Πολλές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών δεν συνειδητοποιούν ότι ακόμη και μια απλή νέα διαδικασία παραγωγής ή σύνθεση ή ακόμα και αναλογία συστατικών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα προστατευόμενο εμπορικό μυστικό
Της Βιργινίας Κιμπουρόπουλου
Η λέξη «μυστικό» αποτελεί το κλειδί για την επιτυχία πολλών εμπορικών επιτυχιών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η μυστική φόρμουλα της Coca Cola, η συνταγή για τα 11 βότανα και μπαχαρικά της KFC η συνταγή για τα αγγλικά μάφιν Thomas, καθώς και το σκεύασμα μαγιονέζας της Hellman που είναι επίσης εμπορικό μυστικό καθώς, αν και όλα τα συστατικά αναγράφονται στην ετικέτα, οι μοναδικές τεχνικές επεξεργασίας ήταν αρκετές για να καθιερωθεί η μέθοδος του Hellman ως εμπορικό μυστικό.
Η πρωτότυπη συνταγή της Kentucky Fried Chicken (KFC), που δημιουργήθηκε από τον ιδρυτή της, συνταγματάρχη Harlan Sanders, σύμφωνα με το natlawreview, είναι κλειδωμένη σε ένα χρηματοκιβώτιο υψηλής τεχνολογίας 770 λιβρών, μέσα σε ένα θησαυροφυλάκιο με τοίχους από σκυρόδεμα πάχους δύο ποδιών. Επιπλέον, τμήματα της συνταγής είναι κλειδωμένα σε θυρίδες ασφαλείας σε άγνωστες τοποθεσίες ως εφεδρική προφύλαξη. Επιπλέον, η KFC αναθέτει την παραγωγή του καρυκεύματος σε δύο διαφορετικούς προμηθευτές, με κάθε προμηθευτή να έχει πρόσβαση και να παράγει μόνο το ήμισυ της συνταγής. Στη συνέχεια, τα δύο μισά συνδυάζονται από το KFC για να δημιουργήσουν τη συνταγή. Το περιεχόμενό του είναι τόσο καλά φυλαγμένο που μόνο λίγοι άγνωστοι υπάλληλοι γνωρίζουν πραγματικά τα συστατικά. Με άλλα λόγια, η συνταγή δεν αποκαλύπτεται ολόκληρη σε κανέναν που δεν απασχολείται από την KFC. Κατά καιρούς πολλές εταιρείες ισχυρίζονται ότι έχουν αντίγραφο της αρχικής συνταγής η οποία έχει φαίνεται να έχει χάσει την ιδιότητά της ως εμπορικό μυστικό.
Η περίφημη ειδική σάλτσα McDonald’s είναι άλλο ένα “περιπετειώδες” παράδειγμα συνταγής που όμως δεν απολαμβάνει πλέον το καθεστώς του εμπορικού μυστικού. Αρχικά, τα McDonald’s προστάτευαν τη συνταγή της ειδικής σάλτσας τόσο καλά που τελικά την… έχασαν! Αυτό ανάγκασε τα McDonald’s να αλλάξουν τη συνταγή για την ειδική σάλτσα για μερικά χρόνια. Η McDonald’s τελικά ανέκτησε τη συνταγή από μια εξωτερική εταιρεία που είχε παραγάγει την ειδική σάλτσα για τα McDonald’s χρόνια νωρίτερα. Ωστόσο, όταν η McDonald’s δημοσίευσε ένα εκπαιδευτικό βίντεο στο YouTube που δείχνει στους καταναλωτές πώς η McDonald’s φτιάχνει τα χάμπουργκερ της (συμπεριλαμβανομένου του τρόπου παρασκευής της ειδικής σάλτσας), η ειδική σάλτσα έχασε την προστασία του εμπορικού μυστικού της. Μόλις χαθεί ένα εμπορικό μυστικό, δεν μπορείτε να το ανακτήσετε.
Τα παραπάνω είναι τα πιο γνωστά εμπορικά μυστικά στην βιομηχανία τροφίμων. Όμως πολλές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών δεν συνειδητοποιούν ότι ακόμη και μια απλή νέα διαδικασία παραγωγής ή σύνθεση ή ακόμα και αναλογία συστατικών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα προστατευόμενο εμπορικό μυστικό. Ωστόσο, το μυστικό πρέπει να διαχειρίζεται προσεκτικά για να χαρακτηριστεί αρχικά ως εμπορικό μυστικό και στη συνέχεια να αποφευχθεί η απώλεια δικαιωμάτων.
Τι είναι, ακριβώς, τα εμπορικά μυστικά; Σε πιο «επιστημονικούς» όρους είναι, ουσιαστικά, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για εμπιστευτικές πληροφορίες που μπορούν να πωληθούν ή να αδειοδοτηθούν και, περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα αγαθών, εννοιών ή οτιδήποτε αφορά γενικά εμπόρευμα. Ένα τέτοιο μυστικό κάνει το εμπόρευμα μοναδικό και να υπερτερεί σε σχέση με τους ανταγωνιστές του και να δίνει στην επιχείρηση ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Περιλαμβάνουν τεχνικές και εμπορικές πληροφορίες , σχετικά με την κατασκευή, τη διαφήμιση και την προώθηση ενός εμπορεύματος. Οι πληροφορίες που είναι εύκολα εξακριβώσιμες δεν είναι εμπορικό μυστικό (π.χ. τα συστατικά του προϊόντος σας δεν είναι εμπορικό μυστικό εάν ο ανταγωνιστής σας μπορεί να μεταφέρει το προϊόν σας σε εργαστήριο και να καθορίσει εύκολα τα συστατικά). Από την άλλη πλευρά, όταν οι πληροφορίες είναι θεωρητικά, αλλά δεν είναι εύκολα εξακριβώσιμες, ενδέχεται να αποτελούν εμπορικό μυστικό.
