Με νέα σύσταση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αμφισβητεί τη θετική επίδραση των γλυκαντικών για τον έλεγχο του βάρους και τη μείωση ασθενειών – Έντονες αντιδράσεις
Nέο πονοκέφαλο για την βιομηχανία γλυκαντικών προκαλεί η νέα σύσταση “υπό όρους” του ΠΟΥ σχετικά με την χρήση τους και στο κατά πόσο συνδράμουν στην υγεία. Σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι δεν υπάρχει σαφής συναίνεση σχετικά με το εάν τα γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη είναι αποτελεσματικά για μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους ή εάν συνδέονται με άλλες μακροπρόθεσμες επιδράσεις στις συνήθεις προσλήψεις εντός του ADI (συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη). Στο προσχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών προτείνει «να μην χρησιμοποιούνται γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη ως μέσο για τον έλεγχο του βάρους ή τη μείωση ασθενειών (μη μεταδοτικών)».
Ο ΠΟΥ δεν δίνει λίστα με γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη αν και αναφέρει ως παραδείγματα τα φρούτα του μοναχού, τη στέβια, τη σουκλαρόζη, ασπαρτάμη, σακχαρίνη, νεοτάμη και αντβαντάμη.
Αν και η νέα οδηγία του ΠΟΥ δεν αναφέρει ότι τα μη θρεπτικά γλυκαντικά είναι επικίνδυνα, ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιούνται συχνά για την παρασκευή «υψηλά επεξεργασμένων» τροφίμων με χαμηλή περιεκτικότητα ή χωρίς ζάχαρη αντί να ενθαρρύνονται θεμελιώδεις αλλαγές προς ένα πιο διατροφικό πρότυπο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. «Η απλή αντικατάσταση των ελεύθερων σακχάρων με γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη έχει ως αποτέλεσμα ένα τρόφιμο ή ποτό, στο οποίο διατηρούνται τα ανθυγιεινά στοιχεία με αποτέλεσμα η συνολική ποιότητα της διατροφής να παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη» αναφέρει ο ΠΟΥ.
Η συγκεκριμένη σύσταση του ΠΟΥ τονίζεται ότι δεν αφορά τους διαβητικούς. Είναι αξιοσημείωτο ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουν στοιχεία (περιορισμένα) που δείχνουν ανεπιθύμητες ενέργειες με τη μορφή αυξημένου κινδύνου για πρόωρο τοκετό με χρήση γλυκαντικών χωρίς ζάχαρη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Συμπερασματικά ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι τα βραχυπρόθεσμα οφέλη των γλυκαντικών δεν αντισταθμίζουν τις πιθανές μακροπρόθεσμες ανεπιθύμητες ενέργειες με τη μορφή αυξημένου κινδύνου θανάτου και ασθένειας.
Οι Αντιδράσεις
Σε απάντηση της δημοσίευσης του σχεδίου κατευθυντήριας γραμμής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τη χρήση γλυκαντικών χωρίς ζάχαρη (NSS), το Συμβούλιο Ελέγχου Θερμίδων ( Calorie Control Council)– που συνεργάζεται με μεγάλες εταιρείες όπως Coca Cola, Pepsi Co, Gargil κ.α.- επιβεβαιώνει τα οφέλη για την υγεία και τη μακροχρόνια ασφάλεια που έχουν καταγραφεί από τη χρήση γλυκαντικών χαμηλών και χωρίς θερμίδες για κατανάλωση από όλους τους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων ενηλίκων και παιδιών.
«To Calorie Control Council, εκφράζει την απογοήτευσή του για τη σύσταση υπό όρους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με την οποία τα γλυκαντικά χαμηλών και χωρίς θερμίδες δεν παρέχουν οφέλη για την υγεία. Οι καταναλωτές θέλουν επιλογές όσον αφορά τη μείωση της ζάχαρης και, τα γλυκαντικά χαμηλών ή και χωρίς θερμίδες, είναι μια αποδεδειγμένα ασφαλής επιλογή για μείωση ζάχαρης και θερμίδων. Τα γλυκαντικά χαμηλών και χωρίς θερμίδες είναι ένα κρίσιμο εργαλείο που, μαζί με την άσκηση και την υγιεινή διατροφή, μπορούν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να επιτύχουν τους διαιτητικούς τους στόχους και τους στόχους διαχείρισης βάρους», δήλωσε ο Robert Rankin, πρόεδρος του Calorie Control Council, μιας διεθνούς ένωσης που εκπροσωπεί τη “χαμηλή σε θερμίδες” βιομηχανία τροφίμων και ποτών.
Σημειώνεται, αναφέρει το Calorie Control Council ότι, η σύσταση του ΠΟΥ ταξινομείται ως «υπό όρους», που σημαίνει ότι βάση αυτής της σύστασης είναι «αποδεικτικά στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας». Οι συστάσεις υπό όρους είναι εκείνες οι συστάσεις για τις οποίες η ομάδα ανάπτυξης κατευθυντήριων γραμμών του ΠΟΥ δεν είναι βέβαιη ότι οι επιθυμητές συνέπειες της εφαρμογής της σύστασης, υπερτερούν των ανεπιθύμητων συνεπειών ή όταν τα αναμενόμενα καθαρά οφέλη είναι μικρά, υποστηρίζει η ένωση.
Άμεση ήταν η αντίδραση και από το International Sweeteners Association που υπενθυμίζει ότι η αξιολόγηση της ασφάλειας των γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες, έχει επανειλημμένα επιβεβαιωθεί από τις αρχές για την ασφάλεια των τροφίμων σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Μικτής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων FAO/ΠΟΥ για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JECFA), και δεν εμπίπτουν στην πεδίο εφαρμογής της κατευθυντήριας γραμμής του ΠΟΥ. Όλα τα εγκεκριμένα γλυκαντικά χαμηλών/χωρίς θερμίδες είναι ασφαλή εντός των καθορισμένων επιπέδων Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης (ADI). Τονίζει δε ότι “σημαντικά δεδομένα από μια μεγάλη σειρά κλινικών δοκιμών που επιβεβαιώνουν τα ευεργετικά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα της χρήσης γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες στη θέση των σακχάρων στη μεταγευματική γλυκαιμία και την υγεία των δοντιών δεν ελήφθησαν υπόψη κατά τη διατύπωση της σύστασης“. Ταυτόχρονα επισημαίνει πως η σύσταση του ΠΟΥ που προτείνει να μην χρησιμοποιούνται γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη ως μέσο για τον έλεγχο του βάρους μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στα άτομα που ζουν με διαβήτη, ειδικά όταν οι οργανισμοί που σχετίζονται με τον διαβήτη και τη διατροφή υποστηρίζουν τη χρήση γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες. Με βάση την επιστημονική γνώμη της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων, EFSA σε έναν εγκεκριμένο ισχυρισμό υγείας στο μητρώο ισχυρισμών διατροφής και υγείας της ΕΕ, αναγνωρίζεται ότι « η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν έντονα γλυκαντικά αντί για ζάχαρη προκαλεί χαμηλότερη αύξηση της γλυκόζης στο αίμα μετά την κατανάλωσή τους σε σύγκριση με τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη » (Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 432/2012 της Επιτροπής). Επίσης, αρκετές ανασκοπήσεις έχουν επιβεβαιώσει ότι τα γλυκαντικά χαμηλών/χωρίς θερμίδες, από μόνα τους, δεν επηρεάζουν τη γλυκαιμία και τα επίπεδα ινσουλίνης μετά το φαγητό υπενθυμίζει η International Sweeteners Association.