Τι λένε οι ειδικοί.
Είναι κάτι που όλοι κάνουμε, ή έχουμε κάνει κάποια στιγμή. Ίσως μάλιστα πιστεύουμε ότι κάνουμε καλό στο περιβάλλον, αφού μειώνουμε την ποσότητα πλαστικού που χρησιμοποιούμε. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι το ξαναγέμισμα πλαστικών μπουκαλιών με νερό, δεν είναι καλό για την υγεία μας. Καταρχήν τα μπουκάλια στα οποία πωλείται το πόσιμο νερό δεν προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση.
Προφανώς, η αναπλήρωση φιαλών νερού που προορίζονται για μία μόνο χρήση μπορεί να αναπαράγει βακτήρια, τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν το νερό να μην είναι πόσιμο. Μελέτες δείχνουν ότι τα πλαστικά μπουκάλια νερού μιας χρήσης που δεν ξεπλένονται σωστά μπορεί να φιλοξενούν περισσότερα βακτήρια από τη μέση τουαλέτα. Αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος που δεν πρέπει να ξαναγεμίζουμε τα πλαστικά μπουκάλια νερού. Οι ειδικοί τονίζουν πως δεν θα πρέπει να τα επαναχρησιμοποιούμε, καθώς μια σειρά από παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία μικροπλαστικών, τα οποία αργότερα θα καταναλώσουμε.
Οι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τα υλικά συσκευασίας του εμφιαλωμένου νερού είναι πλέον γνωστές ως αναδυόμενοι ρύποι και χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές (EDC) που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και των αναπτυξιακών ελαττωμάτων. Ωστόσο υπάρχει και ο φόβος, αν και δεν υπάρχουν επαρκείς έρευνες να το επιβεβαιώνουν, πως τα μικροπλαστικά σωματίδια μπορεί να προκαλέσουν ζημιά μακροπρόθεσμα.
“Όντας πλαστικά, αυτά τα σωματίδια δεν αποσυντίθενται τόσο εύκολα και θα συσσωρευτούν με την πάροδο του χρόνου στο σώμα μας, μια διαδικασία που ονομάζεται βιοσυσσώρευση”, λέει η Sarva Mangala Praveena, Επίκουρη Διδάκτορ στη Σχολή Ιατρικής και Επιστημών Υγείας του πανεπιστημίου Putra στη Μαλαισία, στο EcoBusiness. Αν και δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς ενδείξεις μεταξύ μικροπλαστικών και σοβαρών ασθενειών, οι ερευνητές ανησυχούν όλο και περισσότερο για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στο σώμα μας. Κλειδί για αυτήν την ανησυχία είναι οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πλαστικών, ορισμένες από τις οποίες έχουν ήδη συνδεθεί με σοβαρές ασθένειες.
Η παρουσία μικροπλαστικών στα ανθρώπινα κόπρανα αλλά και στο αίμα υποδηλώνει ότι είμαστε εκτεθειμένοι σε μικροπλαστικά στην καθημερινή μας ζωή, τα οποία υπάρχουν επίσης σε εμφιαλωμένο νερό παγκοσμίως. Μελέτες που διερευνούν μικροπλαστικά σε εμφιαλωμένο νερό έχουν αναφέρει μεγέθη σωματιδίων μικρότερα από 1 mm στα περισσότερα, που απελευθερώνονται από το υλικό της φιάλης, το στόμιο και το καπάκι. Περίπου ένα χρόνο πριν, έρευνα ανακάλυψε μικροπλαστικά στο 78% των πιο δημοφιλών εμφιαλωμένων νερών στη Γαλλία.
Σύμφωνα με την Praveena, το πιο συχνά ανιχνευμένο πλαστικό πολυμερές είναι το τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET) που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τόσο του υλικού της φιάλης όσο και του πώματος. Μελέτες παρέχουν επίσης στοιχεία ότι το μικροπλαστικό στο εμφιαλωμένο νερό οφείλεται σε πολλαπλούς παράγοντες όπως η φυσική φθορά κατά τη μεταφορά, το τίναγμα του μπουκαλιού, η έγχυση νερού υψηλής πίεσης στα μπουκάλια στις εγκαταστάσεις παραγωγής, καθώς και η θερμότητα στην οποία εκτίθενται.
Συνεπώς όταν ένα πλαστικό μπουκάλι μιας χρήσης επαναχρησιμοποιείται, τα περισσότερα από τα παραπάνω πολλαπλασιάζονται. Το συχνό άνοιγμα και κλείσιμο των μπουκαλιών προκαλεί επίσης το σχηματισμό περισσότερων σωματιδίων λόγω τριβής.
Το κρίσιμο ερώτημα παραμένει αναπάντητο λέει η Praveena: σε ποιο βαθμό τα μικροπλαστικά σωματίδια που βρίσκονται στο εμφιαλωμένο νερό απειλούν την ανθρώπινη υγεία; Οι ερευνητές έχουν αναπτύξει μια σειρά από υποθέσεις τόσο για τους φυσικούς όσο και για τους χημικούς κινδύνους.
Η μόνη υπάρχουσα έρευνα βασίζεται σε εργαστηριακές δοκιμές που εκθέτουν κύτταρα ή ανθρώπινους ιστούς σε μικροπλαστικά ή σε εκείνα που χρησιμοποιούν τρωκτικά.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μόνο μικροπλαστικά με μεγέθη σωματιδίων μικρότερα από 1,5 μm (1,5 μικρόμετρα) μπορούν να καταποθούν ή να απορροφηθούν λόγω της διαλυτότητάς τους. Έτσι, τα μικροπλαστικά σωματίδια (<1,5 μm) από το εμφιαλωμένο νερό μπορούν να μεταναστεύσουν μέσω του εντερικού τοιχώματος και να φτάσουν σε διάφορους ιστούς του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εντέρου, του ήπατος και των λεμφαδένων. Μικρά σωματίδια (<1,5 μm) που εισέρχονται σε κύτταρα ή ιστούς μπορεί να ερεθίσουν απλώς επειδή είναι ξένη παρουσία προκαλώντας φλεγμονή του πνευμονικού ιστού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καρκίνο.
Η συσσώρευση αυτών των σωματιδίων στους ανθρώπινους ιστούς έχει συνδεθεί με χημική τοξικότητα. Ενώσεις όπως πλαστικοποιητές, σταθεροποιητές και χρωστικές που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή μπορούν να απελευθερωθούν από τα μικροπλαστικά και να ταξιδέψουν μέσω του σώματός μας στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι χημικές ουσίες έχουν συνδεθεί με προβλήματα υγείας όπως φλεγμονή, γονοτοξικότητα, οξειδωτικό στρες και βλάβες στο γαστρεντερικό σωλήνα. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της έκθεσης σε μικροπλαστικά στην ανθρώπινη υγεία δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές και η έρευνα προχωρά. Αλλά είναι σαφές ότι αποτελούν πιθανό κίνδυνο και πρέπει να ληφθούν μέτρα για να περιοριστεί η έκθεσή μας σε αυτά στην καθημερινή ζωή μεταξύ των οποίων και η μη επαναχρησιμοποίηση των μπουκαλιών του εμφιαλωμένου νερού. Και εάν πρέπει να πίνετε νερό από αυτά τα μπουκάλια, φροντίστε να τα καθαρίζετε καλά πριν από κάθε χρήση.