Οι επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στις μέλισσες είναι πιο περίπλοκες από το αναμενόμενο.
Μια νέα μελέτη δείχνει διακριτές επιδράσεις της έκθεσης σε νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα σε διαφορετικά μέρη του σώματος της μέλισσας, εξηγώντας γιατί τα φυτοφάρμακα έχουν ποικίλες επιβλαβείς επιπτώσεις και υπογραμμίζοντας την ανάγκη για πιο ευαίσθητες δοκιμές ασφάλειας.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου ανακάλυψαν ότι το νεονικοτινοειδές φυτοφάρμακο κλοθειανιδίνη διαταράσσει διαφορετικά μέρη του σώματος των μελισσών με εντυπωσιακά διαφορετικούς τρόπους. Η νέα μελέτη των ερευνητών δείχνει ότι οι επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων δεν είναι καθόλου ομοιόμορφες, επηρεάζοντας τον εγκέφαλο, τα πόδια και τους νεφρικούς ιστούς με διαφορετικούς τρόπους που υπονομεύουν τις βασικές λειτουργίες κάθε ιστού.
Διακεκριμένες επιπτώσεις σε διαφορετικούς ιστούς
Με την έκθεση των αγριομελισσών σε μια ρεαλιστική δόση κλοθειανιδίνης, οι επιστήμονες βρήκαν δραματικές διαφορές στη γονιδιακή δραστηριότητα μεταξύ των ιστών του σώματος – το 82% των αλλαγών στη γονιδιακή δραστηριότητα αφορούσαν τον ιστό.
«Κάθε ιστός που εξετάσαμε επηρεάστηκε σοβαρά από το φυτοφάρμακο», εξηγεί ο καθηγητής Yannick Wurm. «Βλέποντας τις επιπτώσεις της έκθεσης σε φυτοφάρμακα σε όλο το σώμα βοηθά να εξηγηθούν τα πολύπλευρα προβλήματα που έχουν οι εκτεθειμένες μέλισσες, από μειωμένη κίνηση έως μειωμένη ικανότητα μάθησης και μειωμένη ανοσία».
Τα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα όπως η κλοθειανιδίνη χρησιμοποιούνται ευρέως για την προστασία των καλλιεργειών από παράσιτα. Ωστόσο, παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμη και οι χαμηλές δόσεις μπορούν να απειλήσουν την επιβίωση των ωφέλιμων εντόμων. Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές εφάρμοσαν μοριακά διαγνωστικά υψηλής ανάλυσης – που χρησιμοποιούνται συνήθως στη βιοϊατρική αλλά σπάνια για περιβαλλοντικά ερωτήματα – για να εντοπίσουν τις συγκεκριμένες μοριακές οδούς που διαταράσσονται από την έκθεση σε φυτοφάρμακα. Για παράδειγμα, ενώ τα γονίδια του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη μεταφορά ιόντων επηρεάστηκαν, το οπίσθιο μηριαίο οστό (κρίσιμο για την κίνηση) παρουσίασε αλλαγές σε ειδικά για τους μυς γονίδια και οι δραστηριότητες των γονιδίων αποτοξίνωσης των σωληναρίων Malpighian (λειτουργικό ισοδύναμο των νεφρών) μειώθηκαν.
«Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι παραδοσιακές αξιολογήσεις κινδύνου φυτοφαρμάκων, οι οποίες συχνά παραβλέπουν τη ζημιά σε συγκεκριμένους ιστούς, δεν αποτυπώνουν πλήρως τις υποθανατηφόρες επιπτώσεις στους επικονιαστές», λέει ο Δρ Federico López-Osorio , συν-συγγραφέας της μελέτης.
Οι σοβαρές συνέπειες που σχετίζονται με τον ιστό, προκαλούν άμεση παρότρυνση για δράση
Οι ερευνητές τονίζουν ότι αυτές οι αλλαγές, παρόμοιες με τα μοτίβα που παρατηρούνται στη γήρανση και τον καρκίνο, υποδηλώνουν μια βαθιά απειλή για την υγεία των μελισσών – επηρεάζοντας κάθε ιστό με επιζήμιους τρόπους.
«Εφαρμόζουμε φυτοφάρμακα χωρίς να κατανοούμε πλήρως τις επιπτώσεις τους στους ωφέλιμους επικονιαστές των εντόμων», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Δρ Alicja Witwicka . «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι κάθε ιστός είναι σε κίνδυνο με τρόπους που υπονομεύουν τον ζωτικό του ρόλο, γι’ αυτό και οι επιπτώσεις είναι τόσο καταστροφικές και εκτεταμένες. Αυτή η έρευνα είναι μια έκκληση για δράση για να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε, ρυθμίζουμε και εφαρμόζουμε φυτοφάρμακα, όχι μόνο για την προστασία των επικονιαστών αλλά και των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από αυτούς».
Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη επανεκτίμησης των πρακτικών ασφάλειας των φυτοφαρμάκων για την πρόληψη περαιτέρω βλάβης στους φυσικούς επικονιαστές -είδος που είναι απαραίτητος για την παραγωγή των πολλών φρούτων και ξηρών καρπών που τρώμε και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Έρχεται σε μια εποχή που οι πολίτες και οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για την απώλεια βιοποικιλότητας, θέτοντας φιλόδοξους στόχους για την αναστροφή της παρακμής και την αποκατάσταση της υγείας των οικοσυστημάτων.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ.
Η εργασία, “Ένα νεονικοτινοειδές φυτοφάρμακο προκαλεί αλλαγές γονιδιακής έκφρασης ιστού σε φυσικές μέλισσες”, δημοσιεύεται στο Science of the Total Environment και είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.178262 Αυτή η έρευνα ήταν πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο Evolutionary Genomics and Bioinformatics της QMUL (https://wurmlab.com). Χρηματοδοτήθηκε από το Συμβούλιο Έρευνας Φυσικού Περιβάλλοντος, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (H2020) και το Συμβούλιο Έρευνας Βιοτεχνολογίας και Βιολογικών Επιστημών.
Ακολουθήστε το Cibum 
