Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
20.8 C
Athens

Το Ελληνικό website για την ποιότητα, την ασφάλεια και την "ψυχή" των τροφίμων.

Η ασφάλεια των τροφίμων έχει πολλές διαστάσεις – Του Γεώργιου Μπόσκου*

ΑρχικήΝέαΗ ασφάλεια των τροφίμων έχει πολλές διαστάσεις - Του Γεώργιου Μπόσκου*
spot_img

Η ασφάλεια των τροφίμων είναι ένα θέμα με πολλές διαστάσεις τις οποίες εν συντομία θα δούμε παρακάτω, με τη ματιά του κ. Γεώργιου Μπόσκου, Αναπληρωτή Καθηγητή Οργάνωσης & Διαχείρισης Μονάδων Διατροφής στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγωγής, στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

Άρθρο του Γεώργιου Μπόσκου*

Ασφάλεια είναι πρωταρχικά μια κατάσταση του τροφίμου, είναι ασφαλές. Ένα τρόφιμο είναι τρόφιμο μόνο όταν είναι ασφαλές, αλλιώς είναι ακατάλληλο για κατανάλωση.Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ή δεν είναι πιθανό να υπάρχουν κίνδυνοι που, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, θα βλάψουν την υγεία του καταναλωτή. Οι κίνδυνοι αυτοί είναι βιολογικοί, φυσικοί, χημικοί και, για ορισμένους καταναλωτές, τα αλλεργιογόνα. Για να προκύψουν τρόφιμα που δεν είναι ασφαλή, συμβάλουν πολλοί παράγοντες, είτε υλικοτεχνικοί, είτε ανθρώπινοι, είτε διαχειριστικοί. Οι τελευταίοι ειδικά έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία μέσα από τα πρότυπα συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων.

Η ασφάλεια τροφίμων όμως είναι και ένα σύνθετο επιστημονικό πεδίο.Είναι ένα διεπιστημονικό πεδίο που συνδυάζει χημεία, βιολογία, τεχνολογία, γεωπονία, ιατρική, κτηνιατρική, τοξικολογία, μαθηματικά, διοίκηση επιχειρήσεων κ.ά. Η ασφάλεια των τροφίμων και η προστασία του καταναλωτή είναι αρκετά σοβαρό και πολύπλοκο ζήτημα, οπότε η συνεισφορά κάθε ειδικού είναι απαραίτητη.

Η ασφάλεια τροφίμων είναι επίσης νοοτροπία, τρόπος σκέψης. Ο ειδικός στην ασφάλεια τροφίμων είναι ένας επαγγελματίας απαισιόδοξος, πρέπει να σκέφτεται πως ότι είναι να πάει στραβά θα πάει στραβά!. Πρέπει από τις παρατηρήσεις που κάνει να αντιλαμβάνεται την επικινδυνότητα και να μπορεί να εκτιμήσει τόσο τα πιθανά σενάρια όσο και τα χείριστα σενάρια ώστε να προκύψει κάποιο διατροφικό ατύχημα.

Η αναγκαιότητα για ασφαλή τρόφιμα είναι ζήτημα ανθρωπισμού και πολιτισμού, είναι συμμόρφωση με τη εκάστοτε νομοθεσία, αλλά είναι και θέμα σωστού επαγγελματισμού και βιωσιμότητας της επιχείρησης. Και τα τρία κίνητρα είναι απαραίτητα γιατί κάποιος μπορεί να μην ενδιαφέρεται για δημόσια υγεία, ή να γνωρίζει νόμιμους και μη τρόπους να γλιτώσει από τις κυρώσεις, ή τέλος να μην αντιλαμβάνεται ότι αυτό που κάνει διακυβεύει το κύρος και το μέλλον της επιχείρησης.

