Οι Ευρωπαίοι παράγουν σήμερα 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων ετησίως, εκ των οποίων μόνο το 30% συλλέγεται για ανακύκλωση. Μία από τις στρατηγικές της Ευρώπης είναι η συλλογή, η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση των περισσότερων από αυτά τα πλαστικά.
Ο Ευρωπαϊκός κλάδος συσκευασίας τροφίμων βρίσκεται εν αναμονή της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το εάν θα επιτρέψει ή όχι τη χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών στις συσκευασίες τροφίμων, η οποία απόφαση, αναμένεται μέσα στους επόμενους μήνες. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν έντονες επικρίσεις και προειδοποιήσεις ότι κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών δεν είναι καθόλου απίθανο η απόφαση της Επιτροπής να είναι θετική όπως αναφέρει το EURACTIV France. Η ΕΕ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, την πρόταση αλλαγής του κανονισμού, για τα ανακυκλωμένα πλαστικά, υλικά και αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα, η οποία ολοκληρώθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2022.
Η επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο να καταστήσει υποχρεωτικό, οι πλαστικές συσκευασίες τροφίμων να κατασκευάζονται από 30% ανακυκλωμένο υλικό έως το 2030, ως μέρος του νέου Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία. Μετά την ενδεχόμενη έγκριση οι ευρωπαϊκή αρχή θα ανακοινώσει και τις προϋποθέσεις για το είδος των απορριμμάτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τέτοια ανακύκλωση, όπως ο ποιοτικός έλεγχος κατά τη συλλογή απορριμμάτων, η χρήση κατάλληλων τεχνολογιών ανακύκλωσης ή η καταχώριση όλων των εγκαταστάσεων ανακύκλωσης, σύμφωνα με το EURACTIV.
Το κύριο πλαστικό υλικό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή των συσκευασιών είναι το τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, γνωστό ως PET το οποίο ανακυκλώνεται από μεταχειρισμένα πλαστικά. Το ανακυκλωμένο πλαστικό μπορεί να κατασκευαστεί με δύο τρόπους: είτε μηχανικά, με σύνθλιψη, πλύσιμο, απολύμανση του πλαστικού και στη συνέχεια με πίεση για την απομάκρυνση επιβλαβών ουσιών, ή χημικά, με αποπολυμερισμό, καθαρισμό και επαναπολυμερισμό του πλαστικού.
Εδώ και χρόνια, οι οδηγίες διαλογής καθιστούν δυνατή τη συλλογή πλαστικών, δημιουργώντας έτσι πολύτιμα αποθέματα πρώτων υλών για τους κατασκευαστές ανακυκλωμένου PET το οποίο -σύμφωνα με τους υποστηρικτές του- αποδίδει εξίσου καλά με το παρθένο PET και επειδή, είναι μέρος της κυκλικής οικονομίας και χρειάζεται λιγότερο CO2 για να παράχθεί, αλλά είναι και πιο φιλικό προς το περιβάλλον. Έτσι εφόσον κριθεί ασφαλές το ανακυκλωμένο PET θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως συσκευασία τροφίμων.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Safe Food Advocacy Europe (SAFE), ΜΚΟ που εστιάζει στην ασφάλεια των τροφίμων, απαιτείται οι συσκευασίες τροφίμων να κατασκευάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε «να μην μεταφέρουν τα συστατικά τους σε τρόφιμα σε ποσότητες που μπορεί να είναι επιβλαβείς στην ανθρώπινη υγεία».
Η EFSA, ο οργανισμός για την ασφάλεια των τροφίμων της ΕΕ, έχει εξετάσει την ασφάλεια του ανακυκλωμένου PET σε πολλές από τις γνωμοδοτήσεις της, οι οποίες αποτελούν σημείο αναφοράς για την Επιτροπή.
Μεταξύ άλλων, η EFSA εξέτασε την ασφάλεια των εφαρμογών για τη χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών, την ποιότητα των πρώτων υλών, την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας απολύμανσης των πλαστικών και την προβλεπόμενη χρήση του ανακυκλωμένου πλαστικού.
«Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έχει δημοσιεύσει ευνοϊκές επιστημονικές γνωμοδοτήσεις για σχεδόν 200 διαδικασίες ανακύκλωσης PET», δήλωσε αξιωματούχος της Επιτροπής.
Ένας αξιωματούχος της EFSA εξήγησε στην EURACTIV ότι «πολλές από τις διαδικασίες για τις οποίες η EFSA έχει λάβει αιτήσεις είναι πολύ παρόμοιες, χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνολογία».
Για να σταματήσει η EFSA να αξιολογεί πολλές παρόμοιες διαδικασίες στο μέλλον, «ο νέος κανονισμός θα κάνει διάκριση μεταξύ των κατάλληλων τεχνολογιών ανακύκλωσης, οι οποίες πρέπει πρώτα να καθιερωθούν, των διαδικασιών ανακύκλωσης που χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνολογίες και πρέπει να εγκριθούν, και των εγκαταστάσεων ανακύκλωσης που πρέπει να καταχωρηθούν και παρακολουθείται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Η γνώμη της EFSA για το ανακυκλωμένο PET θα χρησιμοποιηθεί από την Επιτροπή για την αναθεώρηση του κανονισμού για τις συσκευασίες τροφίμων.
