Τι σημαίνει η φράση «αλουμίνιο σε τρόφιμα» – Οι κανονισμοί σχετικά με τη χρήση αλουμινίου κατά την επεξεργασία τροφίμων.
Πριν από δύο ημέρες η Γερμανία ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή πύλη έγκαιρης ειδοποίησης για τα τρόφιμα RASFF, ότι μετά από έλεγχο στην αγορά, εντόπισε αυξημένη περιεκτικότητα αλουμινίου σε νουντλς που εισάγει από το Βιετνάμ. Όπως επισημαίνει η ενημέρωση η ποσότητα που βρέθηκε είναι πολύ περισσότερη από τη ανεκτή εβδομαδιαία πρόσληψη (TWI) 1 mg αλουμινίου/kg σωματικού βάρους/εβδομάδα. Τα προϊόντα διανέμονται επίσης και στη Γερμανία.
Υπενθυμίζεται ότι και πριν από ένα περίπου μήνα στην Κροατία αποσύρθηκε από την αγορά φόρμα ζαχαροπλαστικής, καθώς οι αρχές εντόπισαν μετανάστευση αλουμινίου από τη φόρμα στα τρόφιμα. Η Κροατία ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή πύλη RASFF η οποία χαρακτήρισε τον κίνδυνο σοβαρό.
Γιατί όμως η RASFF χαρακτήρισε τον κίνδυνο από την κατανάλωση αυτών των noodles “δυνητικά σοβαρό”; Τι σημαίνει η φράση «αλουμίνιο σε τρόφιμα» και πόσο επικίνδυνο είναι;
Το αλουμίνιο είναι ένα μέταλλο, όπως ο σίδηρος, ο κασσίτερος και ο χαλκός. Είναι το πιο άφθονο μέταλλο στον φλοιό της γης και αποτελεί περίπου το 8% του βάρους της επιφάνειας της γης. Υπάρχει φυσικά σε όλα σχεδόν τα πετρώματα και τα εδάφη. Μπορεί επίσης να βρεθεί στο νερό, στον αέρα και στο ανθρώπινο σώμα. Το αλουμίνιο που βρίσκεται φυσικά στο έδαφος και το νερό, μπορεί να απορροφηθεί από τη βλάστηση.
Ποιες είναι οι πηγές αλουμινίου στη διατροφή;
Το αλουμίνιο στη διατροφή μπορεί να προέρχεται από διάφορες φυσικές και συνθετικές πηγές. Προσλαμβάνεται φυσικά από ορισμένα φυτά και τρόφιμα καθώς μεγαλώνουν, όπως φύλλα τσαγιού, κακάο, μπαχαρικά και ορισμένα βότανα, δημητριακά και τρόφιμα με βάση τα δημητριακά (π.χ. ψωμί, ρύζι, κέικ, μπισκότα και αρτοσκευάσματα), ορισμένα λαχανικά (π.χ. μανιτάρια, σπανάκι , ραπανάκι και μαρούλι), και γαλακτοκομικά προϊόντα και προϊόντα σόγιας (συμπεριλαμβανομένου του παρασκευάσματος για βρέφη). Το πόσιμο νερό είναι μια μικρή πηγή έκθεσης σε αλουμίνιο.
Τα πρόσθετα τροφίμων και τα χρώματα τροφίμων είναι ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στη διατροφική πρόσληψη αλουμινίου. Πρόσθετα τροφίμων που περιέχουν αλουμίνιο προστίθενται στα τρόφιμα για τη βελτίωση της υφής και της γεύσης τους (π.χ. σε εξωτερικές επικαλύψεις εκλεκτών ειδών αρτοποιίας, ως αντισυσσωματικά σε αποξηραμένα τρόφιμα και ποτά σε σκόνη). Δύο κοινά πρόσθετα που περιέχουν αλουμίνιο περιλαμβάνουν το φωσφορικό αργίλιο νάτριο και το θειικό αργίλιο νάτριο — τα οποία βρίσκονται σε αλεύρια και τυριά που φουσκώνουν μόνα τους καθώς και σε αλεύρια δημητριακών, αντίστοιχα, σύμφωνα με τον FDA.