Η ασφάλεια τροφίμων είναι επίσης πολιτική ή στρατηγική γιατί απαιτεί νομοθεσία, προληπτικά μέτρα, σύστημα ελέγχου, αξιολόγηση, λήψη αποφάσεων, διαχείριση κρίσεων κτλ. Αυτή η πολιτική πρέπει να εφαρμόζεται σε όλη την αγροδιατροφική αλυσίδα από το χωράφι μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. “Από το χώμα στο στόμα” θα μπορούσαμε να το πούμε λίγο χοντροκομμένα, γιατί από το χώμα ξεκινάει η τροφή και στο στόμα καταλήγει. Πρέπει να υπάρχουν πολιτικές ασφάλειας τροφίμων, επίπεδα προστασίας του πληθυσμού, στόχοι ασφάλειας τροφίμων, αξιολόγηση-διαχείριση-πληροφόρηση επικινδυνότητας, νομικοί κώδικες υγιεινής, ορθές πρακτικές και συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων. Η οποιαδήποτε πολιτική ασφάλειας τροφίμων δε μπορεί να είναι βασισμένη μόνο σε επιστημονικά δεδομένα αλλά να λαμβάνει υπόψη της και τις κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές διαστάσεις του προβλήματος.

Η ασφάλεια τροφίμων είναι και σύστημα. Το σύστημα HACCP (ή ΑΚΚΣΕ στα ελληνικά) εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1960 και έχει διαδοθεί πια παγκοσμίως. Είναι πια νομική απαίτηση στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Εάν έλεγα την ιστορία του σαν παραμυθάκι θα ήταν η εξής:

“Πριν από πολλά χρόνια, λίγο πριν γεννηθώ, ήταν ένας αστροναύτης της NASA που ήθελε να πάει με τον πύραυλο του στο Φεγγάρι. Φοβόταν όμως ότι τα τρόφιμα που θα πάρει μαζί του δε θα είναι ασφαλή και ότι μπορεί να πάθει τροφική δηλητηρίαση. Τότε εμφανίστηκε η καλή νεράϊδα Pilsbury που κούνησε το μαγικό της ραβδάκι και έκανε το HACCP. ‘Ετσι λοιπόν ο αστροναύτης δε χρειαζόταν να φοβάται για την ασφάλεια των τροφίμων. Κι έζησε αυτός καλά, κι εμείς καλύτερα, κυριολεκτικά …. “

Άλλα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων είναι το ISO 22000, BRC, IFS, SQF κ.ά., καθώς και το GFSI, ένα σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης άλλων συστημάτων.

Η ασφάλεια τροφίμων είναι αντικείμενο εκπαίδευση και κατάρτισης. Είναι πια βασικό μάθημα σε πανεπιστημιακές σχολές σε σχέση με την επιστήμη των τροφίμων και τη διατροφή αλλά και σε τεχνικές σχολές μαγείρων, κρεοπωλών, ζαχαροπλαστών και άλλοι συναφή επαγγέλματα. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι όσοι εργάζονται σε επιχειρήσεις με τρόφιμα πρέπει να έχουν βασική εκπαίδευση υγιεινής, ενώ τα ανώτερα στελέχη πρέπει να έχουν κατάρτιση και στη διαχείριση της ασφάλειας τροφίμων.

Η ασφάλεια τροφίμων μπορεί να είναι αντικείμενο προπαγάνδας ή διένεξης για πολιτικούς. Μια διατροφική κρίση μπορεί να είναι καταστροφική για στελέχη υπουργείων και οργανισμών και χρυσή ευκαιρία για ανταγωνιστές και αντιπολιτευόμενους. Πολλές φορές πίσω από διεθνείς διατροφικές κρίσεις κρύβονται και εθνικά συμφέροντα των αντιπαλόμενων χωρών ή κοινοτήτων. Σε κρίσεις όπως αυτή των τρελών αγελάδων, του ουκρανικού ηλιελαίου, του αλογίσιου κρέατος κι άλλες υπήρχαν σίγουρα και χώρες που κάτι είχαν να κερδίσουν ή να χάσουν.