Στρατηγικής σημασίας για τη βιομηχανία πλαστικών η αναθεώρηση του κανονισμού ανακύκλωσης
Το πράσινο φως της EFSA περιμένουν με ανυπομονησία 35 εγκαταστάσεις ανακύκλωσης στην Ευρώπη για να διασφαλίσουν ότι το ανακυκλωμένο PET τους – το οποίο αντιπροσωπεύει συνολικά 600.000 τόνους ανακυκλωμένου υλικού – μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συσκευασίες τροφίμων, δήλωσε η Crépet της Petcore-Europe.
Κίνδυνοι από ανακυκλωμένο PET
Ορισμένοι, έχουν προειδοποιήσει για τους κινδύνους που μπορεί να εγκυμονεί το ανακυκλωμένο PET εάν έρθει σε επαφή με τρόφιμα, ιδιαίτερα από τις χημικές ουσίες του πλαστικού.
Σε μια υποβολή για την αναθεώρηση του κανονισμού για τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα με ημερομηνία 21 Ιανουαρίου 2021, η SAFE υποστήριξε: «Ένα μεγάλο ποσοστό ανακυκλωμένων πλαστικών δεν συμμορφώνεται με τους κανονισμούς για τις συσκευασίες τροφίμων. Σε δοκιμές στη Βραζιλία και την Ισπανία από τα πανεπιστήμια Campinas, São Paulo και Zaragoza σχετικά με τη συσκευασία PET ανιχνεύτηκε μετανάστευση υπολειμματικών μη πτητικών και ανόργανων ενώσεων (π.χ. πυρίτιο, ασβέστιο, νάτριο, σίδηρος, μαγνήσιο, αλουμίνιο, ψευδάργυρος), οι οποίες είναι μολυσματικές ουσίες που δεν επιτρέπονται από τους βραζιλιάνικους και ευρωπαϊκούς κανονισμούς» .Η SAFE επεσήμανε επίσης αρκετές ελλείψεις στο σχέδιο νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ανακυκλωμένο PET, σημειώνοντας ότι είχε δώσει πολύ λίγη προσοχή στα τελικά προϊόντα και πάρα πολύ στις ουσίες εκκίνησης και στη διαδικασία ανακύκλωσης.
«Το άρθρο 8 σχετικά με τη «μετα-επεξεργασία και χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών υλικών και αντικειμένων» δεν αντιμετωπίζει επαρκώς την πολυπλοκότητα των ουσιών που προστίθενται ακούσια, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών ρύπων, καθώς και των υποπροϊόντων αντίδρασης και αποδόμησης που εμφανίζονται κατά την κατασκευή, τη χρήση, τη διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωση, τα οποία υπάρχουν σε τελικά υλικά και αντικείμενα». Κατά την κατασκευή ανακυκλωμένων πλαστικών, οι «αρχικές» χημικές ουσίες μετατρέπονται σε νέες χημικές ουσίες για τις οποίες θα υπήρχε ανεπαρκής αξιολόγηση.
Σύμφωνα με την SAFE το τρέχον όριο ασφαλείας των χημικών ουσιών που μπορούν να μεταναστεύσουν από τη συσκευασία στα τρόφιμα πρέπει να επανεκτιμηθεί.
Η Jane Muncke, Διευθύνουσα Σύμβουλος και επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος στο Food Packaging Forum, συμφωνεί πως ορισμένες χημικές ουσίες, όπως οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, έχουν πολύ χαμηλά όρια επίδρασης που δεν μπορούν να μετρηθούν στην πράξη. Πρέπει λοιπόν να αλλάξουμε εντελώς τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε την ασφάλεια αυτών των τύπων χημικών ουσιών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη λάβει υπόψη αυτές τις προειδοποιήσεις. Ενώ οι Βρυξέλλες δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια, θα πρέπει να εξισορροπήσουν την αρχή της προφύλαξης και τους στόχους της ΕΕ για την ανακύκλωση, τους οποίους επιθυμεί να αυξήσει.
Η αναθεώρηση του κανονισμού για τα πλαστικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με την οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης, την επόμενη πρωτοβουλία για τα αειφόρα προϊόντα και την επόμενη αναθεώρηση της οδηγίας για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας.
Το εάν θα επαναχρησιμοποιηθούν ή όχι ανακυκλωμένα πλαστικά υλικά για συσκευασίες τροφίμων θα αποφασιστεί τον Ιούλιο, όταν αναμένεται να εγκριθεί το αναθεωρημένο κείμενο.
Πηγή: Euractiv
Ακολουθήστε το Cibum 