Τα ροφήματα με γεύση σοκολάτας, όπως η ζεστή σοκολάτα και ορισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, μπορεί να περιέχουν αλουμίνιο, σύμφωνα με την Kylie Gearhart, RD στο NY Nutrition Group, μια ιδιωτική συμβουλευτική πρακτική διατροφής. Οι συσφιγκτικοί παράγοντες σε τουρσί, μπέικιν πάουντερ, μπισκότα, τάρτες, δημητριακά, ρυζόγαλο και ελαιόλαδο (μεταξύ άλλων τροφίμων) μπορούν επίσης να περιέχουν μικρές ποσότητες αλουμινίου.
Τα υδατοδιαλυτά χρώματα τροφίμων κατακρημνίζονται με ένα άλας αλουμινίου για να σχηματιστούν αδιάλυτες στο νερό χρωστικές ουσίες που ονομάζονται λίμνες αλουμινίου. Αυτά τα αδιάλυτα στο νερό χρώματα έχουν πλεονεκτήματα για χρήση σε προϊόντα διατροφής που περιέχουν λίπη και λάδι για παράδειγμα, παρέχουν καλύτερη διασπορά, ευρύτερα φάσματα και πιο λαμπερό χρώμα και υψηλότερη σταθερότητα στο φως και τη θερμότητα από άλλους τύπους χρωμάτων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπως όλα τα πρόσθετα τροφίμων, τα πρόσθετα τροφίμων που περιέχουν αλουμίνιο πρέπει να έχουν αποδεδειγμένο χρήσιμο σκοπό και ως μέρος της έγκρισής τους πρέπει να υποβάλλονται σε αυστηρή επιστημονική αξιολόγηση ασφάλειας. Τα εγκεκριμένα πρόσθετα μπορούν να προστεθούν σε συγκεκριμένα τρόφιμα μόνο μετά από έγκρισή τους και σε επιτρεπόμενο επίπεδο χρήσης.
Η χρήση μαγειρικών σκευών και υλικών συσκευασίας που περιέχουν αλουμίνιο (π.χ. αλουμινόχαρτο και χαρτοκιβώτια) μπορεί επίσης να οδηγήσει στη μετανάστευση μικρών ποσοτήτων αλουμινίου στα τρόφιμα.
Ανησυχητικά είναι και τα ευρήματα μελετών για το αποτέλεσμα που έχει η χρήση αλουμινόχαρτου στο μαγείρεμα, μια τακτική που είναι πολύ συνηθισμένη στα νοικοκυριά. Το αλουμινόφυλλο καταστρέφεται σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του ψησίματος, εισχωρεί στο τρόφιμο και καταλήγει με τον τρόπο αυτό στον ανθρώπινο οργανισμό. Έρευνες δείχνουν τη διαρροή αλουμινίου σε τρόφιμα που ψήνονται σε αλουμινόχαρτο αποδεικνύοντας ότι η υπερβολική κατανάλωση τροφίμων που παρασκευάζονται με ψήσιμο σε αλουμινόχαρτο μπορεί να ενέχει κίνδυνο για την υγεία.
Να σημειωθεί πως σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από Έλληνες επιστήμονες διαπιστώθηκε πως η πρόσληψη αλουμινίου των Ελλήνων είναι 3,7 mg/ημέρα με βάση την Τράπεζα Δεδομένων Διαθεσιμότητας Τροφίμων DAFNE
Είναι ασφαλές να τρώμε τρόφιμα που περιέχουν αλουμίνιο;
Πολλές μελέτες έχουν διεξαχθεί για τον εντοπισμό της επίδρασης του αλουμινίου στην ανθρώπινη υγεία. Οι πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία των καταναλωτών, που προκύπτουν από την πρόσληψη αλουμινίου περιλαμβάνουν επιβλαβείς επιπτώσεις στο αιμοποιητικό σύστημα, το νευρικό σύστημα και τα οστά.