Η ασφάλεια τροφίμων είναι και αντικείμενο δημοσιογραφίας. Άρθρα και ρεπορτάζ για τους κινδύνους στα τρόφιμα εμφανίζονται συχνά στο τύπο, την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να εκμεταλλευτούν μια διατροφική κρίση ή ακόμα και να προκαλέσουν μια διατροφική κρίση. Ο σκοπός τους είναι η προβολή και η προσέλκυση περισσότερων αναγνωστών και θεατών. Η σοβαρότητα και η επικινδυνότητα ενός θέματος εκτινάσσεται προς τα πάνω προκειμένου να διεγείρει τα κοινό συναίσθημα. Δυστυχώς στις μέρες μας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αντί να συμβάλλουν στη σωστή πληροφόρηση και προστασία του καταναλωτή επιδίδονται σε αγώνες διασκέδασης των μαζών.

Η ασφάλεια τροφίμων μπορεί να είναι και θέμα μάρκετινγκ. Στην περίπτωση αυτή όμως είναι αθέμιτη πρακτική. Δεν θα ήταν ηθικά σωστό μια εταιρεία να ισχυριστεί ότι το δικό της τρόφιμο είναι ασφαλές, υπονοώντας ότι τα προϊόντα των άλλων εταιρειών δεν είναι. Όλα τα τρόφιμα πρέπει να είναι ασφαλή όταν είναι διαθέσιμα για διακίνηση στους καταναλωτές. Και τα πρότυπα διαχείρισης της ασφάλειας τροφίμων πιστοποιούν την εταιρεία παραγωγής τους, όχι τα προϊόντα. Αυτό σημαίνει ότι εφαρμόζεται ένα αποτελεσματικό σύστημα πρόληψης, όχι ότι το κάθε τρόφιμο είναι ασφαλές.

Τέλος, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η ασφάλεια τροφίμων είναι και μέρος της καθημερινής μας κουβέντας. Με συγγενείς, φίλους, συνεργάτες ακόμα με αγνώστους συζητάμε για κάτι που αγοράσαμε ή φάγαμε ή ακόμα και για κάτι που ακούσαμε και αφορά την ασφάλεια των τροφίμων.

Συνοψίζοντας λοιπόν η ασφάλεια τροφίμων πέρα από κατάσταση του τροφίμου, είναι θέμα, επιστήμης, νοοτροπίας, στρατηγικής, συστήματος, πολιτικής, ενημέρωσης και καθημερινότητας.

* Γεώργιος Μπόσκου – Αναπληρωτής Καθηγητής Οργάνωσης & Διαχείρισης Μονάδων Διατροφής, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγωγής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Όροι Αναδημοσίευσης

*Προσοχή!
H αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το cibum.gr με ενεργό σύνδεσμο και σε καμία περίπτωση αυτολεξεί!

Ακολουθήστε το Cibum
στα Google News

spot_img

Μείνετε ενημερωμένοι

Σας άρεσε το αρθρο; Εγγραφείτε για να λαμβάνεται εβδομαδιαία τα πιο σημαντικά άρθρα με θέμα τα τρόφιμα. 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

Must read

Πλαστικά καλαμάκια: Ποιος κοροϊδεύει ποιον; – Της Άννας Λεκατσά*

Επέμβαση διάσωσης του πλανήτη ξεκινώντας από τα πλαστικά καλάμια: "Η εγχείρηση πέτυχε αλλά ο ασθενής πέθανε..."

Ο κίνδυνος για την υγεία των καταναλωτών από απάτη τροφίμων – Περίπτωση χρήσης θειωδών στο κρέας

Διαχείριση κινδύνου παράνομης χρήσης θειωδών αλάτων σε παρασκευάσματα κρέατος.
spot_img

Ροή Ενημέρωσης

spot_img
spot_img
spot_img
spot_imgspot_img

Δείτε επίσης!
Προτεινόμενα άρθρα