Είτε γιατί γνωρίζουν για την άγνοια του κόσμου και την εκμεταλλεύονται, είτε γιατί οι διαφορές είναι δυσδιάκριτες, είτε γιατί είναι δύσκολο να ανιχνευτούν, η εξαπάτηση και ο εμπαιγμός του καταναλωτή στην αγορά ψαριών και θαλασσινών συμβαίνει και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα θαλασσινά ανήκουν στην κατηγορία των πλέον εμπορεύσιμων ειδών διατροφής διεθνώς και είναι πολύ ευάλωτα σε παραπλανητική και εσφαλμένη ταυτοποίησης και σήμανση. Σύμφωνα με τον Guardian σε 44 έρευνες που έγιναν σε 30 χώρες, σε 9.000 δείγματα από εστιατόρια, ιχθυοπώλες και σούπερ μάρκετ το 36% είχαν παραπλανητική σήμανση.
Οι απάτες σε ψάρια και θαλασσινά ποικίλουν: εσφαλμένη σήμανση, διαφορετικό είδος της ίδιας οικογένειας, είδη άλλης οικογένειας, υποκατάστατα (δηλαδή φθηνότερα είδη αντί των ακριβών), απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, ακόμη και θαλασσινά που δεν είναι καν … θαλασσινά.
Έτσι από τα 130 φιλέτα καρχαρία που αγοράστηκαν από ιταλικές αγορές ψαριών και ψαράδες, οι ερευνητές βρήκαν ποσοστό εσφαλμένης σήμανσης 45%, με φθηνότερα και μη δημοφιλή είδη καρχαρία να αντικαθιστούν τα είδη που εκτιμούν περισσότερο οι Ιταλοί καταναλωτές.
Ακραίο παράδειγμα είναι η περίπτωση της Σιγκαπούρης, που σέρβιραν κροκέτες γαρίδας που μέσα είχαν χοιρινό και ούτε δείγμα από γαρίδα.
Ο πιο εύκολος και επικερδής τρόπος εξαπάτησης είναι η εσφαλμένη σήμανση που γίνεται κατά τη διάρκεια μεταφόρτωσης των αλιευμάτων στα πλοία για μεταποίηση. Σύμφωνα με την Μπέθ Λόουελ, αναπληρώτρια αντιπρόεδρο για τις εκστρατείες στις ΗΠΑ της Oceana τον μεγαλύτερο διεθνή μη-κερδοσκοπικό οργανισμό για την προστασία των ωκεανών, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, για αντικατάσταση των ψαριών και των θαλασσινών, για ψευδή σήμανση ψαριών χαμηλής αξίας ως είδη υψηλής αξίας ή ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας ως άγρια και οι μελέτες αποδεικνύουν ότι η παραπλανητική σήμανση είναι συνήθης τακτική και εκ προμελέτης.
Αυτό που τρως δεν είναι αυτό που νομίζεις!
Μία μελέτη, η πρώτη ουσιαστική απόπειρα έρευνας μεγάλης κλίμακας για την απάτη στην πώληση ιχθυρών και θαλασσινών σε ευρωπαϊκά εστιατόρια, ολοκληρώθηκε με την συνδρομή από περισσότερους από 100 επιστήμονες που μάζευαν κρυφά δείγματα θαλασσινών από 180 εστιατόρια σε 23 χώρες. Έστειλαν 283 δείγματα, μαζί με την περιγραφή του μενού, την ημερομηνία, την τιμή, το όνομα και τη διεύθυνση του εστιατορίου, σε ένα εργαστήριο. Το DNA σε κάθε δείγμα αναλύθηκε για την αναγνώριση του είδους και στη συνέχεια συγκρίθηκε με τα ονόματα στο μενού. Ένα στα τρία εστιατόρια πουλούσε ψάρια και θαλασσινά με … ‘’λανθασμένο’’ όνομα. Από τις χώρες που καλύφθηκαν στην έρευνα, τα υψηλότερα ποσοστά εστιατορίων, που εξαπατούσαν τους πελάτες τους ήταν στην Ισπανία, την Ισλανδία, τη Φινλανδία και τη Γερμανία. Ψάρια όπως ο ροφός και η σαλιάρα ήταν μεταξύ των ειδών που συχνά είχαν λανθασμένη σήμανση, ενώ υπήρχε 50% πιθανότητα οι πελάτες, που είχαν παραγγείλει πέρκα, γλώσσα, ερυθρό τόνο και κιτρινόπτερο τόνο, να έφαγαν