Ο πρώτος κατάλογος προτεραιότητας για επικίνδυνες χημικές ουσίες σε υλικά επαφής με τρόφιμα
Ο Κατάλογος Προτεραιότητας Χημικών Ουσιών που Εφάπτονται σε Επαφή με Τρόφιμα (FCCprio) αποτελεί τη μέχρι σήμερα πιο συστηματική και πλήρη πρωτοβουλία για την αναγνώριση και ιεράρχηση των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται σε υλικά συσκευασίας τροφίμων με βάση τον κίνδυνο που ενδέχεται να ενέχουν για την ανθρώπινη υγεία. Αναπτύχθηκε από την ερευνητική ομάδα του Food Packaging Forum (FPF), η οποία συνδύασε διεθνώς αναγνωρισμένες ταξινομήσεις επικινδυνότητας από αρχές όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Ουσιών, η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ και το Ιαπωνικό GHS, με δεδομένα έκθεσης που προήλθαν από τις βάσεις FCCmigex και FCChumon του FPF. Ο συνδυασμός αυτός εφαρμόστηκε σε σύνολο 15.159 γνωστών χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ή ανιχνεύονται σε υλικά επαφής με τρόφιμα.
Από την ανάλυση προέκυψε ότι 1.222 ουσίες πληρούν τα κριτήρια επικινδυνότητας για την ανθρώπινη υγεία και περιλήφθηκαν στον κατάλογο FCCprio. Οι ουσίες αυτές παρουσιάζουν ιδιότητες όπως καρκινογένεση, μεταλλαξιγένεση, ενδοκρινική διαταραχή, τοξικότητα σε όργανα μετά από επαναλαμβανόμενη έκθεση, καθώς και χαρακτηριστικά όπως επίμονη δράση στο περιβάλλον, δυνατότητα βιοσυσσώρευσης και κινητικότητα. Κάθε μία από αυτές τις ουσίες αντιστοιχίστηκε με στοιχεία έκθεσης στον άνθρωπο και ταξινομήθηκε σε τέσσερις βαθμίδες ανάλογα με την ισχύ των ενδείξεων. Στην πρώτη βαθμίδα, που περιλαμβάνει 94 ουσίες, καταγράφονται όσες έχουν αποδεδειγμένη μετανάστευση από υλικά συσκευασίας και έχουν επίσης ανιχνευθεί στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω εθνικών προγραμμάτων βιοπαρακολούθησης. Πρόκειται κυρίως για ουσίες που έχουν μελετηθεί εκτενώς, όπως ορθοφθαλικοί πλαστικοποιητές, βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος και το κάδμιο, καθώς και αρκετές από τις γνωστές υπερ- και πολυφθοροαλκυλικές ενώσεις (PFAS).
Οι υπόλοιπες τρεις βαθμίδες περιλαμβάνουν 1.128 ακόμη ουσίες με λιγότερες ενδείξεις έκθεσης, αλλά με τεκμηριωμένες ιδιότητες κινδύνου ή ενδείξεις χρήσης σε υλικά συσκευασίας. Παράλληλα, οι ερευνητές εντόπισαν 1.173 ακόμη ουσίες που ενδέχεται να δικαιολογούν ανησυχία λόγω πρώιμων δεδομένων τοξικότητας ή περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών. Ωστόσο, εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι για περίπου 12.317 ουσίες δεν υπάρχουν εναρμονισμένες ταξινομήσεις επικινδυνότητας, αναδεικνύοντας ένα σημαντικό κενό δεδομένων που επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων από τις ρυθμιστικές αρχές και τις επιχειρήσεις, αλλά και την ενημέρωση των καταναλωτών.
Ο κατάλογος FCCprio διατίθεται ελεύθερα στο Zenodo σε μορφή αρχείου Excel και θα ενημερώνεται τακτικά, καθώς προκύπτουν νέα δεδομένα από την επιστημονική κοινότητα και τις αρμόδιες αρχές. Ήδη αξιοποιείται σε εργαλεία όπως η UP Scorecard, η οποία υποστηρίζει εταιρείες στη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής ασφαλέστερων υλικών για συσκευασίες τροφίμων. Η επιστημονική κοινότητα και τα ενδιαφερόμενα μέρη ενθαρρύνονται να χρησιμοποιήσουν τη βάση δεδομένων, να συνεισφέρουν στον εντοπισμό των ελλείψεων και να στηρίξουν τη διεύρυνση της γνώσης με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και την ενίσχυση της διαφάνειας στην εφοδιαστική αλυσίδα των τροφίμων.
Ακολουθήστε το Cibum 
