Και όχι δεν είναι αρχή Αλτσχάιμερ!
Έχετε πιάσει ποτέ τον εαυτό σας να ψάχνει κάποια συνηθισμένη, καθημερινή λέξη, και να μην μπορεί; Να σκέφτεστε «να εδώ το ‘χω», εννοώντας την άκρη της γλώσσας σας, αλλά τίποτα; Μην ανησυχείτε – αυτό μάλλον έχει συμβεί κάποια στιγμή σε όλους μας.
Το φαινόμενο ονομάζεται «lethologica», και όταν μας συμβαίνει νιώθουμε ιδιαίτερα άβολα ενώ όταν τελικά βρούμε τη λέξη, η ανακούφιση είναι σημαντική.
Για πρώτη φορά αυτή η κατάσταση μελετήθηκε από πειραματικούς ψυχολόγους στη δεκαετία του 1960, οι οποίοι απέδειξαν ότι οι άνθρωποι, που το βίωναν αυτό, μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα γράμματα, τους ήχους και τις έννοιες που σχετίζονταν με τη λέξη που έψαχναν, ακόμα και όταν δεν μπορούσαν να βρουν τη λέξη.
Όταν ξεχάσεις μια λέξη, δεν έχει εξαφανιστεί από τη μνήμη. Είναι ακόμα εκεί, αλλά τη στιγμή της ομιλίας, κάτι αποτρέπει την πλήρη ανάκτηση της. Πρέπει λοιπόν να ανησυχούμε όταν το φαινόμενο αυτό μας συμβαίνει πιο συχνά;
Γιατί εμφανίζεται η lethologica;
Το στρες, η κόπωση και η απόσπαση της προσοχής μπορούν να οδηγήσουν σε ανεπαρκή ενεργοποίηση για την ανάκτηση της λέξης από τη μνήμη.
Επίσης, σοβαρότερα προβλήματα που βλάπτουν ή επιβραδύνουν τις απαραίτητες νευρικές συνδέσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στην ανάκτηση λέξεων. Η αδυναμία εύρεσης λέξεων μπορεί να υποδηλώνει εγκεφαλική βλάβη ή λοίμωξη, εγκεφαλικά επεισόδια και εκφυλιστικές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ.
Εντούτοις, σε αυτές τις περιπτώσεις, η ξεχασμένη λέξη είναι μόνο ΕΝΑ από τα πολλά άλλα συμπτώματα. Το να ξεχνάς περιστασιακά μια λέξη, είναι ένα εντελώς φυσιολογικό κομμάτι στη ζωή.
Ενώ είναι αλήθεια ότι κάποιες λειτουργίες μνήμης μειώνονται με την ηλικία, η κατάσταση «Το έχω στην άκρη της γλώσσας», είναι ανεξάρτητη από αυτή την πτωτική πορεία. Με άλλα λόγια, αν δυσκολεύεσαι να θυμηθείς μια λέξη, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει γενικότερο πρόβλημα μνήμης.
Αν και δεν γνωρίζουμε τον ακριβή μηχανισμό πίσω από το lethologica, υπάρχουν ορισμένα συγκεκριμένα μοτίβα στα οποία είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν οι λέξεις – και, στη συνέχεια, ορισμένες συγκεκριμένες τεχνικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το φαινόμενο αυτό της λήθης των λέξεων.
Υπάρχουν δύο τύποι λέξεων που ξεχνάμε πιο συχνά, εξήγησε η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Φλόριντα Lise Abrams το 2017 : «… λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε σπάνια και ονόματα. Εφόσον δεν ξεχνάτε συχνά τις λέξεις για καθημερινά αντικείμενα, δεν θα πρέπει να ανησυχείτε πολύ για το ότι βιώνετε το φαινόμενο», εξηγεί.
«Συνήθως οι άνθρωποι λένε ότι προσπαθούν να βρουν στρατηγικά τη λέξη που αναζητούν, ξεκινώντας με το γράμμα με το οποίο αρχίζει. Έτσι, αν νομίζετε ότι γνωρίζετε το πρώτο γράμμα, τότε δοκιμάστε να προσθέσετε στο επόμενο φώνημα», προτείνει η Abrams, «και αυτό μπορεί να κάνει τη διανοητική σας αναζήτηση πιο γόνιμη».