άλλο ψάρι της ίδιας οικογένειας. Συχνά, ωστόσο, η απάτη αφορούσε την αντικατάσταση με εντελώς διαφορετικά είδη. Ένα πολύ συνηθισμένο υποκατάστατο για απάτη είναι το φθηνό είδος με το όνομα πανγκάσιους. Αυτό το ψάρι καλλιεργείται ευρέως στο Βιετνάμ και την Καμπότζη και έχει παρόμοια γεύση και υφή με άλλα λευκά ψάρια, όπως ο γάδος, η γλώσσα και ο μπακαλιάρος. Αυτό που προκαλεί όμως περισσότερο είναι οι περιπτώσεις αντικατάστασης εδώδιμων ειδών με άλλα επικίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου. Στην Κίνα, μετά από ελέγχους διαπιστώθηκε ότι φιλέτα ψαριού ήταν από το θανατηφόρο είδος του λαγοκέφαλου (pufferfish ή Lagocephalus sceleratus) ενώ το escolar, που συχνά υποκαθιστά ορισμένες ποικιλίες τόνου, είναι ένα λιπαρό ψάρι, το οποίο είναι δύσκολο να αφομοιωθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Η Oceana, η οποία διενήργησε 20 δικές της έρευνες για εσφαλμένη σήμανση, το 2016 έκανε επίσης μια αξιολόγηση σε 200 μελέτες από 55 χώρες. Έδειξαν ότι κατά, μέσον όρο, ένα στα πέντε ψάρια από ιχθυοπωλεία, σούπερ μάρκετ και εστιατόρια φέρουν λανθασμένη σήμανση. Και η κατάσταση δεν φαίνεται να βελτιώνεται. Το 2019, η Oceana διαπίστωσε ότι το 47% των δειγμάτων από λιανοπωλητές τροφίμων και εστιατόρια σε έξι πόλεις του Καναδά είχαν λανθασμένη σήμανση. Υπάρχει σημαντικό οικονομικό κίνητρο πίσω από την πώληση φθηνών ψαριών στη θέση των πιο δημοφιλών και ακριβών ειδών, και κερδίζονται ακόμη περισσότερα χρήματα από το «ξέπλυμα» παράνομα αλιευμένων ψαριών, λέει ο οικονομολόγος Ρασίντ Σουμάιλα, καθηγητής στο Ινστιτούτο Ωκεανών και Αλιείας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, στον Καναδά. Σε μια μελέτη του 2020,ο Σουμάιλα υπολόγισε ότι κάθε χρόνο αλιεύονται παράνομα από 8 εκατ. έως 14 εκατ. τόνοι ψαριών. Από την άποψη του βάρους «είναι σαν κλέβονται περίπου 15 με 20 εκατ. αγελάδες κάθε χρόνο», είπε.
Το «ξέπλυμα ψαριών» συνδέεται συχνά με παράνομα, λαθραία και μη ρυθμιζόμενα (IUU) αλιεύματα, προερχόμενα από μεγάλους στόλους πλοίων με ξένη σημαία, που δρουν στα ανοικτά των ακτών της Αφρικής, της Ασίας και της Νότιας Αμερικής. Συχνά, παράνομα αλιεύματα μεταφορτώνονται σε μεγαλύτερα σκάφη όπου γίνεται η μεταποίηση, και σχετικά μυστικά η εσφαλμένη σήμανση και η ανάμιξη νόμιμων και παράνομων ψαριών. Ο κίνδυνος σύλληψης είναι μικρός, επειδή δεν υπάρχει παρακολούθηση και διαφάνεια κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού. Η μελέτη του Σουμάιλα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η νομιμοποίηση εσόδων από την πώληση φθηνότερων ψαριών οδηγεί σε απώλειες 26 δις – 50 δισ. δολαρίων ετησίως, καθώς παράνομα ή με ψευδή σήμανση ψάρια, υποσκάπτουν τη νόμιμη βιομηχανία, καθιστώντας δύσκολο τον ανταγωνισμό για τους έντιμους παίκτες. «Είναι πολύ διαβρωτικό», δήλωσε ο καθηγητής του καναδικού πανεπιστημίου. «Αν δεν σταματήσει αυτό, η παράνομη αλιεία θα συνεχίσει να αυξάνεται».
Ακολουθήστε το Cibum 
, απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, ακόμη και θαλασσινά που δεν είναι καν … θαλασσινά.){kind=link}