Η προστασία των Ευρωπαίων από τα χημικά είναι ακόμα στην αρχή – Νέα έκθεση του ΕΕΑ

Ο European Environment Agency δημοσίευσε σήμερα νέα έκθεση των επιπτώσεων της χημικής ρύπανσης στους Ευρωπαίους.

Η μετάβαση προς ασφαλέστερα και βιωσιμότερα χημικά προϊόντα σημειώνει πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ενώ σε άλλους μόλις αρχίζει. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας πρώτης, κοινής πανευρωπαϊκής αξιολόγησης των παραγόντων και των επιπτώσεων της χημικής ρύπανσης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος ( European Environment Agency (EEA)) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) που δημοσιεύθηκε σήμερα. Η συγκριτική αξιολόγηση διαπίστωσε ότι απαιτούνται ακόμη περισσότερες προσπάθειες για τη μείωση των επιπτώσεων των επιβλαβών ουσιών στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Η έκθεση βασίζεται σε ένα σύνολο 25 βασικών δεικτών, που επίσης δημοσιεύθηκαν σήμερα, οι οποίοι παρακολουθούν τις αιτίες και τις επιπτώσεις της χημικής ρύπανσης στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με την κοινή συγκεφαλαιωτική έκθεση ΕΟΠ-ECHA σχετικά με το πλαίσιο δεικτών της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα, η συνολική χρήση των πλέον επιβλαβών χημικών ουσιών (ιδίως εκείνων που είναι καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες και τοξικές για την αναπαραγωγή) εξακολουθεί να αυξάνεται, αλλά με βραδύτερο ρυθμό από τη συνολική ανάπτυξη της αγοράς χημικών προϊόντων.

Ο ΕΕΑ τονίζει στην ανακοίνωσή του ότι είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί αποτελεσματικότερα ότι τα καταναλωτικά προϊόντα δεν περιέχουν τις πλέον επιβλαβείς ουσίες, για παράδειγμα χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά το ορμονικό σύστημα, ή ουσίες που είναι ανθεκτικές, βιοσυσσωρεύσιμες και τοξικές, οι οποίες παρουσιάζουν κίνδυνο για τα επόμενα χρόνια, ακόμη και μετά την παύση της χρήσης τους.

Σύμφωνα με τον ΕΕΑ απαιτούνται περισσότερα δεδομένα και πληροφορίες για την καλύτερη κατανόηση της έκθεσης του ανθρώπου και του περιβάλλοντος σε αυτές τις πλέον επιβλαβείς χημικές ουσίες και των επιπτώσεών τους. Ωστόσο, οι δείκτες δείχνουν σαφώς ότι η μετάβαση σε ασφαλείς και βιώσιμες χημικές ουσίες πρέπει να συνεχιστεί και μάλιστα να επιταχυνθεί.

Η Leena Ylä-Mononen Εκτελεστική  διευθλυτρια του ΕΕΑ δήλωσε: «Η υγεία των ευρωπαίων πολιτών και του περιβάλλοντός μας θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και αυτή η πρώτη συγκριτική αξιολόγηση δείχνει ότι, ενώ οι χημικές ουσίες μπορούν να διαδραματίσουν θετικό ρόλο στη ζωή μας, απαιτείται επειγόντως περαιτέρω δράση για την αντιμετώπιση των κινδύνων που ενέχει η χρήση μη ασφαλών και μη βιώσιμων ουσιών. Οι γνώσεις που προκύπτουν από την αξιολόγηση αυτή θα μας βοηθήσουν να στραφούμε σε ασφαλείς και βιώσιμες χημικές ουσίες στο μέλλον».

Βασικά πορίσματα

• Η μετάβαση προς ασφαλέστερα και βιωσιμότερα χημικά προϊόντα σημειώνει πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ενώ σε άλλους μόλις αρχίζει.
• Η δράση των αρχών και της βιομηχανίας έχει στηρίξει την ελαχιστοποίηση και τον έλεγχο των κινδύνων από διάφορες ομάδες επικίνδυνων χημικών ουσιών. Συνεχίζονται οι προσπάθειες για την αύξηση των γνώσεων σχετικά με τους χημικούς κινδύνους και την υποστήριξη της δράσης διαχείρισης κινδύνου, όπου χρειάζεται.
• Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία προόδου όσον αφορά την εξάλειψη των ουσιών που προκαλούν ανησυχία από τα απόβλητα και τα δευτερογενή υλικά. Αυτό αποτελεί εμπόδιο στη μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία.
• Οι εκπομπές ορισμένων χημικών ουσιών στα ύδατα και τον αέρα έχουν μειωθεί σύμφωνα με ειδικούς κανονισμούς της ΕΕ (π.χ. για τις βιομηχανικές εκπομπές) και διεθνείς δράσεις, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την επίτευξη επιπέδων συγκέντρωσης που δεν είναι επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Οι εκπομπές από τη βιομηχανία εξακολουθούν να συνεπάγονται σημαντικό κόστος όσον αφορά τις ζημίες στην υγεία των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων.
• Η ανθρώπινη βιοπαρακολούθηση προσφέρει την ευκαιρία κατανόησης της ανθρώπινης έκθεσης σε χημικές ουσίες από πολλαπλές πηγές και, ως εκ τούτου, των κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με τη χημική ρύπανση. Ως εκ τούτου, η βιοπαρακολούθηση αποτελεί βασικό εργαλείο για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας για τα χημικά προϊόντα όσον αφορά την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.