Ανατροπή: Η κατάθλιψη δεν σχετίζεται με την σεροτονίνη - Άχρηστα τα αντικαταθλιπτικά! - Του Γιάννη Ζαμπετάκη

Νέα επιστημονική μελέτη φέρνει τα πάνω-κάτω στην χρήση αντικαταθλιπτικών – Αντιδράσεις από τη κοινότητα των ψυχιάτρων

Του Γιάννη Ζαμπετάκη*

Η συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων έχει αυξηθεί κατακόρυφα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Σήμερα, ένας στους έξι ενήλικες και 2% των εφήβων, κατόπιν συνταγογράφησης, λαμβάνουν τέτοια φάρμακα. Επίσης, εκατομμύρια ανθρώπων χρησιμοποιούν αντι-καταθλιπτικά συχνά, χωρίς συνταγογράφηση. Στις ΗΠΑ, το 12,6% του πληθυσμού λαμβάνει Zanax!

Η κρατούσα αντίληψη σχετικά με την κατάθλιψη είναι ότι η σεροτονίνη ρυθμίζει την εμφάνιση κατάθλιψης και άνθρωποι με μειωμένα επίπεδα σεροτονίνης είναι πιο επιρρεπείς να εμφανίσουν κατάθλιψη.

Αλλά, πριν από λίγες, δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Molecular Psychiatry ένα εξαιρετικό άρθρο ανασκόπησης σχετικά με την κατάθλιψη και την σεροτονίνη που φέρνει τα πάνω κάτω αμφισβητώντας την κρατούσα αντίληψη ότι χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με την κατάθλιψη…

Οι συγγραφείς του άρθρου μελέτησαν αν η κατάθλιψη σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα σεροτονίνης κάνοντας μια συστηματική ανασκόπηση τύπου ομπρέλας (systematic umbrella review) όλων των σχετικών ερευνητικών άρθρων που έχουν δημοσιευτεί σε τρεις βάσεις δεδομένων, PubMed, EMBASE και PsycINFO.

H έρευνά τους κάλυψε όλο το χρονικό διάστημα από την αρχή που εμφανίστηκε η κρατούσα υπόθεση ότι η σεροτονίνη σχετίζεται με την κατάθλιψη μέχρι το Δεκέμβριο του 2020. Οι συγγραφείς συσχέτισαν τα επίπεδα σεροτονίνης και του μεταβολίτη της σεροτονίνης (5-HIAA) στον ανθρώπινο οργανισμό καθώς και την έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με τον υποδοχέα της σεροτονίνης. Απέκλεισαν μελέτες που ασχολούνται με συγκεκριμένους υποτύπους της κατάθλιψης (π.χ. διπολική διαταραχή). Συνολικά, μελέτησαν 17 συστηματικά άρθρα ανασκόπησης, άρθα μετα-ανάλυσης και ανασκόπησης ομπρέλας. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων σεροτονίνης και κατάθλιψης και δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί η θεωρία ότι χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης οδηγούν σε κατάθλιψη!

Η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας αυτής της μελέτης, Καθηγήτρια Moncrieff, σχολίασε ότι οι ασθενείς που πάσχουν από κατάθλιψη δεν θα πρέπει να συμβουλεύονται ότι η κατάθλιψή τους είναι αποτέλεσμα μιας χημικής ανισορροπίας και δεν θα πρέπει να επηρεάζονται προς την χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.

Η μελέτη αυτή, όπως είναι φυσικό για κάθε μελέτη που έρχεται σε αντίθεση με τον ιατρο-φαρμακευτικό status quo, προκάλεσε την αντίδραση πολλών ψυχιάτρων, που δήλωσαν ότι τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα θα πρέπει να συνεχίσουν να χορηγούνται σε ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη. Και ας μην υπάρχει πλέον βιοχημική απόδειξη!

Πού βρισκόμαστε πλέον σήμερα;

Είναι πλέον φανερό ότι όπως η υψηλή χοληστερίνη δεν σχετίζεται με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, έτσι και η σεροτονίνη δεν σχετίζεται με την κατάθλιψη.

Σε προηγούμενο άρθρο μας εδώ, τονίσαμε ότι τα ωμέγα-3 συμπληρώματα δεν μειώνουν το ρίσκο να εκδηλώσουμε καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η μελέτη της ομάδας της κ. Moncrieff έρχεται τώρα να καταρρίψει άλλο ένα μύθο: τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν «δουλεύουν» βιοχημικά και άρα θα πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους αντιμετώπισης της κατάθλιψης.

Και στις δύο περιπτώσεις (των καρδιαγγειακών νοσημάτων και της κατάθλιψης), θα πρέπει να βρούμε εκείνη την ισορροπία διατροφής και τρόπου διαβίωσης που θα μειώνουν τα πρωταρχικά αίτια των ασθενειών.

Η ιατρική κοινότητα δεν βλέπει τον ασθενή ως ολότητα και εκεί, θα λέγαμε, ότι πάσχει από «επιστημονική μυωπία». Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να μπει στα κουτάκια της σύγχρονης ιατρικής…δηλαδή, πάρε ένα χαπάκι για τούτο και ένα χαπάκι για εκείνο. Η διατροφή μας και ο τρόπος που ζούμε και κινούμαστε κατά την διάρκεια της μέρας, το βιολογικό μας ρολόι και το να κοιμόμαστε αρκετά και καλά, μπορούν να μας ωφελήσουν πολύ περισσότερο από (οποιαδήποτε) χάπια…

Αυτό που καλούμαστε ως βιοχημικοί τροφίμων, διατροφολόγοι και ερευνητές πάνω σε αυτά τα αντικείμενα, είναι να δούμε τα βιοχημικά μονοπάτια της κάθε ασθένειας και πώς η διατροφή και ο τρόπος διαβίωσης μπορούν να δράσουν ως καταλύτες στα βιοχημικά μονοπάτια που παράγουν βιομόρια-κλειδιά που αναστέλλουν τις ασθένειες.

Ας τα έχουμε αυτά κατά νου, πριν πάρουμε ξανά Zanax…