Το πρόβλημα της πρόσληψης αλουμινίου μπορεί να τονιστεί με το γεγονός ότι μόνο μικρές ποσότητες αλουμινίου μπορούν να εκκρίνονται αποτελεσματικά από τον ανθρώπινο οργανισμό, συνεπώς ο πληθυσμός μπορεί να εκτεθεί σε ποσότητες αλουμινίου που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ανησυχίες ότι η χρόνια έκθεση σε αλουμίνιο μπορεί να σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Η EFSA πραγματοποίησε αξιολόγηση ασφάλειας το 2008 και, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, δεν θεώρησε ότι η έκθεση στο αλουμίνιο μέσω των τροφίμων συνιστά κίνδυνο για την ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Το αλουμίνιο υπάρχει σε μια σειρά από καθημερινά τρόφιμα και ποτά, πολλά από τα οποία αποτελούν σημαντικά συστατικά μιας υγιεινής διατροφής (π.χ. λαχανικά, δημητριακά και γαλακτοκομικά προϊόντα). Θεωρείται ότι τα επίπεδα αλουμινίου που υπάρχουν στο σώμα παραμένουν χαμηλά, ελέγχονται από τη χαμηλή απορρόφηση από τον εντερικό σωλήνα και την αποτελεσματική απομάκρυνση στα ούρα μέσω των νεφρών. Επομένως, το διαιτητικό αλουμίνιο δεν προκαλεί ανησυχία σε άτομα με φυσιολογική νεφρική λειτουργία.
Υπάρχουν κανονισμοί σχετικά με τα επίπεδα αλουμινίου στα τρόφιμα;
Με βάση τα συνδυασμένα στοιχεία από διάφορες μελέτες, η EFSA έχει συστήσει μια ανεκτή εβδομαδιαία πρόσληψη (TWI) 1 mg αλουμινίου/kg σωματικού βάρους/εβδομάδα. Το 2011, η Μικτή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων FAO/ΠΟΥ για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JECFA) εξέτασε νέα επιστημονικά στοιχεία που αύξησαν την εμπιστοσύνη τους στην αξιολόγηση κινδύνου. Αυτό επέτρεψε στην ομάδα των εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ να καθορίσει μια αυξημένη προσωρινή ανεκτή εβδομαδιαία πρόσληψη (PTWI) 2 mg/kg σωματικού βάρους, πράγμα που σημαίνει ότι θεώρησαν τα στοιχεία που δείχνουν ότι είναι ασφαλές για τους ανθρώπους να καταναλώνουν μέχρι αυτό το επίπεδο χωρίς σημαντικό κίνδυνο για τους ρείκι.
Υπάρχουν κανονισμοί σχετικά με τη χρήση αλουμινίου κατά την επεξεργασία τροφίμων;
Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός Πλαίσιο (ΕΚ) αριθ. 1935/2004 για τα υλικά και τα είδη που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα περιγράφει τη γενική ασφαλή χρήση των μετάλλων όταν χρησιμοποιούνται με προϊόντα διατροφής. Διευκρινίζει ότι τυχόν υλικά και αντικείμενα πρέπει να κατασκευάζονται σύμφωνα με την ορθή πρακτική κατασκευής, ώστε να μην μεταφέρουν τα συστατικά τους (όπως το αλουμίνιο) σε τρόφιμα σε ποσότητες που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία.
Από το 2012, έχουν θεσπιστεί κανονισμοί για την προσαρμογή των συνθηκών χρήσης και τη μείωση των εγκεκριμένων επιπέδων χρήσης για τα πρόσθετα τροφίμων που περιέχουν αλουμίνιο, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαίοι καταναλωτές δεν υπερβαίνουν το TWI της EFSA.
Ακολουθήστε το Cibum 
