεινό.
- Εξαπάτηση με το όνομα του προϊόντος: Οι νόμοι περί συσκευασίας τροφίμων προστατεύουν ορισμένες ονομασίες προϊόντων. Ωστόσο, ορισμένες εταιρείες μπορεί να χρησιμοποιούν ονόματα που μοιάζουν πολύ με τα προστατευόμενα ονόματα για να εξαπατήσουν τους καταναλωτές ώστε να αγοράσουν ένα διαφορετικό προϊόν.
- Εξαπάτηση με επίθετα: Παρόμοια με ορισμένες ονομασίες προϊόντων, και η χρήση ορισμένων επιθέτων μπορεί να προστατεύεται από το νόμο. Για παράδειγμα, στην Ολλανδία ο όρος “ολικής άλεσης” είναι προστατευόμενος ισχυρισμός για το ψωμί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο εάν χρησιμοποιείται 100% ολικής άλεσης. Πολλά ψωμιά όμως ονομάζονται “καστανό” ή “πολύσπορο”, τα οποία δεν λένε τίποτα για το ποσοστό ολικής άλεσης. Επιπλέον, η προστασία ισχύει μόνο για το ψωμί, οπότε για τα ζυμαρικά ή τα μπισκότα ο όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς να χρησιμοποιηθεί 100% ολικής αλέσεως.
- Εξαπάτηση μέσω του καταλόγου συστατικών: Οι νόμοι προβλέπουν ότι όλα τα συστατικά πρέπει να αναγράφονται με σειρά από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο ποσοστό μάζας στη συσκευασία. Αν ένα συγκεκριμένο συστατικό χρησιμοποιείται ή υπονοείται στην ονομασία του προϊόντος, πρέπει να αναφέρεται το ποσοστό μάζας του. Ωστόσο, επιτρέπεται να αναγράφεται ένα μείγμα ως ένα συστατικό, αρκεί τα συστατικά του μείγματος να αναγράφονται πίσω από την ονομασία του μείγματος με φθίνουσα σειρά και μεταξύ παρενθέσεων.
- Παραπλανητικός πίνακας διατροφικής αξίας: Σε ορισμένες περιπτώσεις οι παραγωγοί αποφασίζουν να αναγράφουν στη συσκευασία μόνο τη διατροφική αξία του παρασκευασμένου προϊόντος, για παράδειγμα για μια σάλτσα. Αυτό συνεπάγεται ότι η σύνθεση αλλάζει και ότι η συνολική ποσότητα αλατιού, ζάχαρης και λίπους ανά 100 γραμμάρια. Σε περιπτώσεις όπου πρέπει να προστεθούν πολλά συστατικά για την παρασκευή, όπως λαχανικά ή κοτόπουλο, τα συστατικά αυτά μπορούν να κάνουν τη θρεπτική αξία του προϊόντος να φαίνεται επαρκής, ενώ στην πραγματικότητα το ίδιο το προϊόν δεν έχει καθόλου υγιεινό περιεχόμενο.
Πηγή:
Ακολουθήστε το Cibum 