Τα εμπορικά μυστικά αν και δεν απαιτούν διαδικαστικές διατυπώσεις για την προστασία τους, χρήζουν προστασίας για το καλό μιας επιχείρησης. Έχουν τη δυνατότητα να προστατεύονται αποτελεσματικά για απεριόριστο χρονικό διάστημα, εκτός εάν αποκαλυφθούν ή αποκτηθούν με νόμιμα μέσα από τρίτους και δημοσιοποιηθούν.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται προκειμένου μια πληροφορία να προστατεύεται ως εμπορικό απόρρητο. Για να κατηγοριοποιηθεί μια πληροφορία ως εμπορικό μυστικό πρέπει να είναι εμπορικά πολύτιμη, να τη γνωρίζουν ελάχιστα άτομα και να λαμβάνονται μέτρα για ασφαλή την αποθήκευσή της, όπως υπογραφή συμφωνιών μη αποκάλυψης με οποιονδήποτε έχει πρόσβαση σε αυτήν.
Η προστασία των εμπορικών μυστικών είναι στοιχειώδης για μια επιχείρηση τόσο στην εφοδιαστική αλυσίδα όσο και στον κύκλο ζωής της γραμμής παραγωγής. Επομένως, για να προστατευτούν αυτά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, πρέπει, αρχικά να περιοριστούν τα άτομα με πρόσβαση σε αυτά, είτε πρόκειται για υπαλλήλους είτε για συνεργάτες ,μιας επιχείρησης. Ούτως ή άλλως, μυστικό είναι κάτι που γνωρίζουν ελάχιστοι. Σε περίπτωση που το μυστικό μοιραστεί με κάποιον τρίτο, πρέπει να υπογράψει άμεσα συμφωνητικό εμπιστευτικότητας.
Τα εμπορικά μυστικά προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στην κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε καταστάσεις όπου οι πληροφορίες μπορούν να διατηρηθούν μυστικές. Σε χώρες με συστήματα οικονομίας της αγοράς, η διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού είναι ζωτικής σημασίας για μια επιχείρηση. Επομένως, τα εμπορικά μυστικά θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την ίδια την επιβίωση της επιχείρησης σε ένα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Επιπλέον, με την ολοένα και αυξανόμενη ψηφιοποίηση και ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής, τα εμπορικά μυστικά γίνονται όλο και πιο σημαντικά για πολλές εταιρείες που θέλουν να προστατεύσουν την τεχνογνωσία τους και επιχειρηματικές πληροφορίες. Έτσι, αυτά τα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμα διαπραγματευτικά στοιχεία στο πλαίσιο πολλών γεγονότων υπεξαίρεσης εμπορικών μυστικών π.χ παραβίαση δεδομένων.
Είναι καλή πρακτική για μια εταιρεία να τεκμηριώνει την ύπαρξη και την προέλευση των εμπορικών μυστικών. Το εμπορικό μυστικό πρέπει να είναι οριζόμενο και σαφές. Το άτομο που δημιουργεί την τεκμηρίωση πρέπει να κατανοήσει διεξοδικά την τεχνολογία και τον τρόπο χρήσης της στο πλαίσιο της επιχειρηματικής δραστηριότητας της εταιρείας. Ένας δικηγόρος που κατανοεί την τεχνολογία και τον κλάδο της εταιρείας μπορεί να βοηθήσει παρέχοντας συμβουλές σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές. Τα δικαιώματα εμπορικού απορρήτου πρέπει να είναι αποδεδειγμένα, για την επιβολή αυτών των δικαιωμάτων.
Ποιοι τομείς σε μία εταιρεία τροφίμων θα μπορούσε να αποτελέσει εμπορικό μυστικό:
- Τύποι/συνταγές προϊόντων
- Μέθοδοι και τεχνικές κατασκευής/επεξεργασίας.
- Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται σε μια επιχείρηση, ακόμη και αν δεν σχετίζεται με την προετοιμασία του φαγητού ή του ποτού
- Διαφήμιση/μάρκετινγκ/επιχειρηματικά σχέδια και στρατηγικές και έρευνα.
- Συσκευασία/μελλοντικά σχέδια
- Λίστες πωλητών/προμηθευτών και πελατών.
- Πληροφορίες τιμολόγησης/κόστους/κέρδους και όροι πληρωμής (οικονομικά δεδομένα).
Η προστασία του εμπορικού μυστικού παρέχει μια σημαντική ευκαιρία για την προστασία των καινοτομιών για προϊόντα, ιδιαίτερα στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών. Ακόμη και μικρές αλλαγές σε συνταγές και διαδικασίες μπορούν να αποτελέσουν προστατευόμενα εμπορικά μυστικά. Η διατήρηση της εμπιστευτικότητας των εμπορικών απορρήτων είναι απαραίτητη. Οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν μια ευρεία στρατηγική προστασίας, συμπεριλαμβανομένων συμφωνιών μη αποκάλυψης, ρητρών απασχόλησης και φυσικών και τεχνολογικών φραγμών για τη διατήρηση μυστικών πληροφοριών
Ακολουθήστε το Cibum 
